Organizacja - wieloznaczność

- instytucja, system, rzecz znaczenie rzeczowe, jednostka organizacyjna

- cechy działania systemu, znaczenie atrybutowe

- proces organizowania, znaczenie czynnościowe

Organizacja - to całość której części współprzyczyniają się do powodzenia całości. Tworzymy organizację by otrzymać efekty.

Cechy organizacji

1. efekt synergii - moc złożonej jednostki organizacyjnej musi być niewspółmiernie większa niż suma jednostek składowych n stopnia.

MJO_n >> Σ MJO_n-1

2. efekt funkcjonalności - każdy element organizacji jest funkcjonalny tzn. dostosowany do spełniania funkcji niezbędnej z punktu widzenia funkcji całej organizacji.

3. są systemami otwartymi - systemy, które dokonują wymiany wejść i wyjść z otoczeniem i potrafią dostosować się do zmian zachodzących w otoczeniu.

4. są homeostatami - przysługuje jej efekt homeostazy. Organizacja potrafi zachować w pewnym przedziale pewien stan równowagi pomimo zmian zachodzących w otoczeniu.

5. Organizacja jest shierarchizowana, czyli mają budowę hierarchiczną.

6. są zcentralizowane - uprawnienia decyzyjne skupione są na najwyższych szczeblach. Centralizacja - koncentracja, zgromadzenie uprawnień decyzyjnych.

CYKL ŻYCIA ORGANIZACJI

Wprowadzenie na rynek produktu i zejście z niego.

5 faz życia produktu:

- faza wprowadzenia wyrobu na rynek (można ponosić straty z racji dużego nakładu a małej sprzedaży)

- faza wzrostu - rośnie zysk i sprzedaż

- faza stabilizacji, dojrzałości

- faza schyłku (tendencje spadkowe zysku i sprzedaży)

- faza wycofania (zaprzestanie produkcji)

KRZYWE ROZWOJU W KOLEJNYM CYKLU

1. Faza przedsiębiorczości - większa część produktu jest w fazie wprowadzenia na rynek. (nowe produkty, konfrontacja z rynkiem, elastyczne reagowania na potrzeby klienta).

2. Faza zespołowości - ważni stają się ludzie. Ludzie mają utożsamiać się z celami firmy, pracują na jej dobro, wykształcenie, systemy motywacyjne. Większość produktów jest fazie wzrostu lub stabilizacji.

3. faza formalizacji - odpowiada fazie stabilizacji, problemy wewnętrzne, organizacja przestaje być elastyczna, jest kontrolowana, bardziej sformalizowana. Specjalizacja ludzi w większym zakresie prowadzi do perfekcji wykonywania.

4. Faza odnowy - unikanie przerywania działania firmy w przypadku zmiany lub nieobecności jednostki.

FUNKCJE ZARZĄDZANIA

1. Morfologiczne ujęcie

- planowanie

- organizowanie

- motywowanie

- kontrola

2. Funkcjonalne ujęcie

- faza tworzenia wzorców (organizowanie)

- faza bieżącego sterowania (regulacja)

3. Zarządzanie jako proces informacyjno- decyzyjny (zarządzanie to procesy inf.- decyz. realizowane przez wyłącznie specjalizujące się w tych procesach jednostki organizacyjne)

4. Zarządzanie jako podejmowanie decyzji

ZARZĄDZANIE BEZPOŚREDNIE I POŚREDNIE

1. Zarządzanie bezpośrednie - zadanie

wydawane są bezpośrednio z

określeniem co zrobić, ile i kiedy

(związane z niższymi szczeblami

zarządzania)

2. Zarządzanie pośrednie - określane

zadania za pomocą parametrów

jaką pracochłonność należy

wykonać (przerób mierzony

kosztami produkcji)

POZIOMY ZADZĄDZANIA

1. Zarządzanie strategiczne : szef firmy → zastępcy. Długi horyzont czasowy podejmowanych decyzji - dłużej niż 3 lata. Szeroki horyzont rzeczowy, decyzje dotyczą całej firmy i branży.

FAZY ZARZĄDZANIA STRATEGICZNEGO - KROKI I ZADANIA

Zdefiniowanie kierunku, wizji, misji →

Określenie celów → opracowanie strategii (analiza słabe i silne strony, oraz analiza szanse i zagrożenia) → wdrożenie i realizacja strategii → ocena działań

2. Zarządzanie taktyczne: kierownicy służb →wydziały produkcyjne → oddziały. Horyzont czasowy się skraca ok. 1 roku. Horyzont rzeczowy również węższy, dotyczy zakładów, pionów organizacyjnych itp.

Do planowania przedsięwzięć można stosować metody sieciowe CPM, PERT (wyznaczanie ścieżki krytycznej)

3. Zarządzanie operacyjne: linie

→gniazda→bezpośr. wykonawcy.

Horyzont czasowy najkrótszy, nie więcej niż 1 rok (kwartał, miesiąc). Horyzont rzeczowy wąski - wydziały, oddziały, gniazda, pojedyncze jednostki.

ZADANIE

(af)	Pf [szt/rok]	Tnx [sg]
Stoły	Min 5.000 10.000	0,2
Krzesła	20.000	0,3

af - asortyment wyrobów finalnych

Pf - program wyrobów finalnych

Tnx - pracochłonność stanowisko godzin

η_{x -} współczynnik wykorzystania czasu stanowisk roboczych

Zax - zapotrzebowanie

Pox - pokrycie

η_x = Zax/Pox

r_x = 2 [szt] Fx = 2.000 [gr/rok]

Zax = 10.000 * 0,2 + 20.000 * 0,3 =

8.000

Pox = 2 * 2.000 = 4.000

η_x = 8.000/4.000 = 2 = 200 %

η_nx = 0,9

rx * Fx = Zax/η_nx

r_x =Zax/Fx *η_nx

= 8.000/2.000 * 0,9 = 4,44 szt

Potrzeba 4 stolarzy na wykonanie zadania

Jakie zadania należy wykonać?

Zax = η_nx * Pox

5.000 *0,2 + Pfk *0,3 = 0,9 * 4.000

Pfk = 2600/0,3 = 8,66 [szt/rok]

Pfk - produkt finalny krzeseł

rx - ilość stanowisk w danej grupie zastępowalnej [st]

Fx - fundusz czasu pracy godzin roboczych na rok [gr/rok]

ZARZĄDZANIE LUDŹMI

Style kierowania:

1. Autokratyczny - kierownik sam decyduje o zadaniach, nie pozostawia wyboru wykonywania zadań, motywacja to jedynie kary

2. Demokratyczny - kierownik zasięga opinii podwładnych, do podejmowania decyzji pozostawia swobodę co do wykonywania zadań, motywacja to główne nagrody.

3. Uchylający się od odpowiedzi - boi się podejmowania decyzji, nie zna się.

4. Paternalistyczny (kombinacja 1 i 2) - kierownik surowy ale sprawiedliwy, sam decyduje ale wysłucha opinii, stosowane kary, które są akceptowane przez podwładnych

STRUKTURY ORGANIZACYJNE

Struktura elementów organizacji i powiązań między nimi. Ogranicza dowolność zachowania się uczestników organizacji (elementów organizacji), ograniczanie dowolności zachowań elem. zwiększa przewidywalność zachowania się organizacji.

Struktura organizacyjna spełnia instrumentalne funkcje jest "narzędziem" ułatwiającym zarządzanie organizacją.

Struktura organizacyjna (lewa część)

Strukturalizacja elementów

Rozczłonkowanie rozmieszczenie

organizacji uprawnień

decyzyjnych a)

konfiguracja centralizacja

Struktura organizacyjna (prawa część)

Strukturalizacja działań

a) 1) 2) 3)

1) podział pracy, zadań, obowiązków

specjalizacja

2) system zestandaryzowanych sposobów postępowania

istandaryzacja

3) system przepisów regulujących działanie

formalizacja

KLASYFIKACJA STRUKTUR ORGANIZACYJNCYH

1. Struktura liniowa:

istota: oparte o zasady ilościowego

podziału pracy w zarządzaniu

zalety: prostota i przejrzystość

struktury, wyraźny podział

władzy, odpowiedzialności i

uprawnień

wady: odległość hierarchiczna

przekazu informacji, niski sto-

pień specjalizacji stanowisk kier.

2. Struktury funkcjonalne:

istota: jakościowy podział pracy w

zarządzaniu, specjalizacja sta-

nowisk kierowniczych według

funkcji

zalety: zwiększenie stopnia kompeten-

cji fachowych kierowników jako

wynik specjalizacji

wady: dwoistość rozkazodawstwa,

trudności w jednoznacznym

rozdzielaniu funkcji między

stanowiska kierownicze,

rozmycie odpowiedzialności,

tendencje do autonomizacji

członków funkcjonalnych,

tendencje do rozrastania się

aparatu zarządzania

3. Struktura sztabowo-liniowa

istota: uznanie konieczności jakościo-

wego podziału pracy w

zarządzaniu, jednak przy

równoczesnym przestrzeganiu

zasady jedności rozkazodawstwa

zalety: jednoznaczny określony podział

zadań, uprawnień, odpowie-

dzialności, prostota i przezro-

czystość struktury, szybkość

przekazy decyzyjnego, zacho-

wanie autorytetu kierownika

wady: ryzyko sporów między

kierownikiem i sztabem, ryzyko

ignorowania sztabów przez

kierowników lin, autonomizacja

komórek sztabowych, ryzyko

zniekształceń i opóźniania

informacji przez sztaby

4. Struktura dywizjonalna:

istota: w dużych przedsiębiorstwach

wydzielane są przedmiotowo

mniejsze jednostki o sto-

sunkowo dużej samodzielności.

zalety: wydzielane jed. org. osiągają

wiele korzyści typowych dla

organizacji traktuje się je często

jako "centra zysku".

wady: potencjalne źródło konfliktów

między centra i zakładami

(związaną z ceną działalności).

5. Struktura organiczna:

istota: w strukturze powoływane są zespoły lub oddziały specjalne do rozwiązania względnie krótkotrwałych zadań jednorazowych.

Zespoły mogą mieć formę: luźnego zespołu kierowanego przez koordynatora zadania, zespołu zadaniowego - właściwego - z pełnym oddelegowaniem i kierowaniem

6. Struktura zadaniowa:

zespoły zadaniowe zwane też problemowymi lub projektowymi powołane do realizacji określonych zadań. Zespoły te mogą pełnić wiele funkcji (analiz- diagnost) projektowych, wdrożeniowych, technicznych, ekonomicznych) oraz mieć mieć różny zasięg (całe przedsiębiorstwo, zakład, wydział).

7. Struktura kolegialna:

istota: kluczowe decyzje dot. firmy jako

całości podejmowane są przez

zespół kierowniczy (Zarząd,

Rada Nadzorcza, Dyrekcja).

zalety: obiektywizacja decyzji i elimi-

nacja autokratyzmu

wady: spory wewn. kolegium, mała

operatywność, niejednolita in-

terpretacja uchwał kolegialnych

8. Struktura hybrydowa:

uwzględniono równocześnie kilka wymiarów:

- realizowane funkcje sztabowe

- zadania przedmiotowe

- inne wymiary jak. np. regiony sprzedaży

STRUKTURA PRZEDSIĘBIORSTWA (PRODUKCYJNO-HANDLOWEGO)

1. PROCES WYTWÓRCZY I JEGO STRUKTURA

produkt działalności

przedsiębiorstwa

wyrób usługa

produkcja świadczenie usług

wyrobów

Różnice między produkcją wyrobów i świadczeniem usług:

- niemożność tworzenia zapasów usług

- obecność klienta (pożądana lub konieczna) w procesie świadczenia usług

- koncepcja pierwszej linii (zaplecza)

2. JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA W PRZEDSIĘBIORSTWIE

TYPOLOGIA JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH

- jednostka produkcyjna

- jednostka produkcyjno-administr.

- jednostka administracyjna

ZARZĄD I RUCH JO

Zarząd JO - ogół jednostek administracyjnych realizujących procesy informacyjno-decyzyjne zarządzania tą jednostką organizacyjną

Ruch JO - ogół jednostek produkcyjnych i administr-prod. realizujących procesy wykonawcze w skali tej JO.

WŁĄDZE SPÓŁKI

Zarząd przedsiębiorstwa:

rada nadzorcza → zarząd→dyrektor naczelny → (inni mniejsi dyrektorzy)

Ruch:

Wydział 1 → kierownik → oddziały

Wydział 2 → kierownik → oddziały

Wydział 3 → kierownik → oddziały

Zarząd:

Biuro			Ośrodek
Dział
Pracownia
Sekcja
Zespół			Stanowis pracy		referat

Ruch:

Wydział
Oddział
Brygada		gniazdo	linia
Stanowisko robocze

TYPOWE SŁUŻBY I PIONY PRZEDSIĘBIORSTWA

Służba - ogół JO współrealizujących określoną funkcję . Każda służba jest służbą funkcjonalną tzn. że pomiędzy tworzącymi je jednostkami występować będą relacje funkcyjne wynikające z podziału pracy w ramach realizacji funkcji. Niekiedy te powiązania mogą być pokryte zależnościami hierarchicznymi wtedy tworzy się służba hierarchiczna .

Pion - ogół JO podlegających jednemu z członków dyrekcji.

TYPOWE STRUKTURY PRZEDSIĘBIORSTWA PRZEMYSŁOWEGO

- pion techniczny

- pion produkcji

- pion handlowy

- pion finansowy

- pion dyrektora naczelnego

PION TECHNICZNY

Dyrektor naczelny (DT)↓ Dział rozwoju wyrobów (TK) ↓ Dział głównego technologa (TT) ↓ Dział gospodarki narzędziowej (TN) ↓ Dział inwestycji (TI) ↓ Dział głównego mechanika (TM) ↓ Dział głównego energetyka (TE) ↓ Samodzielna sekcja BHP (TB) ↓ Służba produkcji (TP)

DZIAŁ ROZWOJU WYROBÓW:

(TK)	Dział rozwoju wyrobów
TK - K	Kier. działu

	Sekcja
TK -1	Kier. sekcji

Itd.

Zadania:

- opracowanie koncepcji nowych wyrobów

- opracow. dokumentacji konstrukcyjnej

- bieżąca konstrukcyjna obsługa prod.

DZIAŁ GŁÓWNEGO TECHNOLOGA:

(TT)	Dział głównego technol
TT - K	Gł. Technolog

TT -1

Sekcja

Itd.

Zadania:

- opracowanie dokumentacji techologicznej wyrobów w tym plany operacyjne, normowane zużycia materiałów, norma czasu pracy

- proj. konstrukcji pomocy warsztatowych

- mechanizacja, automatyzacja procesów produkcyjnych

- technologiczna organizacja produkcji

- bieżąca technol. obsługa produkcji

PION HANDLOWY

Dyrektor handlowy (DH)

↓ Dział marketingu (HM)

↓ dział sprzedaży (HS)

↓ magazyny wyr. Gotowych (MS)

↓ Dział zaopatrzenia (HZ)

↓ magazyny zaopatrzenia (MZ)

↓ Dział transportu (HT)

↓ brygada transportowa (WT)

PION FINANSOWY

Dyrektor finansowy (DF)

↓ Dział kontrolingu (FC)

↓ Dział księgowości (FK)

↓ Dział finansowy (FF)

↓ Dział adm. - gospod. (FA)

↓ Brygada obsługi gospod.

PION DYREKTORA NACZELNEGO

Dyrektor naczelny (DN)

↓ Sekretariat (NS)

↓ Radca prawny (NR)

↓ Dział kadr (NK)

↓ Dział organizacji (NO)

↓ Pełnomocnik Zarządu ds.

SZJ (NQ)

↓ Dz. Sterowania jakością (NJ)

↓ Brygady KJ

---