051 (11)

Rys. 38- Przemiana materii w świecy i w organiżmic człowieka

wyjaśnił, że chłopiec stracił przytomność z powodu niedoboru tlenu i podwyższonej zawartości dwutlenku węgla. Dłuższe przebywanie w lodówce niechybnie spowodowałoby śmierć dziecka.”

Wiemy o tym, że nieustannie potrzebujemy tlenu. W każdej komórce naszego ciała zachodzą procesy spalania (rys. 38). Z zawierającego węgiel pożywienia oraz z tlenu powstaje dwutlenek węgla, który możemy wykryć w znany nam sposób. W tym celu napełniamy probówkę do wysokości 5 cm klarowną wodą wapienną. Bierzemy głęboki oddech i wstrzymujemy pow ietrze na 10 s. Następnie powoli wydychamy pow ietrze przez słomkę do wody wapiennej. Woda mętnieje-w ten sposób wykazaliśmy, że wydychane powietrze zawiera dwutlenek węgla (rys. 37c).

Powróćmy jeszcze raz do notatki prasowej. Chłopiec, zamknięty szczelnie w lodówce, szybko zużył znajdujący się w niej tlen. Nagromadził się tam natomiast wydychany przez niego dwutlenek węgla. Dlatego chłopiec utracił przytomność. Niebezpieczeństwo czyha na ludzi także w piwnicach z fermentującym winem - podczas fermentacji powstaje dużo dwutlenku węgla.

Wykorzystujemy:

szklankę, słomkę do picia, wodę wapienną.

82. Ważymy dwutlenek węgla

Sprawdzimy, czy dwutlenek węgla jest lżejszy czy cięższy od powietrza. Gaz otrzymamy tym razem w inny sposób. Użyjemy znajdujących się w kuchni sody oczyszczonej (wodorowęglanu sodowego) i octu. W doświadczeniu wstępnym zmieszamy obie substancje w szklance-mieszanina silnie się pieni. W reakcji chemicznej sody i octu powstaje dwutlenek węgla. Wagę sporządzamy przymocowując dwie plastikowe torebki do drew nianej listewki o długości około 40 cm. Listewka opiera się na wbitej pośrodku pinezce (ry s. 39). Próba ważenia powiedzie się tylko wtedy, gdy podparcie będzie wykonane precyzyjnie. Następnie wsypujemy do szklanki łyżeczkę sody i wiewamy ocet - podobnie jak w dośw iadczeniu wstępnym powstaje z nich dwutlenek węgla.²⁴

Gdy ostrożnie przechylimy szklankę nad jedną z torebek, ramię wagi opadnie w dół. Dw utlenek węgla jest zatem cięższy od powietrza. Musimy oczy wiście uważać, by nie wiać do torebki cieczy.

H ykorzystujemy:

2 małe torebki plastikowe, drewnianą listewkę o długości 40 cm, szklankę, pinezkę, ocet. sodę oczyszczoną (wodorowęglan sodowy).

R>v *9. Ważymy dwutlenek, węgla

101