ustrój	System rządów	Parlament	Sądy i system partyjny	Konstytucja	Głowa państwa
HISZP.	Monarchia Konstytucyjna	Parlamentarno-garbinetowy, za jego działania odpowiada premier(s.kanclerski), konstruktywne wotum nieufności w wypadku odwołania tzn. absolutna większość	Dwuizbowe Kortezy-Kongres Deputowanych 350 (wybierany proporcjonalnie),wybiera premiera w głosowaniu, Senat 208 (wybierany większością względna)prezentuje prowincje, silniejszy od rządu	Trybunał Najwyższy, Trybunał Konstytucyjny (12 członków)wybiera król, System wielopartyjny, p.ogólnopaństwowe i regionalne	Ustanowiona 1978 r. zmiana referendum obligatoryjne, fakultatywne i stanowiące, odbyły się 2 referenda	Król, nie ponosi żadnych konsekwencji na decyzje, proponuje kandydata na premiera
LITWA	Republika (1990)	Parlamentarno - gabinetowy, ponosi odpowiedzialność przed sejmem	Jednoizbowy, Sejm 141 deputowanych, na 4 lata, wyborca ma dwa głosy w wyborach parlamentarnych, 1 w prezydenckich Inicjatywa ustawodawcza: sejm, prez., rząd, 50 000tys. obywateli	Sąd Konstytucyjny wielopartyjność	Konstytucja 13.10.1992 r.,3 akty, referendum konstytucyjne 25.10.1992	Prezydent wybierany przez Sejm na 5 lat, możliwość reelekcji, weto ustaw. ½ posłów może odrzucić. system wyborczy: mieszany, wybiera rząd ( akceptacja sejmu),premiera
NIEMCY	Postały 3.10.1990 r.	Kanclerski, rząd: kanclerz i ministrowie Kanclerz odwołanie konstruktywne wotum nieufności	Dwuizbowy, Bundestag (ogólnonarodowa), Bundesrat (reprezentacja krajów), 656 członków, silna pozycja Inicjatywa ust.: rządy związkowe, posłowie, Rada Związkowa Parlament wybiera kanclerza na wniosek prezydenta	Związkowy Trybunał Konsty Tucyjny wielopartyjność	1949 r. i zniwel Izowana, 12 rozdz Refer,inic.Ludowa w wypadku zmiany granic państwa	prezydent,40, wybiera Zgromadzenie Związkowe;na5lat system wyborczy: zasada większości z zasadą propor- cjonalności
Węgry	republika	Parlamentarno - gabinetowy, premier Rząd odpowiedzialność konstruktywne wotum nieufności, nie ma wiceministrów, odpowiada przed ZK	Zgromadzenie Krajowe,4 lata, zwierzchnia rola parlamentu, może rozwiązać prezydent, wybiera prezydenta, premiera, członków Trybunału, Rzecznika Praw Obywatel.	Sąd Najwyższy, Sąd stołeczny, Trybunał Konstytucyjny Wielopartyjny System wyborczy: mieszany, większościowo proporcjonalny	1949, nowelizacja 1990, zmiana 2/3 deputowanych Referendum: Parlament z inicjatywy prezydenta, rząd, 1/3 parlamentu, 2/5 ZN, 100 tys obywateli	Prezydent - wybierany przez ZK na 5 lat, max 2 razy, niewielkie uprawnienia, „najsłabsza głowa państwa” wśród państw Europy Środkowej, prawo inicjatywy ustawodawczej
Czechy	republika	Parlamentarno - gabinetowy Odpowiedzialność zbiorowa rządu, naczelny organ wł wykonawczej, wotum nieufności gr min 50 posłów-wysunięcie. poparcie bezwzględna liczba posłów	Dwuizbowy: Izba Poselska 200 4 lata (może być rozwiązana przez prezydenta)i Senat 81 6 lat, ale skład 1/3 zmienia się co dwa lata (nie można rozwiązać przedterminowo), wybiera prezydenta	Sąd Konstytucyjny, Sąd Najwyższy System wyborczy: zasada Hagenbacha - Bischoffa Inicjatywa ustawodawcza: poseł, grupa posłów, Senat,	Z 1992 (wspólna z Słowacją), może być uzupełniana lub zmieniana w drodze ustaw konstytucyjnych, zgoda 3/5 wszystkich posłów i senatorów, 2 zmiany odbyły się dot.:systemu teryt., bez-pieczeństwa	Prezydent, wybierany przez parlament, nie ma prawa veta wobec zmiany konstytucji, posiada veto ustawodawcze, i nie posiada inicjatywy ustawodawczej, jako człon władzy wykonawczej pozbawiony prawa rządzenia, wysunięcie kandydatury grupa min 10 posłów lub senatorów, bezwzględna większość, odwołanie przy zdradzie stanu, stan oskarżenia Senat
Słowacja	republika	Parlamentarno - gabinetowy, Premier, vice premier, ministrowie Premier powołany przez prezydenta, rezygnacja premiera nie powoduje rozwiązania całego rządu	Jednoizbowy: Rada Narodowa 150 posłów, kadencja 4 lata Przyjęcie ustawy bezwzględna większość więcej niż połowy 39 głosów	Rozdrobnienie i niestabilność partyjna Metoda Hagenbacha - Bischoffa	Z 1992 (wspólna z Czechami)100 zmian, do zmiany Konstytucji potrzebne 3/5 głosów wszystkich posłów	Prezydent Veto jedynie do ustawy zwykłej, aby odrzucić veto potrzebna bezwzględna większość wszystkich posłów 76 głosów, 3 zmiany konstytucyjne pozycji prezydenta, odwołanie drogą plebiscytu, może rozwiązać parlament w określonych okolicznościach, brak inicjatywy ustawodawczej
Francja	Republika	Ani czysty parlamentaryzm, ani system prezydencki Rząd organ samodzielny łączący prezydenta i parlament Premier, wotum nieufności wniosek 1/10 członków ZN, odwołanie bezwzględna większość, odpowiedzialny przed ZN	Dwuizbowy: Zgromadzenie Narodowe, Senat322 na 9 lat, wybierają kolegia wyborcze Incompatibilitas - niepołączalność funkcji członka rządu z mandatem parlamentarnym	wielopartyjny	Konstytucja, 15 razy nowelizowana Prawo inicjatywy ustawodawczej: premier i członkowie parlamentu Rada Konstytucyjna	Prezydent, wybory powszechne pośrednie, wybiera ZN, na 5 lat od 2001 r., zarządza referendum, kohabitacja spółistnienie w obrębie władzy - rządu i prezydenta- pochodzących z przeciwnych obozów politycznych
USA	Republika prezydencka Państwo związkowe, federacyjne 50 stanów	Gabinet kierowany przez prezydenta, składa się z 11 sekretarzy - ministrów	Kongres: Izba reprezentantów(435)na 2 lata przewodniczący SPEAKER, Senat (100)każdy stan deleguje 2 senatorów na 6 lat, bezpośrednio wybierane	Sąd Najwyższy Dwupartyjny, dwie wielkie partie polityczne STANY - wybory bezpośrednie, 2-4 lata, mają prawo veta ustaw	Konstytucja z 1787 r., 27 poprawek,, Poprawka przechodzi 2/3 głosów Kongresu lub ogólnonarodowa Konwencja, poszczególne stany mają swoje Konstytucje zgodne z główną	Prezydent na 4 lata, 2 razy max(głowa państwa +szef rządu+zwierzchnik sił zbrojnych), wybory pośrednie, może być usunięty w drodze impeachmentu - decyzje podejmuje Izba Reprezentantów, rozstrzyga Senat, inicjatywa ustaw
Wielka Brytania	Monarchia konstytucyjna	Parlamentarno - gabinetowy Rząd to Gabinet, ministrowie powołani przez monarchę, 18 - 21 osób, skład z: IL lub IG lub spoza parlamentu, lider partii, która wygrywa wybory zostaje premierem, szef egzekutywy, ma silną pozycję	Parlament - król, Izba Lordów - lordowie duchowni i świeccy, nie jest kadencyjna, posiada veto zawieszające, Izba Gmin659 (większość władzy w parlamencie), kadencja 5 lat, przewodniczący spiker, jego decyzje stanowią precedensy premier decyduje o dymisji parlamentu, partia opozycyjna tworzy gabinet cieni, organy wewnętrzne Izby Gmin to komisje, Kontrola parlamentu nad rządem	Funkcje sądu tworzy Izba Lordów System dwupartyjny	Konstytucja niepisana, elastyczna, materialna Inicjatywa ustawodawcza: parlament, rodzaje ustaw: publiczne, prywatne, mieszane	Monarcha, głowa państwa i Kościoła anglikańskiego i prezbiteriańskiego w Szkocji, na czele wł wykonawczej, uprawnienia symboliczno - reprezentacyjne
Włochy	Republika od 1946 r.	Parlamentarno - gabinetowy Rada Regionu - przysługuje wł ustawodawcza w sprawach nie podjętych przez instytucje państwowe, rząd jest ciałem kolegialnym, mogą należeć do parlamentu	Dwuizbowy: Izba Deputowanych i Senat, ID system większościowy i system proporcjonalny, Senat system mieszany, 65%aby zdobyć mandat, kadencja 5 lat, wybiera prezydenta	Najwyższa Rada Sądownictwa, Trybunał Konstytucyjny Wielopartyjny	Konstytucja 1948 r., wielokrotnie nowelizowana, dopuszcza istnienie ustaw konstytucyjnych Inicjatywa ustawodawcza: referendum(w wypadku zmiany konstytucji1/5deputowanych lub senatorów,5 rad regionalnych,500 tys wyborców), ustawy zwykłe 500 tys wyborców, 5 rad regionalnych, ludowa inicjatywa ustawodawcza, rząd	Prezydent wybrany przez parlament i delegatów regionu, musi mieć 2/3 poparcia zgromadzenia, kadencja 7 lat, prawo veta, powołuje premiera
Szwajcaria	Konfederacja Federacja kantony gminy	Rada federalna nie można odwołać brak wotum zaufania i nieufności, najwyższa władza rządząca i wykonawcza Zasada subsydiarności	Zgromadzenie federalne: Rada Narodowa 200, bezpośrednie, 4 lata, i Rada Kantonów,46,czynne i bierne prawo wyborcze od 18 lat wybiera członków Rady federalnej(rządu), deputowany nie dostaje wynagrodzenia!!!!!	Sądy kantonalne	Konstytucja federalna 1999 r., Inicjatywa ustawodawcza: rada kolegialna	Prezydent, wybierany przez Zgromadzenie Federalne spośród rady federalnej na rok, bez reelekcji, w praktyce najstarszy członek Rady Federalnej
Izrael	Republika demokratyczna	Parlamentarno - gabinetowy Premier ( pierwszy minister), wyłania rząd, który musi uzyskać zgodę Knesetu, premier jest liderem partii lub koalicji, która zwycięża wybory, rząd odpowiedzialny jedynie przed parlamentem	Kneset 120 deputowanych, na 4 lata, siedziba Jerozolima, brak kworum, podjęcie decyzji z składzie jaki jest na Sali, może odwołać prezydenta ¾ składu parlamentu	Duże rozdrobnienie partyjne System wyborczy: metoda Bader - Ofera, tożsama z metoda d'Honda, a raczej jej modyfikacją tzn, metodą Habenbacha - Bischoffa	Brak konstytucji, podstawowe założenia unormowane aktami ustawodawczymi 12 oddzielnych ustaw	Prezydent - role ceremonialne i reprezentacyjne, wybierany przez parlament, nie ma prawa veta, na 7 lat, brak reelekcji

---