11064 Zasady Wykładni Prawa L Morawski0

mmm

Zasady wykładni, prawa

m m &

tyki stosowania prawa instytucja odroczenia utraty mocy obowiązującej przez wadliwy akt normatywny powoduje dwie ważne konsekwencje: „Po pierwsze, czynności dokonane na mocy zakwestionowanych przepisów nie mogą być w żaden sposób z tej przyczyny skutecznie wzruszone. Po drugie, dokonanie czynności prawnych na podstawie przepisów uznanych za niekonstytucyjne powoduje konieczność ochrony zaufania tych, którzy tych czynności dokonali. Zasada ta była zawsze honorowana w orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego i Sądu Najwyższego, a troska o te wartości powinna cechować także ustawodawcę” (wyrok TK z dnia 17 grudnia 2008 r., P 16/08, OTK-A 2008/10/181, Dz.U.RP 2008/235).

Niezależnie od domniemania konstytucyjności można mówić o domniemaniu zgodności każdego aktu hierarchicznie niższego z aktem hierarchicznie wyższym. Obydwa te domniemania stanowią konsekwencje hierarchicznej struktury systemu prawa. Przykładowo więc interpretując rozporządzenie również domniemywamy jego zgodność z ustawą, a tym samym jesteśmy zobowiązani do poszukiwania takiej interpretacji rozporządzenia przy której byłoby ono zgodne z ustawą. Jeśli taką interpretację można znaleźć, to zasadniczo niedopuszczalne jest stwierdzenie niezgodności danego aktu z ustawą i uchylenie go.

3. Domniemanie racjonalności prawodawcy

Jak wskazywaliśmy wyżej, domniemanie racjonalności jest jednym z najczęściej powoływanych domniemań interpretacyjnych przez nasze sądy¹. TK uważa domniemanie racjonalności prawodawcy za wręcz niezbędne założenie każdej interpretacji przepisów prawnych (por. orzeczenie TK z dnia 25 lutego 1992 r., sygn. akt K. 3/91, OTK 1992, cz. I, s. 34; uchwałę TK z 25 stycznia 1995 r., W 14/94, OTK 1995/1/19). Podobnie rzecz ujmuje SN w postanowieniu z 22 czerwca 1999 r. (I KZP 19/99, OSNKW 1999/7-8/42) stwierdzając, że „fundamentalne reguły wykładni przepisów prawnych za punkt wyjścia przyjmują założenie - rzecz jasna idealizujące - o racjonalnym prawodawcy, a więc takim ustawodawcy,

1

Stosunkowo rzadko spotykamy się natomiast z powoływaniem się na domniemanie (założenie) racjonalności prawodawcy w innych państwach - por. interpreńng Scatutes..., s. 152, 179, 391, 451.

».»» ISO *■*