09 (28)

] gg Część L Podstawy komunikacji

rozmawiała z Justinem. Mężczyźni wykorzystują głos u sposób bardziej asertywny i przejmują prowadzenie rozmowy, co daje w efekcie niższą wysokość, więcej głośności i czasami mniejsze zróżnicowanie. Jeżeli kobieta chce okazywać władzę, to może zachowywać się w sposób męski i wykorzystywać głos tak jak mężczyźni. Podobnie, mężczyzna może zapożyczyć od kobiet styl użycia głosu, aby budować porozumienie i zachęcać do współpracy.

Kultura także wpływa na sposób korzystania z głosu (Satnovar. Mills, 1998). Członkowie kultur posiadających silną tradycję przekazu mówionego, jak Afroa-m ery kanie i Żydzi, cenią przemawianie i mają tendencję do mówienia z większym entuzjazmem i zaangażowaniem. Włosi i Grecy takie są uznawani za mówiących więcej i korzystających z większej głośności, podczas gdy Tajowie i Japończycy mówią ciszej. W widu kulturach azjatyckich, gdzie ceni się uprzejmość, ludzie mówią mniej i bardziej doceniają ciszę. Oto kilka sugestii dotyczących kompetentnego wykorzystywania parajęzyka.

■    Wykorzystuj różnorodne formy głosu, by wzmacniać znaczenie, dodawać emocji i utrzymywać uwagę swoich słuchaczy .

■    Dołącz więcej cichych pauz w strategicznych punktach rozmowy i kontroluj wypełnione pauzy, które odciągają uwagę słuchaczy od wiadomości.

■    Kiedy komunikujesz się z osobą z innej kultury, staraj się przewidywać różnice w parajęzyku i odpowiednio zmieniaj swój sposób wykorzystywania głosu.

5.4.5 Czas i przestrzeń

.Czas to pieniądz", „Nie pozwól, żebym czekał", „Daj mi trochę przestrzeni", „Czuję się przytłoczony tym związkiem". Wyrażenia te zwracają uwagę na zestaw $vgnałów niewerbalnych, których możesz nie traktować jako komunikacji niewerbalnej. Ludzie mogą wymieniać między sobą znaczące wiadomości, wykorzystując czas - zegar oraz przestrzeń - środowisko i dy stans.

Zegar

Intencjonalne i nieintencjonalnc wykorzystanie czasu w komunikacji jest nazywane chronomiką. To, jak ludzie stmkturalizują i wykorzystują czas, dostarcza informacji o roli czasu w społeczeństwie, o tym, jak ludzie cenią czas, siebie nawzajem oraz o statusie i władzy komunikujących się osób. W społeczeństwie, w który m przykłada się dużą wagę do czasu, takim jak Ameryka Północna, ludzie starają się osiągnąć tak dużo, jak to możliwe w danym czasie. Jeżeli czas jest uważany za cenny, lo szacunek dla innych może być komunikowany przez „nietracenic" czyjegoś czasu i punktualność. W tak wrażliwych na czas kulturach, ludzie o wyższym stamsie i władzy kontrolują wykorzystanie czasu przez podejmowanie decyzji co do tego. kiedy mają się odbywać spotkania. Status i władza są także komunikowane przez to, że osoby o niższym statusie czekają i ich czas jest uważany za mniej wartościowy.

Chroiioniika jest skomplikowana, ponieważ jej użycie różni się znacząco w zależności od kultury i od osób. Pewien ekspert chronomiki wskazuje, żc wartościowanie czasu jest jednym z najlepszych sposobów poznania ludzi w danej kulturze (l.evine, 1997). Kultura jednak nic stanow i jedynego czynnika chronomiki. Każda jednostka ma swoją własną drogę i rytm czasowy, niezależny od chronomiki kulturowej. Partnerzy w związkach przeżywających trudności mogą na przykład cierpieć z powodu niedopasowania czasowego. Wracając do częśd wstępnej rozdziału, Samantha zdawała sobie sprawę, żc jej tendencja do spóźniania się może wpływać negatywnie na jej związek z Justinem.

Kiedy ludzie z jednej kultury chronomiczncj nawiązują kontakty z ludźmi z innej kultury, to mogą powstawać problemy (Samovar, Mills, 1998). Ludzie ze Stanów Zjednoczonych, Niemiec i Szwajcarii przywiązują dużą wagę do czasu i unikają „tracenia" go, co często prowadzi do pośpiechu, podejmowania się wielu zadań jednocześnie, impulsy w noki i szybkich decyzji. Przeciwnie postępują ludzie z Meksyku, Japonii, Chin, Korci, którzy preferują wolniejsze tempo, wykorzystanie czasu i poświęcenie pełnej uwagi danej chwili, co prowadzi do większej refleksyjności i mniejszej impulsywności. Wyobraź sobie spotkanie biznesowe, w którym uczestniczą ludzie z dwóch rodzajów kultur chronomieznych - w efekcie słabej koordynacji czasowej mogą ucierpieć działania w grupie. Uczestnicy pochodzący ze społeczeństwa, w którym czas jest traktowany poważnie, dążą do jak najszybszego rozwiązania problemu, natomiast ci, którzy pochodzą z kuhury, w której czas jest mniej istotny, będą preferować bardziej rozważne podejście do rozwiązania problemu. Jeżeli uczestnicy nie potrafią rozpoznać i skoordynować tych różnic, to pojawiają się problemy komunikacyjne. Oto kilka sugestii dotyczących wykorzystania chronomiki. ■ Bądź świadomy tego, jak silne są wiadomości chronomic/ne i upewnij się, że wykorzystujesz czas adekwatnie do swoich zamiarów. Na przykład, jeżeli twój przyjaciel ceni punktualność, to wiadomość, którą wysyłasz, przychodząc na spotkanie spóźniony lub nie odpowiadając na telefony i e-maile,

Sprawdź, czy wiesz?

W jafc sposób móffDyS wykorzysta czas i przesbzsń. by kształtować spostrzeżenia i wraźema. które mm tworzą na twój temat?

jest negatywna.

■    Kiedy komunikujesz się z kimś pochodzącym z kultury, w której czas się ceni i wykorzystuje w inny sposób niż w twojej kulturze, bądź świadomy tych różnic, toleruj je i szanuj zachow ania chrono-miczne i preferencje tej osoby.

■    Pamiętaj, że osoba o wyższym statusie, np. kierownik, może okazywać swoją władzę, kontrolując twój czas.

środowisko

Oprócz czasu, ludzie wysyłają wiadomości niewerbalne przez swoje wykorzystanie przestrzeni. Jednym i aspektów przestrzeni, który komunikuje niewerbalnie, jest środowisko fizyczne, rzeczywiste nuejsce, w którym zachodzi komunikacja. Środowisko fizyczne wpływa na to. jak ludzie się C2ują, a co za rym idzie, jak się komunikują. W jednym z eksperymentów nad motywacją, pracownicy oceniali