W. Brytania	Włochy	Niemcy	Francja	Polska
Parlament
Izby	Izba Gmin - izba niższa; Izba Lordów -izba wyższa	Dwie izby: Izba Deputowanych i Senat	Niższa - Bundestag Wyższa - Bundesrat	Dwie izby: Zgromadzenie Narodowe i Senat	Izba Pierwsza- Sejm Izba Druga- Senat
Kadencja	Brak stałej kadencji - wybory muszą być przeprowadzane najpóźniej po pięciu latach od poprzednich	5 lat	4 lata	ZN - 5 lat Senat - 6 lat	4 lata
Wybory	IG -Wybory powszechne i bezpośrednie, okręgi jednomandatowe przy zastosowaniu systemu większości zwykłej.	475 członków ID - system większościowy; 155 członków ID - system proporcjonalny Senat: 233 mandaty - system większościowy, 83 mandaty - system proporcjonalny	Bundestag - mieszane, proporcjonalno - większościowe z 5% progiem poparcia; metoda największej reszty - Hare-Niemeyera; Bundesrat - delegaci krajów związkowych	ZN - wybory powszechne i proporcjonalne w okręgach jednomandatowych; Senat - przez kolegium wyborcze liczące 150 tys. członków, w departamentach wybierających max 3 członków - system większości bezwzględnej, departamenty wybierające min. 4 członków - wybory proporcjonalne najwyższej reszty, 12 wybieranych przez Wyższą Radę Francuzów Zamieszkałych za Granicą	System d'Hondta, system proporcjonalny; wybory pięcioprzymiotnikowe do Sejmu, system większości względnej w wyborach do Senatu;
Tryb pracy	Tryb sesyjny - sesja rozpoczyna się zwykle w październiku i trwa do 250 dni.	permanentny	Permanentny - 14 dni, tydzień przerwy	Sesje zwyczajne - „jedna sesja” od pierwszego dnia roboczego października do ostatniego dnia roboczego czerwca, liczba dni w ciągu sesji nie może przekroczyć 120	permanentny
Organy wewnętrzne	komisje: stałe (nie mają stałego składu osobowego ani zakresu przedmiotowego), specjalne (stały skład osobowy, określony zakres zagadnień).	W obu izbach: przewodniczący, prezydia, komisje stałe i nadzwyczajne komitety parlamentarne (giunty)	Rada Seniorów, Komisja Wspólna, Komisja Mediacyjna	Max 6 stałych komisji parlamentarnych,	Marszałek Sejmu, Prezydium Sejmu, Konwent Seniorów, Komisje Sejmowe
Rząd
Rola przewodniczącego	premier decyduje o dokonywanych przez monarchę nominacjach ministrów.	Kieruje polityką rządu i jest za nią odpowiedzialny;	Stoi na czele rządu; nadrzędna, suwerenna pozycja; ustalanie wytycznych w sprawie polityki rządu; prawo tworzenia rządu; decyduje o liczbie ministrów i ich kompetencjach;	Stoi na czele rządu, kieruje jego działaniami, może wydawać pozostałym członkom zalecenia dotyczące kierunków prowadzonej polityki,	Stoi na czele rządu, kieruje i organizuje pracę rządu, kontroluje i koordynuje pracę członków rządu oraz kieruje pracą terenowych organów administracji; nadzór nad samorządem
Sposób powoływania	Premierem zostaje lider partii która zwyciężyła w wyborach, mianowany jest przez monarchę,	Tworzenie rządu nie jest wpisane w konstytucje, etapy: - e. inicjatywy - e. instruktażowy - misja poszukiwania - e. decyzyjny - mianowanie -e. uzupełniający - przysięga	1.Prezydent zgłasza Bundestagowi kandydata na szefa rządu => głosowanie: większość ustawowa liczby członków; 2. Kandydat Bundestagu: taka sama większość głosów; 3. Po dwóch tygodniach: kandydat z największą liczbą głosów;	Powoływany przez prezydenta, kompetencja ta jest zwolniona z kontrasygnaty, premier powołuje współpracowników przy uwzględnieniu zaleceń prezydenta	I. prezydent (inicjatywa) w ciągu 14 dni od zwołania posiedzenia nowego sejmu spośród większości parlamentarnej - w ciągu 2 tyg. przedstawia program swojego rządu sejmowi - głosowanie (50%+1 z 50%) nad votum zaufania II. jeśli nie uzyska głosów to inicjatywa sejmu (14 dni) - 2 tyg. - skład rządu i program, głosowanie III. jeśli też nie poparty - inicjatywa prezydenta - głosowanie zwykłą większością głosów (50%+1 z x) IV. jeśli w dalszym ciągu nie ma poparcia to następuje rozwiązanie sejmu
Kompetencje	Rząd jest podstawowym organem władzy wykonawczej	5 grup funkcji rządu (m.in. ustalanie ogólnych kierunków w zakresie polityki państwa)	Rząd stoi na czele władzy wykonawczej i kieruje polityką wewnętrzną i zagraniczną państwa;	Nie jest głównym organem władzy wykonawczej	Główny organ władzy wykonawczej - prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną państwa
Odpowiedzialność polityczna	Zbiorowa odpowiedzialność gabinetu przed parlamentem, indywidualna odpowiedzialność ministrów za funkcjonowanie ich ministerstw, indywidualna odpowiedzialność ministrów za ich zachowanie.	Odpowiedzialność ministrów - indywidualna przed parlamentem; Odpowiedzialność solidarna - za akty uchwalone kolegialnie przez Radę Ministrów w razie braku ich zgodności z politycznymi wytycznymi większości parlamentarnej;	Odpowiedzialność parlamentarna dotyczy wyłącznie osoby kanclerza;	Solidarna odpowiedzialność polityczna przed ZN; brak odpowiedzialności indywidualnej	Odpowiedzialność indywidualna przed Sejmem
Instytucje	Wotum nieufności, wotum zaufania	Wotum nieufności, wotum zaufania,	1.Konstruktywne wotum nieufności dotyczące osoby kanclerza: poprzez wybór nowego kanclerza i zwrócenie się do prezydenta o odwołanie obecnego rządu; głosowanie: taka sama liczba głosów jak do wyboru kanclerza w I terminie; 2.Odmowa udzielenia kanclerzowi wotum zaufania: wniosek kanclerza=>48h=>większość ustawowa=>21 dni prezydent: rozwiązanie parlamentu lub rząd mniejszościowy;	Wotum nieufności	1.Wotum zaufania 2.Wotum nieufności 3.Absolutorium
Głowa państwa	Monarcha	Prezydent	Prezydent federalny	Prezydent	Prezydent
Forma państwa	Dziedziczna monarchia parlamentarna	Republika	Republika Federalna	Republika	Republika
Tryb wyboru	Prawo do tronu - ustawa o następstwie tronu z 1701 r. : wyłącznie protestanci, w pierwszej kolejności męscy potomkowie monarchy w kolejności według wieku, następnie ich synowie, a następnie potomkinie żeńskie. Przejęcie korony - natychmiast po śmierci poprzedniego monarchy. Akt koronacji nie jest prawnie wymagany.	Wybiera go parlament na wspólnym posiedzeniu obu izb, uzupełnionym przez 3 delegatów z każdego regionu wybieranych przez rady regionalne. Wybory odbywają się kwalifikowaną większością 2/3 głosów, z tym że po trzecim głosowaniu wystarczy większość bezwzględna;	Poprzez Zgromadzenie Federalne (wszyscy członkowie Bundestagu + taka sama liczba delegatów parlamentów krajowych)	Wybory powszechne i bezpośrednie, ewentualnie II tura	Kandydatura poparta przez co najmniej 100 tys. wyborców; wybory powszechne i bezpośrednie przy wymogu uzyskania poparcia bezwzględnej większości wyborców=> II tura
Kompetencje	Monarcha jest częścią legislatury, organ stanowiący prawo ("Królowa w Parlamencie"), symbolicznie wymiar sprawiedliwości działa w imieniu monarchy. Postępowanie ustawodawcze kończy "sankcja królewska". Monarchę obejmuje zasada kontrasygnaty,	Kontrasygnata odpowiedniego ministra	Funkcje reprezentacyjne; wszystkie akty urzędowe wymagają kontrasygnaty kanclerza federalnego	Bez kontrasygnaty: zarządzenie referendum w sprawie projektu ustawy dotyczącej władz publicznych, reform w dziedzinie polityki gospodarczej lub społecznej oraz służb publicznych, prawo do rozwiązania ZN po konsultacji z premierem oraz przewodniczącymi izb, na wniosek premiera ma prawo inicjatywy zmiany konstytucji, kontrasygnaty udzielają premier i właściwi ministrowie	Kontrasygnata premiera lub odpowiedniego ministra
Relacja z rządem	Rząd działa w imieniu królowej ("rząd Jej Królewskiej Mości").	Powoływanie premiera i na jego wniosek ministrów, upoważnienie RM do przedstawienia izbom projektów ustaw z inicjatywy rządu, ogłaszanie dekretów i tymczasowych rozporządzeń z mocą ustawy, ratyfikowanie traktatów międzynarodowych zatwierdzonych przez rząd;	Wybiera kandydata na kanclerza; powołuje ministrów na wniosek kanclerza	Współpracownicy prezydenta na bieżąco śledzą prace rządu i w razie potrzeby interweniują przedstawiając sprawę prezydentowi; warunkiem silnej władzy prezydenckiej jest uznawanie przez premiera zwierzchnictwa prezydenta, koabitacja - współpraca prezydenta z rządem, prezydent przewodniczy zebraniom Rady Ministrów	Rada Gabinetowa - rada ministrów pod przewodnictwem prezydenta; powołuje RM; dokonywanie zmian w rządzie na wniosek premiera; wystąpienia z wnioskiem do sejmu o pociągnięcie członka RM do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu
Odpowiedzialność	brak odpowiedzialności w sferze politycznej i konstytucyjnej.	Nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed parlamentem; odpowiedzialność konstytucyjna za zdradę stanu albo pogwałcenie konstytucji - prezydent postawiony w stan oskarżenia przez wspólne posiedzenie obu izb, sąd konstytucyjny republiki rozpatruje oskarżenie, odpowiedzialność karna za przestępstwa popełnione bez związku z pełnionym urzędem	Odp. Konstytucyjna za naruszenie Ustawy Zasadniczej lub innej ustawy federalnej;	Brak odpowiedzialności politycznej, odpowiedzialność prawna za tzw. zdradę główną czyli naruszenie konstytucji => Wysoki Sąd Sprawiedliwości	Zgodnie z polską konstytucją prezydent ponosi za swoje działania odpowiedzialność konstytucyjną. Za podejmowane przez siebie decyzje może być pociągnięty do odpowiedzialności przed Trybunałem Stanu za naruszenie konstytucji lub ustaw. Prezydent nie ponosi odpowiedzialności politycznej przed parlamentem
Sądownictwo Konstytucyjne
Istnienie	Doktryna suwerenności parlamentu wyklucza możliwość kwestionowania aktów parlamentu i w konsekwencji funkcjonowanie trybunału konstytucyjnego.	Tak: Sąd Konstytucyjny	Tak: Federalny Trybunał Konstytucyjny	Tak: Rada Konstytucyjna	Trybunał Konstytucyjny
Organizacja	brak	15 sędziów: 5 z nominacji prezydenta, 5 jest wybieranych przez izby parlamentarne na wspólnym posiedzeniu, a 5 przez sędziów wyższych sądów powszechnych i administracyjnych, kadencja trwa 9 lat	16 sędziów wybieranych w połowie przez Bundestag, w połowie przez Bundesrat; kadencja 12 lat- zakaz reelekcji; stały podział na 2 senaty;	9 członków powoływanych na 9 lat, co 3 lata odnawiania 1/3 składu,	W skład Trybunału Konstytucyjnego wchodzi piętnastu sędziów, wybieranych przez Sejm na dziewięcioletnią kadencję (art. 194 ust. 1 Konstytucji). Konstytucja z 1997 r. wprowadziła wybór indywidualny, co oznacza, że każdy sędzia jest wybierany na dziewięć lat, nawet jeżeli zajmie miejsce sędziego, który odszedł z Trybunału Konstytucyjnego przed upływem swojej kadencji.
Kompetencje	brak	Kontrola konstytucyjności aktów, rozstrzyganie sporów między władzami, między państwem a regionami, orzeka w sprawie odpowiedzialności konstytucyjnej prezydenta,	Rozstrzyganie w sprawach sporów federalnych, oraz legalność działania partii politycznych, ważność wyborów,	Wydaje rozstrzygnięcia dotyczące podziału kompetencji prawodawczych między parlament a rząd oraz między państwo a niektóre jednostki zamorskie, stoi na straży praworządności wyborów prezydenckich oraz referendum	Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. do właściwości Trybunału Konstytucyjnego zalicza cztery dziedziny: 1) kontrolę norm (abstrakcyjną i konkretną; a posteriori i a priori - art. 188 pkt 1-3, art. 122 ust. 3 i 4, art. 133 ust. 2 Konstytucji); szczególną procedurą kontroli norm jest rozpatrywanie skarg konstytucyjnych (art. 79 i art. 188 pkt 5 Konstytucji); 2) rozstrzyganie sporów kompetencyjnych pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami państwa (art. 189 Konstytucji); 3) orzekanie o zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych (art. 188 pkt 4 Konstytucji); 4) uznawanie przejściowej niemożności sprawowania urzędu przez Prezydenta Rzeczypospolitej (art. 131 ust. 1 Konstytucji). Wyliczenie to ma charakter zupełny i należy uznać, że ustawodawca nie może rozszerzać kompetencji Trybunału Konstytucyjnego w drodze ustaw.
Kontrola legalności	brak		Skargi konstytucyjne dotyczące aktów prawodawczych, decyzji administracyjnych i wyroków sądowych; pytania prawne		Pytania prawne -inicjatywa konkretna; skargi konstytucyjne
Rodzaj kontroli	brak	Prewencyjna i następcza	Brak kontroli prewencyjnej; tryb abstrakcyjny i konkretny kontroli legalności prawa	Abstrakcyjna i prewencyjna	Kontrola następcza i prewencyjna - większe znaczenie ma następcza
Prawo Europejskie
Klauzula integracyjna w konstytucji		Art. 11	Art. 23 - artykuł europejski		Art. 90 ustęp 1
Inna podstawa akcesji			brak		brak
Wyroki sądu w sprawie uczestnictwa w UE		Wyrok trybunału z 15 lipca 1964 w sprawie c-6/64
System rządów
Nazwa	Parlamentarno-gabinetowy	Zracjonalizowany system parlamentarno-gabinetowy	kanclerski	Semi-prezydencki	Parlamentarny zracjonalizowany
Cechy charakterystyczne	Gabinet jest formalnie powoływany przez monarchę, sprawuje władzę na podstawie poparcia Izby Gmin, przed którą ponosi odpowiedzialność. W praktyce jednak, dzięki zasiadającej w Izbie większości, to gabinet ma duży wpływ na pracę Izby Gmin. tzw. konstytucja materialna, suwerenność parlamentu	Bikameralizm symetryczny parlamentu, rozbicie partyjne, celem działania prezydenta jest utrzymanie równowagi całego systemu ustrojowego, prezydent to organ władzy neutralnej, apolityczny i bezstronny	odmiana systemu parlamentarno-gabinetowego; wzmocnienie pozycji szefa rządu, kanclerz jest politycznie odpowiedzialny przed parlamentem; rząd powoływany przez prezydenta na wniosek kanclerza; cechy: federalizm, demokratyzm, zasada państwa socjalnego, zasada podziału władz	Jego funkcjonowanie zależy od aktualnej relacji między prezydentem a większością parlamentarną;	Wzmocnienie władzy wykonawczej elementami zaczerpniętymi z innych systemów: -kanclerskiego - silna pozycja premiera, konstruktywne wotum nieufności -półprezydenckiego - liczne przywileje prezydenta (zawieszające weto ustawodawcze), wybierany w wyborach powszechnych

10

---