EWOLUCJA ZARZĄDZANIA
Spojrzenia na zarządzanie:
1)spojrzenie klasyczne:
-naukowe zarządzanie
-zarządzanie administracyjne
2)spojrzenie behawioralne:
-eksperymenty Hawthorne
-teoria X i teoria Y
3)spojrzenie ilościowe:
-ilościowa teoria zarządzania
-zarządzanie operacyjne
Rozszerzenie tych teorii:
Spojrzenia systemowe:
-system otwarty
-podsystemy
-synergia
-entropia
Spojrzenie sytuacyjne:
-uniwersalne
-sytuacyjne
Współczesne wyzwania zarządzania:
1)globalizacja działalności gospodarczej
2)jakość i wydajność
3)zmniejszenie rozmiarów i redukcja personelu
4)własność
5)etyka i społeczna odpowiedzialność
6)różnorodność siły roboczej
GLOBALNY KONTEKST ZARZĄDZANIA
4 formy przedsiębiorstw:
1)przedsiębiorstwo krajowe
2)przedsiębiorstwo międzynarodowe
3)przedsiębiorstwo wielonarodowe
4)przedsiębiorstwo globalne
Zarządzanie procesem umiędzynarodowienia: (typy działalności międzynarodowej)
-eksport i import
-licencja
-wspólne przedsięwzięcia / sojusze strategiczne
-inwestycje bezpośrednie
-przeniesienie produkcji (outsourcing)
Zarządzanie na rynku międzynarodowym:
-koncentracja na globalizacji
-regionalizm
Struktura gospodarki globalnej:
1)dojrzałe gospodarki i systemy rynkowe
2)gospodarka krajów rozwijających się
3)inne gospodarki
Wyzwania dla zarządzania międzynarodowego:
1)otoczenie ekonomiczne:
-system gospodarczy
-zasoby naturalne
-infrastruktura
2)otoczenie polityczno - prawne:
-stabilność rządu
-zachęty dla handlu międzynarodowego
-kontrola handlu międzynarodowego (cło, kontyngent, porozumienia o samoograniczeniu eksportu, wspólnoty gospodarcze)
3)otoczenie kulturalne:
-wartości, symbole i wierzenia
-język
Konkurowanie w gospodarce globalnej:
1)wielkość organizacji:
-organizacje wielonarodowe
-organizacje o średniej wielkości
-małe organizacje
2)wyzwania kierownicze w gospodarce globalnej:
-planowanie w gospodarce globalnej
-organizowanie w gospodarce globalnej
-przewodzenie w gospodarce globalnej
-kontrolowanie w gospodarce globalnej
Globalizacja obejmuje trzy czynniki:
1)bliskość
2)lokalizacja
3)postawa
Globalizacja i konkurencja:
1)względna pozycja dzisiejsza z punktu widzenia przyszłości
2)względna pozycja dzisiejsza z punktu widzenia przeszłości
Rola korporacji transnarodowych:
1)wpływ korporacji transnarodowych na kraje - gospodarzy
2) wpływ korporacji transnarodowych na kraje macierzyste
Postawy menedżerów przedsiębiorstw międzynarodowych:
1)menedżerowie etnocentryczni
2)menedżerowie policentryczni
3)menedżerowie geocentryczni
ZARZĄDZANIE CELAMI ORGANIZACJI I PLANOWANIE
Cele organizacji:
1)funkcje celów:
-stanowią wskazówkę i nadają jednolity kierunek działaniom ludzi pracujących w organizacji
-sprzyjają dobremu planowaniu
-są źródłem motywacji
-dają skuteczny mechanizm oceny i kontroli
2)rodzaje celów:
-szczebel (cele strategiczne, taktyczne, operacyjne)
-dziedzina
-ramy czasowe (cele długofalowe, średnioterminowe, krótkookresowe, wyraźnie określony czas, określony horyzont czasowy)
Zarządzanie kilkoma celami:
-optymalizacja
Planowanie w organizacji
1)rodzaje planów:
-plany strategiczne
-plany taktyczne
-plany operacyjne
2)Ramy czasowe planowania:
-plany długookresowe
-plany średniookresowe
-plany krótkookresowe (plan działania, plan reakcji)
3)Odpowiedzialność w procesie planowania:
-personel planistyczny
-planistyczny zespół zadaniowy
-zarząd
-dyrektor naczelny
-komitet dyrektorów
-kierownictwo pierwszej linii
Planowanie taktyczne:
1)opracowanie planów taktycznych
2)realizacja planów taktycznych
Planowanie operacyjne:
1)plany jednorazowe:
-program
-projekt
2)plany ciągłe (trwale obowiązujące):
-wytyczne polityki
-standardowe procedury działania
-przepisy i reguły postępowania
Zarządzanie ustalaniem celów i procesami planistycznymi:
1)bariery w ustalaniu celów i planowaniu:
-niewłaściwe cele
-niewłaściwy system nagradzania
-dynamiczne i złożone otoczenie
-niechęć do ustalania celów
-opór wobec zmian
-ograniczenia
2)przezwyciężanie barier:
-zrozumienie roli celów i planowania
-komunikacja i współuczestnictwo
-spójność, rewizja i aktualizacja
-skuteczne systemy nagradzania
3)zarządzanie przez cele:
-charakter i zadania
-proces zarządzania przez cele
-skuteczność zarządzania przez cele
Elementy systemu ZPC:
-zaangażowanie
-ustalenie celów na najwyższym szczeblu zarządzania
-cele indywidualne
-uczestnictwo
-samodzielność w wykonywaniu planów
-przeglądy efektywności
ZARZĄDZANIE STRATEGIĄ I PLANOWANIE STRATEGICZNE
Składowe strategii:
-zasięg
-dystrybucja zasobów
-wyróżniająca kompetencja
-synergia
Model 7S:
1)struktura
2)strategia
3)systemy
4)styl
5)kadra
6)umiejętności
7)nadrzędne cele
Poziomy strategii:
-strategia na poziomie firmy
-strategia na poziomie autonomicznej jednostki gospodarczej
-strategia na poziomie funkcjonalnym
Formułowanie strategii:
1)cele strategiczne:
-ustalanie celów strategicznych
2)analiza otoczenia:
-szanse i zagrożenia
3)analiza organizacji:
-mocne i słabe strony organizacji
Strategia na poziomie przedsiębiorstwa:
1)”wielka” strategia
-strategia wzrostu
-strategia cięć
-strategia stabilizacji
2)podejście oparte na portfelu przedsiębiorstwa:
-strategiczne jednostki oper. (SJO) albo samodzielne jednostki gospodarcze (macierz BCG)
Strategia na poziomie strategicznej jednostki operacyjnej:
1)model adaptacyjny:
-strategia obrony
-strategia poszukiwacza
-strategia analityka
-strategia biernej reakcji
2)strategie konkurencyjne Portera:
-strategia zróżnicowania
-strategia przywództwa pod względem kosztów
-strategia koncentracji na niszy rynkowej
Strategie funkcjonalne:
1)strategia marketingowa
2)strategia finansowa
3)strategia produkcyjna
4)strategia dotycząca zasobów ludzkich
5)strategia badawczo - rozwojowa
Wdrażania strategii:
-wdrażanie przez strukturę
-wdrażanie przez przywództwo
-wdrażanie przez systemy informacyjne i kontrolne
-wdrażania przez zasoby ludzkie
-wdrażanie przez technikę
ZARZĄDZANIE JAKOŚĆIĄ
Znaczenie jakości:
-konkurencja
-wydajność
-koszty
TQM - wymiary:
-strategiczne zaangażowanie
-zaangażowanie pracowników
-technologia
-materiały
-metody
5 koncepcji metod TQM:
1)system:
-system społeczny
-system techniczny
-system zarządzania
2)narzędzia TQM:
-wykres rybiej ości
-benchmarking
3)skupianie uwagi na klientach
4)rola kierownictwa
5)uczestnictwo pracowników
-upełnomocnienie
8 wymiarów jakości:
1)wyniki
2)cechy
3)niezawodność
4)zgodność
5)trwałość
6)łatwość obsługi
7)estetyka
8)postrzegana jakość w opinii klienta
Zarządzanie wydajnością:
1)istota wydajności:
-poziomy wydajności
-formy wydajności
2)poprawa wydajności:
-poprawa działalności operacyjnej
-wzrost zaangażowania pracowników
14 wskazań Deminga:
1)doprowadź do wytrwałości w dążeniu do doskonalenia wyrobów i usług
2)przyjmij nową filozofię za swoją
3)nie polegaj na masowej kontroli jakości
4)przestań zamawiać jedynie na podstawie ceny
5)stale i wciąż doskonal proces produkcji i obsługi
6)wprowadź nowoczesne metody szkolenia na stanowisku pracy
7)zapewnij przywództwo
8)wyeliminuj lęk
9)przełamuj bariery między różnymi służbami
10)zrezygnuj z haseł i sloganów adresowanych do pracowników
11)zrezygnuj z ilościowych zadań planowych
12)usuń przeszkody na drodze do dumy z jakości pracy
13)wprowadź intensywny program oświaty i szkolenia
14)działaj, by dokonać przekształceń
STRUKTURA ORGANIZACYJNA
6 elementów konstrukcyjnych struktury organizacyjnej:
1)Projektowanie stanowisk pracy:
-specjalizacja stanowisk pracy
-korzyści i ograniczenia specjalizacji
-alternatywy dla specjalizacji:
rotacja stanowisk pracy
rozszerzenie stanowiska pracy
wzbogacenie stanowiska pracy
podejście od strony cech stanowiska pracy
2)Grupowanie stanowisk pracy:
-kryteria grupowania:
grupowanie według wyrobów
grupowanie funkcjonalne
grupowanie według klientów
grupowanie według lokalizacji
grupowanie według czasu i kolejności
3)Ustalenie relacji podporządkowania:
-hierarchia podporządkowania:
jedność rozkazodawstwa
zasada skalarna
-rozpiętość zarządzania:
organizacje wysmukłe
organizacje spłaszczone
4)Układ władzy w organizacji:
-proces delegowania:
przyczyny delegowania
kroki w procesie delegowania władzy
problemy z delegowaniem władzy
-decentralizacja i centralizacja
5)Działalność koordynacyjna
-formy współzależności:
współzależność sumująca się
współzależność sekwencyjna
współzależność wzajemna
-strukturalne techniki koordynacji:
hierarchia organizacyjna
reguły i procedury
rola łącznikowa
zespół zadaniowy
wydział integrujący
6)Różnicowanie stanowisk:
-stanowiska:
liniowe
sztabowe (intensywność administracyjna)
KIEROWANIE ZMIANAMI
Model procesu zmian:
1)analiza pola sił
2)źródła oporów:
-kultura organizacji
-interes własny
-poglądy na cele i strategie organizacji
3)proces zmiany:
-rozmrożenie
-wprowadzenie zmiany
-ponowne zamrożenie
Rodzaje planowych zmian:
-dotyczące struktury:
projekt organizacji
decentralizacja
modyfikacja przepływu pracy
-zmiany technologiczne
-zmiany w ludziach
Doskonalenie organizacji:
-rozwiązywanie problemów
-kierowanie oparte na współdziałaniu
-badania nad działaniem
-rodzaje działania:
technika OD dla poszczególnych osób (trening wrażliwości)
technika OD dla dwóch lub trzech osób (analiza transakcyjna)
technika OD dla zespołów lub grup (konsultacja dotycząca procesów, budowanie zespołu)
technika OD dla stosunków międzygrupowych
technika OD dla całej organizacji
Twórczość i innowacja w skali organizacji:
-generowanie pomysłów
-opracowanie pomysłu
-wdrożenie
PRZYWÓDZTWO
Przywództwo: (powiązania)
-wiąże się z innymi ludźmi (podwładni lub zwolennicy)
-wiąże się z nierównym podziałem pracy
-umiejętność korzystania z rozmaitych postaci władzy (nagradzania, wymuszania, z mocy prawa, odniesienia, ekspercka)
-wiąże się z wartościami
Behawioralne podejście do przywództwa:
1)funkcje przywódcze:
-rozwiązywanie problemów (związane z zadaniami)
-społeczne (podtrzymujące trwałość grupy)
2)style przywództwa:
-styl zorientowany na zadania (nadzór nad pracownikami)
-styl zorientowany na pracowników (motywowanie pracowników)
Siatka kierownicza:
-kombinacja stylu zorientowanego na zadania i zorientowanego na ludzi:
1.1 - kierowanie zubożone
1.9 - kierowanie klubowe
9.1 - kierowanie autorytarne (zadaniowe)
5.5 - kierowanie zrównoważone
9.9 - kierowanie zespołowe (demokratyczne)
Sytuacyjne podejście do przywództwa:
1)ewolucyjny model przywództwa Herseya i Blancharda
2)styl przywództwa a sytuacja robocza: model Fiedlera:
-stosunki między przywódcą a członkami
-struktura zadania
-władcza pozycja przywódcy
3)model ścieżki do celu Evansa i House'a
- określa dostępnośc „celów” i „ścieżkę”, która do nich prowadzi
4)model Grooma - Jago
-decyzja o tym, kiedy włączyć podwładnych
KONTROLOWANIE
Etapy procesu kontroli:
1)ustalenie norm i metod pomiaru efektywności
2)pomiar efektywności
3)ustalanie, czy efektywność jest zgodna z normami
4)podjęcie działań korygujących
Cele kontroli:
-tworzenie wyższej jakości
-radzenie sobie ze zmianą
-przyspieszenie cyklów
-dodawanie wartości
-ułatwienie delegowania i pracy zespołowej
Projektowanie systemów kontroli:
1)określenie kluczowych obszarów efektywności
2)ustalenie strategicznych punktów kontroli
Instrumenty kontroli finansowej:
1)sprawozdania finansowe (płynność, ogólna kondycja finansowa, rentowność):
-bilans
-rachunek wyników
-sprawozdania z przepływów pieniężnych
Metody kontroli budżetowej:
1)Budżet:
-wyrażane są w kategoriach pieniężnych
-informacje o kapitale i zysku
-wyznaczają jednoznaczne normy efektywności
2)Ośrodki odpowiedzialności:
-ośrodki przychodów
-ośrodki kosztów
-ośrodki zysku
-ośrodki inwestycji
3)Proces opracowania budżetu:
-rola personelu działu budżetowego (dział budżetowy, komitet budżetowy)
-problemy występujące przy ustalaniu budżetu
Rodzaje budżetów:
1)budżety operacyjne:
-preliminarze wydatków (preliminarze kosztów normatywnych i uznaniowych)
-preliminarze przychodów
-preliminarze zysku
2)budżety stałe i zmienne
Rewizja:
-zewnętrzna
-wewnetrzna
1