074

Niektórzy badacze rozpoznali w tej ekspresyjnie przedstawionej postaci z. okrytą płaszczem i hieratycznymi rysami twarzy (herma pochodząca z Efezu) Heraklita, który właśnie pochodzi! z Efezu.

I. TALES 1. Filozoficzne twierdzenia przypisywane Talesowi

O Talcsic^{1 2}, który prawdopodobnie nie napisał żadnego dzieła, informacji dostarcza nam Arystoteles przekazując o nim, co następuje:

1

Tales urodził się w Milecie. Nie znamy dokładnych dat urodzenia i śmierci (niepewne jest zresztą określenie dat dotyczących wszystkich presokra tyków). Wydaje się. żc żył współcześnie z Solonem i Krezuscm. Ponieważ Talcs zapowiedział zaćmienie słońca, próbowano określić datę tegoż zaćmienia w nadziei, że w ten sposób da się też ustalić chronologię życia tego. kto jc przewidział. Niestety, wyniki nadal pozostały niepewne: niektórzy wskazywali na zaćmienie z 610 r. przed Chr., natomiast obecnie większość wskazuje na zaćmienie z 585 r. przed Chr. Gdyhy tak było. to logicznie można by umieścić datę urodzenia naszego filozofa w ostatnich dziesięcioleciach wieku VII, zaś datę śmierci około połowy wieku VI. Pawdopodobnie nic popełnimy błędu umieszczając działalność Talcsa w pierwszej połowie VI wieku. Oprócz tego. żc był filozofem i uczonym, był także roztropnym politykiem. Warto zauważyć, że źródła mówią o zaangażowaniu politycznym niemal wszystkich preso-kratyków. Diogcncs Lacrtios, I, 25, mówi: «\Vydajc się. żc również w sprawach publicznych udzielał Tales najlepszych rad. lak więc. kiedy Krezus wysłał do Miletu poselstwo z propozycją zawarcia przymierza, Tales temu się przeciwstawił i później, gdy Cyrus zwyciężył, miasto dzięki temu właśnie zostało uratowane* (= Dicls-Kranz.

2

A 1:1. Krońska).

N.B. Jeśli idzie o wszystkich presokratyków. to nieodzownym punkiem odniesienia jest zbiór świadectw i fragmentów przygotowany do wydania najpierw przez H. Dielsa, a potem zweryfikowany i na nowo opracowany przez W. Kran/a: Hir Fragmente der Vorsokranker. pierwsze wydanie 1903, wydanie szóste, w 3 tomach. Berlin 1951-1952, wielokrotnie przedrukowywane.

Czytelnik winien pamiętać, żc w wypadku cytowania Dielsa Kranza pierwsza cyfra wskazuje na rozdział (odpowiada on takż.c liczbie porządkowej, pod którą umieszczony jest poszczególny filozof), umieszczona po niej duża litera alfabetu wskazuje, czy chodzi o świadectwo pośrednie (litera A), czy też o fragment (litera B): cyfra umieszczona po literze wskazuje na numer, który został danemu świadectwu