Zasady Wykładni Prawa L Morawski
9

mmm

" « * Rozdział I. Zagadnienia ogólne

Teoria deklaratoryjna to powszechnie przyjmowany w teorii i praktyce sposób pojmowania wykładni. Niech ilustracją deklaratywnego rozumienia wykładni będzie następujące stwierdzenie naszego TK: „.wykładnia ustalana przez Trybunał Konstytucyjny nie jest i nie może być tworzeniem norm prawnych, lecz jest ustalaniem właściwego rozumienia treści norm prawnych wyrażonych w przepisach ustawowych [...]. W wykładni swej Trybunał Konstytucyjny niczego nie ujmuje ani niczego nie dodaje do systemu obowiązujących norm prawnych, a tylko stwierdza, jaka jest treść tych norm.” (uchwała TK z 7 marca 1995 r., W 9/94, OTK 1995/1/20).

Wbrew pozornej oczywistości pogląd TK nie jest bynajmniej tak zasadny, jak to na pierwszy rzut oka może się wydawać. Teoria konstytutywna ma zresztą coraz więcej zwolenników wśród najwybitniejszych filozofów prawa i filozofów języka. Fakt ten w istotny sposób różni punkt widzenia współczesnej filozofii prawa i języka od obiegowych opinii spotykanych w literaturze dogmatyczno-prawnej. Teoretycy języka zgodnie bowiem wskazują, że ze względu na cechy języka prawnego, jego nieostrość, wieloznaczność, czy semantyczną otwartość (niedookreśloność), jego zależność od zmieniających się kontekstów pozajęzykowych takich choćby jak stosunki społeczne, ekonomiczne, polityczne, czy przekonania moralne, akty twórczej interpretacji przepisów prawnych są wręcz nieuniknione¹². Trafnie na przykład dowodzi SN, że „w związku z otwartością semantyczną języka, w tym także języka prawnego, mogą mieć miejsce różne, poprawne z punktu widzenia metod, interpretacje” (postanowienie SN z dnia 27 lutego 2009 r., II CNP 119/08, LEK nr 494015). Wynika stąd, że w wieki sytuacjach twórczy charakter wykładni stanowi po prostu rezultat im-naanentnych cech samego języka prawnego, a nie „chęci” sędziów, by występować w roli prawodawców. Sugeruje to zresztą intuicyjnie samo pojęcie niedookreśloności czy otwartości semantycznej wielu pojęć naszego ję-wka. Skoro bowiem pewne pojęcia są semantycznie niedookreślone, to

Por. w szczególności R. Dworkin, Law’s Empire, London 1986, s. 52; R. Dworkin, law, ^'Mtbsophy and Interpretation, fw:] Law and Legał Interpretation, ed. F. Adria and N. Mac-Ashgate, Dartmouth 2003. W naszej literaturze na twórczy charakter wielu decy-i itterpretacyjnych wskazuje w szczególności A. Stelmachowski, Wstęp do teońi prawa Warszawa 1984, s. 434; idem, Zarys teorii prawa cywilnego, Warszawa 1998, Ł3S5. Por. też m.in. S. Szymańska, Kreatywne stosowanie prawa ubezpieczeń społecznych rtiawie SN, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1996/2; P. Sui, Problem twórczej wy-prsepisów o ochronie dóbr osobistych, „Państwo i Prawo” 1997/9.

H B 19 BI