06 (42)

Ig2 Część I. Podstawy komunikacji

Ig2 Część I. Podstawy komunikacji

Sprawdź, ery wte«?

Czy zgadzasz vę czy roe. n tamunlkscja dałem, ery tor .mowa data*, jest ważna dta kompetencji tomunifcaqrjn*J we wspdicresnym żydu?

władzę w danej sytuacji, to możesz komunikować tę władzę niewerbalnie przez zajmowanie większej przestrzeni wokół siebie lub bardziej intensywną gestykulację. Kiedy czujesz się pewny siebie, to komunikujesz poczucie bezpośredniości i zaangażowania, patrząc wprost na ludzi, siedząc prosto, ale w zrelaksowanej pozycji i utrzymując otwartą postawę ciała. Komunikujesz pozytywne uczucia związane z lematem dyskusji, kiedy siedzisz prosto, patrzysz na rozmówcę oraz wychylasz się w jego kierunku.

Podobnie jak w przypadku większości rodzajów wiadomości niewerbalnych, badacze określili różnice płciowe w wykorzystywaniu mowy ciała (Wood, 1994). Mężczyźni, którzy mają duże poczucie kontroli, są bardziej skłonni do zajmowania większej przestrzeni wokół siebie. Czasami przechylają krzesło do tyłu i wyciągają ręce na boki - podobnie jak Jusrin w częśd rozpoczynającej ten rozdział. Tak zwana „otwarta pozycja dala", z wykorzystaniem rąk i nóg, jest używana przez mężczyzn do komunikowania władzy (Cashdan, 1998). Kobiety są mniej ekspansywne. Kiedy czują, że mają mniej władzy, mogą zmniejszać zajmowaną przestrzeń i pochylać głowę w pozycji okazującej szacunek.

Niewielkie wykorzystanie języka ciała wpływa na to, jak inni spostrzegają kobiety, szczególnie w pracy. W jednym z badań stwierdzono, żc inteligencja i kompetencje kobiet na stanowiskadi kierowniczych pozostają niedostrzeżone, jeżeli komunikują one słabość przez swoją mowę ciała (Mindell, 1996). Sygnały niewerbalne prezentujące słabość to garbienie się, siedzenie z pochylonymi rękoma oraz obejmowanie rękoma swojego tułowia. W omawianym badaniu część kobiet na stanowiskach kierowniczych, po obejrzeniu siebie na wideo, określiła postawy i gesty, które można zmienić, by komunikować większe poczude władzy. Przedstawiły następujące sugestie dotyczące kompetentnego wykorzystania ruchów i posuwy ciała:

■    Bądź świadoma tego, w jaki sposób stoisz, chodzisz i zajmujesz miejsce, gdy wnioskujesz o relacjach władzy oraz własnej samoocenie.

■    Bądź świadoma sposobu, w jaki inni ludzie wykorzystują te subtelne sygnały - świadomie i nieświadomie.

■    Kiedy jest to właśdwc. modyfikuj swój język ciała, by upewnić się, że wysyłasz tę wiadomość, którą zamierzasz wysłać.

Gesty

Innym ważnym aspektem mowy dała są gesty - duże i małe mchy dłońmi i rekami, które komunikują znaczenia w społeczeństwie lub kulturze. Te niewerbalne sygnały są wykorzystywane w różny sposób w zależność od kultury (Samovar, Mills. 1998). Ludzie z kultur śródziemnomorskich mają tendencję do używania zamaszystych, bardziej intensywnych gestów niż ludzie pochodzący z Wysp Brytyjskich lub z Azji Wschodniej.

Gesty są tak skuteczne, żc osoby przemawiające publicznie, jak politycy, są obecnie szkolone w ich skutecznym wykorzysuniu (RaidifFe, 1996). Duże wrażenie

sprawia badanie, w którym dowiedziono, że dzieci niewidome, kiedy mówią, używają gestów dokładnie w takim samym stopniu, jak dzieci widzące (0’Neil, 1998a). Interesujący jest też fakt, że dzieci widzące i niewidome używają gestów w takim samym stopniu, nawet wtedy, kiedy są poinformowane, żc osoba, która ich słucha, jest niewidoma.

Odpowiednio wykorzystane gesty mogą wzmocnić wiadomość werbalną, ale mogą także jej zaszkodzić (Brittan, 19%). Gesty negatyw ne, takie jak wiercenie się albo dotykanie samego siebie, pozwalają innym poznać, żc mówca jest podenerwowany. Przemawiający w miejscu publicznym, który bawi się ołówkiem albo guzikami w marynarce, komunikuje brak pewności siebie bez względu na to, jak dużą może mieć wiedzę. Brak gestów ze strony mówcy może komunikować brak entuzjazmu. Mówcy, którzy w ogóle nie gestykulują - trzymający ręce w kieszeniach albo złożone przed sobą łub z tyłu - wyglądają na niepewnych, co może szkodzić ich wiarygodności. Oto kilka sugestii, jak używać gestów w sposób pozytywny i kompetentny:

■    Bądź pewien, że twoje gesty pasują do wiadomości wctbalnej. Jeżeli mówisz na lemat ważny i szeroki, to używaj gestów bardziej przestrzennych. Jeżeli jesteś zaangażowany w spokojną dyskusję, to unikaj dużych gestów, bo będą wydawały się nic na miejscu.

■    Kiedy mówisz, gestykuluj swobodnie i naturalnie oboma rękoma. Nie składaj rąk nerwowo razem ani nic wkładaj ich do kieszeni.

■    Nie pozwól, by gesty innej osoby odwróciły twoją uwagę od wiadomości.

Wyraz twarzy

Wyraz twarzy służy do ujawniania uczuć i emocji. Ekspresja twarzy, także określana jako okazywanie emocji, komunikuje sześć uniwersalnych i podstawowych emocji, które twarz ludzka jest zdolna pokazać: smutek, złość, wstręt, strnrh, /dziwienie, radość. Zdziwienie i radość są zazwyczaj komunikowane oczami i dolną częścią twarzy, strach i smutek przede wszystkim oczami, złość dolną częścią twarzy, brwiami i czołem, a wstręt jest okazywany w dobiej części twarzy (Ekman, Friscn, 1975). l.udzie często mieszają dwa lub więcej rodzaje emocji okazywanych w jednej ekspresji na twarzy, co prowadzi do zjawiska określanego jako połączenie emocji. Typowe połączenia emocji to strach i złość oraz zdziwienie i radość.

Badacze analizowali, jak ludzie oceniają inne osoby na podstawie kh ekspresji twarzy. Nie tylko oceniamy emocje, ale także dokonujemy atrybucji dotyczących ccch interpersonalnych, takich jak tendencja do zachowań dominujących: surowość i bezpośredniość lub zachowań afiliacyjnych: uprzejmość i ciepło - wszystko na podstawie ekspresji twarzy (Knulson. 1996). Osobę o zrelaksowanym wyrazie twarzy spostrzegamy jako silniejszą w porównaniu z kimś, kto wygląda na nerwowego (Aguinis, Simonscn, Picrcc, 1998).

Dokładne określenie emocji na podstawie jedynie wyrazu twarzy nie jest łatwe (Fernandez-Dols, Sancbcz, Carrcra, Kuiz-Belda, 1997). Ludzie zazwyczaj