img010 (93)

V. Para cech różnych

1.    p : v

2.    t : b

3.    c z

4.    m : r : h

ĆWICZENIA SŁUCHU FONEMATYCZNEGO

Zaburzenia słuchu fonematycznego mogą występować w różnym stopniu. U dzieci ze szkół normalnych występują one zazwyczaj w stopniu lekkim i polegają na myleniu głosek opozycyjnych (czyli różniących się tylko jedną cechą) lub nieidentyfikowaniu pewnych głosek i utożsamianiu ich z głoskami opozycyjnymi. Często mylone są głoski dźwięczne i bezdźwięczne oraz różniące się miejscem artykulacji (zazwyczaj s:ś:ś, z:ź:ź, c:ć:ć, 5:5:5) albo też jedne zastępowane są przez drugie.

Ćwiczenia słuchu fonematycznego muszą być poprzedzone badaniem, w celu ustalenia głosek, których wzorce słuchowe należy wykształcać; mogą to być wszystkie głoski danego typu opozycji lub tylko pewne z nich.

Ćwiczenia polegają na wykształcaniu wzorców słuchowych, a więc uczeń musi wielokrotnie usłyszeć dźwięk, którego nie umie zidentyfikować, np. s, s, s, s, s, s, s, s, s, s, s, a następnie ten, z którym myli go — z, z, z, z, z, z, z, z, z, z, z. Następnie logopeda podaje oba dźwięki w różnej kolejności, a uczeń sygnalizuje w umówiony sposób, czy słyszy głoskę dźwięczną czy bezdźwięczną, np. może wskazywać na linię prostą, gdy słyszy głoskę bezdźwięczną i na linię falistą, gdy słyszy — dźwięczną.

W podobny sposób ćwiczy się reakcje słuchowe na sylaby z tymi głoskami i wreszcie na wyrazy zilustrowane odpowiednimi obrazkami. Obrazki są niezbędną pomocą do ćwiczeń i do kontroli wyników. Uczeń wskazuje na odpowiedni obrazek po usłyszeniu wyrazu. Podane próby do badania słuchu fonematycznego są jednocześnie materiałem do ćwiczeń.

Ćwiczenia słuchowe w odróżnieniu dwóch głosek należy prowadzić przez szereg dni, aż do momentu gdy uczeń nie będzie miał trudności.

Spółgłoski należy wymawiać uważnie, w izolacji, nie dodając samogłoski e lub y.

Przykłady ćwiczeń

1.    Logopeda wymawia wielokrotnie głoskę, której uczeń nie identyfikuje, a następnie tę, z którą ją utożsamia, np. b, b, b, b, b, b, b, b, b,b,b~~p,p,p,p,p,p,p,p,p, p, P, P. P-

2.    Logopeda powtarza poprzednie ćwiczenie wprowadzając dodatkową kontrolę, np. w czasie wymawiania głosek dźwięcznych przykłada wierzch dłoni ucznia do swojej krtani.

3.    Logopeda wymawia ćwiczone głoski w różnej kolejności, a uczeń wskazuje na krtań słysząc głoskę dźwięczną, np. p, b, p, p, b, b, p, b, b, b, p, b, p, p, p, b, p.

4.    Uczeń wymawia na zmianę głoskę dźwięczną i odpowiadającą jej bezdźwięczną z zatkanymi uszami: p, p, p, b, b, b, p, b, p, b, p, b, p, b, p, b, p, b.

5.    Logopeda wymawia głoski w sylabach, a uczeń wskazuje prostą linię, gdy słyszy

4* 27