Pytanie o drogę: Język Włoski
Idź prosto. - Vai dritto.
Skręć w lewo. - Gira a sinistra.
Skręć w prawo. - Gira a destra.
w dół ulicy - in fondo alla strada
obok - vicino
naprzeciw - davanti
za - dietro
przed - di fronte a
pomiędzy - tra
w - in
za rogiem - dietro l'angolo
To jest blisko. - È vicino.
To jest daleko stąd. - È lontano da qui.
Nazwy zwierząt
małpa - la scimmia; bawół - il bufalo;
dzik - il cinghiale; daniel - il daino;
tygrys - la tigre; wilk - il lupo;
jaguar - il giaguaro; łoś - l'alce;
pantera - la pantera; świstak - la marmotta;
słoń - l'elefante norka - il visone
nosorożec - il rinoceronte kangur - il canguro
ryś - la lince antylopa - l'antilope
lew - il leone renifer - la renna
leopard - il leopardo osioł - l'asino
niedźwiedź - l'orso jeleń - il cervo
krowa - la vacca bóbr - il castoro
hipopotam - l'ippopotamo wiewiórka - lo scoiatto
koza - la capra mysz - il topo
byk - il toro koń - il cavallo
zebra - la zebra żyrafa - la giraffa
wąż - il serpente żmija - la vipera
jaszczurka - la lucertola żuraw - la gru
rekin - lo squalo żółw - la tartaruga
mewa - il gabbiano łabędź - il cigno
żaba - la rana pingwin - il pinguino
gazela - la gazzella foka - la foca
bocian - la cicogna wieloryb - la balena
delfin - il delfino sęp - l'avvoltoio
struś - lo struzzo sowa - la civetta
mucha - la mosca kanarek - il canarino
motyl - la farfarlla pająk - il ragno
kogut - il gallo mrówka - la formica
sokół - il falco kos - il merlo
papuga - il pappagallo gołąb - il colombo
kruk - il corvo skorpion - lo scorpione
pszczoła - l'ape pchła - la pulce
komar - la zanzara kos - il merlo
wróbel - il passero słowik - l'usignolo
jaskółka - la rondine wesz - il pidocchio
kot - il gatto
Części ciała
la testa - głowa;
il collo - szyja;
il viso - twarz;
la nuca - kark;
i capelli - włosy;
i denti - zęby;
il braccio - ramię;
l'ascella - pacha;
la mano - ręka;
il dito - palec;
il pollice - kciuk;
l'unghia - paznokieć;
la schiena - plecy;
il tronco - tułów;
l'anca - biodro;
il ventre, l'addome - brzuch;
il torace - klatka piersiowa;
il seno - pierś;
la gamba - noga;
il piede - stopa;
la colonna vertebrale - kręgosłup;
l'osso - kość;
la costola - żebro;
il cranio - czaszka;
l'occhio - oko;
le ciglia - rzęsy;
la palpebra - powieka;
le sopracciglia - brwi;
l'orecchio - ucho;
la guancia - policzek;
il naso - nos;
la bocca - usta;
il labbro - warga;
la lingua - język;
le tonsille - migdałki;
la vena - żyła;
l'arteria - tętnica;
lo stomaco - żołądek;
il fegato - wątroba;
il rene - nerka;
il cervello - mózg;
il nervo - nerw;
il muscolo - mięsień;
la fronte - czoło;
il labbro - warga;
il mento - podbródek;
la gola - gardło;
il gomito - łokieć;
l'avambraccio - przedramię;
il polso - nadgarstek;
il petto, la mammella - pierś;
la coscia - udo;
il ginocchio - kolano;
la caviglia - kostka (w nodze);
il tallone, il calcagno - pięta;
lo zigomo - kość policzkowa;
la mascella - szczęka;
la vertebra - krąg;
la clavicola - obojczyk;
la scapola - łopatka;
l'omero - kość barkowa;
il femore - kość udowa;
la tibia - kość goleniowa;
la fibula - kość piszczelowa;
i bronchi - oskrzela;
i polmoni - płuca;
il cuore - serce;
l'intestino - jelito;
la vescica - pęcherz.
Żywność
jeść - mangiare;
pić - bere;
posiłek - pasto;
śniadanie - colazione;
obiad - pranzo;
deser - dessert;
kolacja - cena;
stolik - tavolo;
widelec - forchetta;
nóż - coltello;
łyżka - cucchiaio;
łyżeczka - cucchiaino;
obrus - tovaglia;
krzesło - sedia;
talerz - piatto;
ser - formaggio
chleb - pane;
bułka - panino;
zupa - zuppa;
masło - burro;
kurczak - pollo || dżem - marmellata;
kufel piwa - un boccale di birra;
wieprzowina - carne di maiale||
woda mineralna - acqua minerale;
wołowina - carne di manzo|| gazowana - acqua gassata;
cielęcina - carne di vitello || niegazowana - acqua naturale;
ryba - pesce || kieliszek wina - un bicchiere di vino;
frytki - patatine fritte || słodkie - dolce || owoce - frutta;
ryż - riso || wytrawne - secco|| lody - gelato || jabłko - mela;
filiżanka kawy - una tazzina di caffè || ciasto - dolce || pomarańcza - arancia;
kubek herbaty - una tazza di tè || cukier - zucchero || winogrono - uva;
butelka soku una bottiglia di succo || mąka - farina || arbuz - cocomero;
szklanka mleka - un bicchiere di latte || makaron - pasta || truskawka - fragola;
wiśnia - amarena || czereśnia - ciliegia || warzywa - verdura || marchew - carota;
groszek - piselli || kukurydza - mais || cebula - cipolla || pomidor - pomodoro;
ziemniak - patata || ogórek - cetriolo || sól - sale || pieprz - pepe || olio - olej;
ocet - aceto || gorzki - amaro || kwaśny - acido || słony - salato;
kelner - cameriere || jadłospis - menu; rachunek - conto; danie główne - piatto principale
Cechy charakteru
aktywny- attivo
zły- cattivo;
spokojny- tranquillo, calmo;
ostrożny- attento;
nieostrożny- trascurato;
charakterystyczny- caratteristico;
czarujący- attraente;
wesoły- allegro;
mądry- intelligente, furbo;
pewny siebie- sicuro di sè;
straszny- tremendo;
drobiazgowy- pignolo;
przyjacielski- simpatico;
utalentowany- dotato;
dobry- buono;
pomocny- utile;
ciężko pracujący- diligente;
szczery- onesto;
niegrzeczny- maleducato;
miły- gentile;
leniwy- pigro;
żywy- vivace;
nerwowy- nervoso;
optymistyczny- ottimista;
cierpliwy- paziente;
przyjemny- cordiale;
grzeczny- educato;
smutny- triste;
nieśmiały- timido;
dziwny- strano;
głupi- scemo;
roztargniony - distratto;
beztroski - sconsiderato;
niezgrabny - malfatto;
zarozumiały - presuntuoso;
bezczelny - sfacciato;
tchórzliwy - pauroso; codardo;
skąpy - avaro;
nerwowy - nervoso;
zamknięty w sobie - chiuso in sè ;
nieśmiały - timido;
uparty - testardo;
głupi - stupido;
nietaktowny - indelicato, senza tatto;
dokładny - accurato, preciso;
ambitny - ambizioso;
radosny, wesoły - allegro;
zdolny - capace;
odważny - coraggioso;
elokwentny - eloquente;
życzliwy - favorevole, benevolo;
hojny - generoso;
szczery - sincero;
dobroduszny - bonario, bonaccione;
uczciwy - onesto;
inteligentny - intelligente;
skromny - modesto;
cierpliwy - paziente;
grzeczny - cortese, garbato;
odpowiedzialny - responsabile;
taktowny - pieno di tatto;
tolerancyjny - tollerante;
Wyrazy przeciwstawne
una risposta giusta / sbagliata - poprawna odpowiedź / błędna;
una sentenza giusta / ingiusta - właściwa myśl / niewłaściwa;
un gatto vivo / morto - kot żywy / martwy;
un colore vivo / esanime - kolor żywy / martwy;
pane fresco / raffermo - chleb świeży / czerstwy;
mente fresco / smarrimento - świeży umysł / oszołomiony;
un frutto maturo / acerbo - owoc dojrzały / cierpki;
un ragazzo maturo / immaturo - chłopiec dojrzały / niedojrzały;
una luce accesa / spenta - światło zapalone / zgaszone;
una discussione accesa / passiva - zapalona dyskusja / pasywna;
una recensione favorevole / sfavorevole - łaskawa recenzja/ niełaskawa;
un voto favorevole / maleficio - dobra ocena / zła;
un luogo sicuro / incerto - pewne miejsce / niepewne;
una notizia sicura / dubbiosa - pewna / wątpliwa wiadomość;
una persona fantastica / noiosa - fantastyczna / nudna osoba;
una narrazione fantastica / tiritera - fantastyczna narracja / nudna;
un colore chiaro / scuro - kolor jasny / ciemny;
un discorso chiaro / confuso - mowa jasna / zamieszana;
un comportamento chiaro / ambiguo - zachowanie jasne / dwulicowe;
una sedia libera / occupata - siedzenie wolne / zajęte;
entrata libera / a pagamento - wstęp wolny / za opłatą;
una scelta libera / obbligata - wolny wybór / zobowiązujący;
un caffè dolce / amaro - kawa słodka / gorzka;
acqua dolce / salata - woda słodka / słona;
una parola dolce / aspra - słodkie słowo / szorstkie;
un vino dolce / secco - słodkie wino / wytrawne;
l`ora legale / solare - czas prawny / letni;
un procedimento legale / illegale - proces legalny / nielegalny;
carta legale / libera - karta legalna / wolna;
un fenomeno naturale / sovrannaturale - fenomen naturalny / nadnaturalny;
una posizione naturale / innaturale - naturalna pozycja / nienaturalna;
un lago naturale / artificiale - jezioro naturalne / sztuczne;
una morte naturale / violenta - śmierć naturalne / gwałtowna;
un peccato mortale / veniale - grzech śmiertelny / powszedni;
essere mortale / immortale - być śmiertelnym / nieśmiertelnym;
un pericolo mortale / non mortale - niebezpieczeństwo śmiertelne / nieśmiertelne;
un nodo semplice / complesso - węzeł prosty / skomplikowany;
un discorso semplice / farrinato - mowa prosta / wyrafinowana;
un uomo semplice / doppio - człowiek prosty / dwulicowy;
un tempo semplice / composto - czas prosty / złożony;
un movimento volontario / involontario - ruch umyślny / nieumyślny;
un ricovero volontario / coatto - schronienie umyślne / przymusowe;
un omicidio volontario / preterintenzionale - morderstwo umyślne / nieumyślne;
Modlitwy
Padre Nostro - Ojcze Nasz
Padre nostro, che sei nei cieli, sia santificato il tuo nome, venga il tuo regno, sia fatta la tua volontŕ, come in cielo cosě in terra. Dacci oggi il nostro pane quotidiano, e rimetti a noi i nostri debiti come noi li rimettiamo ai nostri debitori, e non ci indurre in tentazione, ma liberaci dal male. Amen.
Ave Maria - Zdrowaś Maryjo
Ave Maria, piena di grazia, il Signore è con te. Tu sei benedetta fra le donne e benedetto è il frutto del tuo seno, Gesù. Santa Maria, Madre di Dio, prega per noi peccatori, adesso e nell'ora della nostra morte. Amen.
Credo - Wyznanie wiary
Io credo in Dio, Padre onnipotente, creatore del cielo e della terra; e in Gesů Cristo, suo unico Figlio, nostro Signore, il quale fu concepito di Spirito Santo, nacque da Maria Vergine, patě sotto Ponzio Pilato, fu crocifisso, morě e fu sepolto; discese agli inferi; il terzo giorno risuscitň da morte; salě al cielo, siede alla destra di Dio Padre onnipotente; di lŕ verrŕ a giudicare i vivi e i morti. Credo nello Spirito Santo, la santa Chiesa cattolica, la comunione dei santi, la remissione dei peccati, la risurrezione della carne, la vita eterna. Amen.
I dieci comandamenti - Dziesięć przykazań
Io sono il Signore Dio tuo:
Ja jestem Pan Bóg twój:
1. Non avrai altro Dio fuori di me.
1. Nie będziesz miał bogów cudzych przede mną.
2. Non nominare il nome di Dio invano.
2. Nie wymawiaj imienia Pana Boga swego nadaremno.
3. Ricordati di santificare le feste.
3. Pamiętaj, abyś dzień święty święcił.
4. Onora il padre e la madre.
4. Czcij ojca swego i matkę swoją.
5. Non uccidere.
5. Nie zabijaj.
6. Non commettere atti impuri.
6. Nie cudzołóż.
7. Non rubare.
7. Nie kradnij.
8. Non dire falsa testimonianza.
8. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
9. Non desiderare la donna d'altri.
9. Nie pożądaj żony bliźniego swego.
10. Non desiderare la roba d'altri.
10. Ani żadnej rzeczy, która jego jest.
Przysłowia, aforyzmy i sentencje włoskie
Apetyt wzrasta w miarę jedzenia. L'appetito vien mangiando.
Bardziej katolicki niż sam papież Esser più papalino del papa
Bieda nie hańbi. Povertà non è vizio.
Błądzić jest rzeczą ludzką. Errare è umano.
Brudy pierze się w domu. I panni sporchi si lavano in casa.
Być albo nie być Essere o non essere
Cel uświęca środki. Il fine giustifica i mezzi
Chcieć to móc Volere è potere
Co kraj, to obyczaj Paese che vai, usanza che trovi
Co za dużo, to niezdrowo Il troppo stroppia
Czas jest najlepszym lekarstwem. Il tempo è il migliore dei medici.
Czas goi rany. Il tempo cura le ferite.
Czas to pieniądz Il tempo è denaro.
Czas utracony nigdy się nie wróci. Il tempo perduto non torna più.
Człowiek jest miarą wszystkiego. L'uomo è la misura di tutte le cose.
Daj mu palec, a weźmie całą rękę. Gli dai un dito e si prende la mano.
Darowanemu koniowi nie patrzy się w zęby. A caval donato non si guarda in bocca.
Dobrymi chęciami piekło jest wybrukowane. Di buone intenzioni è lastricata la via dell'infero.
Dwa razy daje, kto prędko daje. Due volte dà chi dà subito.
Dziś mnie, jutro tobie Oggi a me, domani a te
Gdzie dwóch się bije, tam trzeci korzysta. Fra due litiganti il terzo gode.
Głód jest najlepszym kucharzem. La fame è il miglior cuoco che sia.
Góra mysz porodziła. La montagna ha partorito un topolino.
Im lepiej znam ludzi, tym bardziej kocham zwierzęta. Più conosco gli uomini, più amo le bestie.
I Panu Bogu świeczkę, i diabłu ogarek. Accendi una candela a Dio e una al diavolo.
I ściany mają uszy. Anche i muri hanno orecchie.
Jaki ojciec, taki syn Quale il padre, tale il figlio
Jeden za wszystskich, wszyscy za jednego. Uno per tutti, tutti per uno
Jedna jaskółka wiosny nie czyni. Una rondine non fa primavera.
Każda rzecz ma swój czas. Ogni cosa a suo tempo
Każdy jest kowalem własnego losu. Ognuno è artefice del proprio destino.
Każdy jest panem w swoim domu. A casa sua ciascuno è re.
Kłamstwo ma krótkie nogi. Le bugie hanno le gambe corte.
Koło się zamknęło. Il cerchio si è chiuso.
Koniec wieczy dzieło. La fine corona l'opera.
Kości [zostały] rzucone Il dado è tratto.
Kruk krukowi oka nie wykole. Corvi con corvi non si cavan mai gli occhi.
Kto mieczem wojuje, od miecza ginie. Chi di spada ferisce, di spada perisce.
Kto nie ma w głowie, ten ma w nogach. Chi non ha testa, abbia gambe.
Kto późno przychodzi, sam sobie szkodzi. Chi tardi arriva, male alloggia.
Kto sieje wiatr, zbiera burzę. Chi semina vento, raccoglie tempesta.
Kto szuka, ten znajdzie. Chi cerca trova.
Kto śpi, nie grzeszy. Chi dorme non pecca.
Kuj żelazo, póki gorące. Bisogna battere il ferro finchè è caldo.
Lepiej późno niż wcale Meglio tardi che mai
Lody zostały przełamane. Il ghiaccio si è rotto.
[Łączyć] przyjemne z pożytecznym Unire l'utile al dilettevole
Mowa jest srebrem, a milczenie złotem. La parola è d'argento, e il silenzio è d'oro.
Myszy tańcują, gdy kota w domu nie czują. Quando il gatto non c'è i topi ballano.
Na głupotę nie ma lekarstwa. Per la stupidità non c'è rimedio.
Nic nowego pod słońcem Niente di nuovo sotto il sole
Nie czyń drugiemu, co tobie niemiłe. Non fare agli altri ciò che non vorresti fosse fatto a te.
Niedaleko pada jabłko od jabłoni. La mela non cade lontano dall'albero.
Nie ma dymu bez ognia. Non c'è fumo senza arrosto.
Nie ma reguły bez wyjątków. Non c'è regola senza eccezione.
Nie ma róży bez kolców. Non c'è rosa senza spine.
Nie mówi się o sznurze w domu powieszonego. Non si parla di corda in casa dell'impiccato.
Nie po to człowiek żyje, aby jadł,ale po to je, aby żył. Non si vive per mangiare, ma si mangia per vivere.
Nieobecni nigdy nie mają racji. Gli assenti hanno sempre torto.
Nie od razu Kraków zbudowano. Roma non fu fatta in un giorno.
Nie przyszła góra do Mahometa, Se la montagna non va a Maometto,
Mahomet przyszedł do góry. Maometto va alla montagna.
Nie suknia zdobi człowieka. L'abito non fa il monaco.
Nieszczęścia chodzą parami. Le disgrazie non vengono mai sole.
Nie taki diabeł straszny, jak go malują. Il diavolo non è così brutto come lo si dipinge.
Nie wie lewica, co czyni prawica. La mano sinistra non sappia quello che fa la destra.
Nie wszystko złoto, co się świeci. Non è tutto oro quel che riluce.
Nigdy nie jest za późno, żeby zacząć. Non è mai troppo tardi per cominciare.
Nikt nie jest prorokiem we własnym kraju. Nessun è profeta in patria.
Oczy są zwierciadłem duszy. Gli occhi sono lo specchio dell'anima.
Odważnym szczęście sprzyja. La fortuna aiuta gli audaci.
O gustach dyskutować się nie godzi. Dei gusti non si discute.
Okazja czyni złodzieja. L'occasione fa l'uomo ladro.
Ostatni będą pierwszymi. Gli ultimi saranno i primi.
Pańskie oko konia tuczy. L'occhio del padrone ingrassa il cavallo.
Pieniądz otwiera wszystkie drzwi. Il denaro apre tutte le porte.
Pieniądz rządzi światem. Il denaro è padrone del mondo.
Początek dobry - połowa sukcesu. Chi ben comincia è alla metà dell'opera.
Potrzeba jest matką wynalazków. La necessità è la madre delle invenzioni.
Pozory mylą. L'apparenza inganna.
Prawda jak oliwa na wierzch wypływa. La verità viene sempre a galla.
Prawda leży pośrodku. La verità sta nel mezzo.
Prawda w winie. La verità è nel vino.
Prawdziwych przyjaciół poznaje się w biedzie. Il buon amico nel mal si riconosce.
Prosta droga najkrótsza. La via diritta è sempre più la breve.
Przeciwieństwa się przyciągają. Gli opposti si attirano.
Reszta jest milczeniem. Il resto è silenzio.
Ręka rękę myje. Una mano lava l'altra.
Stara miłość nie rdzewieje. Il vecchio amore non arruginisce.
Szczury opuszczają tonący okręt. I topi abbandonano la nave che affonda.
Ten się śmieje, kto się śmieje ostatni. Ride bene chi ride ultimo.
Wiara góry przenosi. La fede smuove le montagne.
Widzieć źdźbło w cudzym oku, a belki Vedere la pagliuzza negli occhi altri e non
we własnym nie dostrzegać. vedere la trave dei propri.
Wiele hałasu o nic Tanto rumore per nulla
Więcej znaczą czyny niż słowa. Valgono più i fatti delle parole.
W jedności siła. L'unione fa la forza.
W nocy wszystkie koty są szare. Di notte tutti i gatti sono bigi.
W Rzymie być, a papieża nie widzieć Essere a Roma e non vedere il papa
Wszędzie dobrze, ale w domu najlepiej. Fuori si sta bene, ma a casa è meglio.
Wszystkie drogi prowadzą do Rzymu. Tutte le strade portano a Roma.
Wyjątek potwierdza regułę. L'eccezione conferma la regola.
Z dwojga złego wybrać mniejsze. Tra due mali scegliere il minore.
Z jakim przestajesz, takim się stajesz. Dimmi con chi vai e ti dirò chi sei.
5