12984 img153

86

86

To „falowanie” uwagi jest reakcją naturalną. W trakcie wykładu4r| jącego np. 40 minut koncentracja uwagi jest największa w ciągu pier* szych 5 minut (słucha go 75%-90% uczniów), następnie stopniowo radl je, by po 30 minutach spaść do 20%, wzrastając ponownie doił

w ostatnich 5 minutach. Badania efektywności wykazały, iż po 15 i towym wykładzie uczniowie są w stanie odtworzyć 40% informacji^ 40 minutowym tylko 20%.

„Według Erica Jensena najlepszy okres skupienia uwagi u i słych to 20-25 minut. U dziesięcioletnich dzieci czas ten wynosi l(k z przerwami od 2 do 5 minut przeznaczonymi na grupową lub indyiif pow rdśjćf r//&(7 zzzźzfrp zd%ź jzrejźdeztP/Zńz/r wiednio: nie więcej niż 6 minut pracy z przerwami od 2 do 3 minut” [741 Planując czas trwania wykładu (o tym też warto poinformować ucznia) powinniśmy wziąć pod uwagę przede wszystkim możliwości percepcyjne uczniów. Z drugiej strony efektywne słuchanie jest umiejętnością, którą uczniowie powinni przy naszym udziale rozwijać i doskonalić (patrz: Podstawa programowa...).

Skoro uczniowie ponownie skupiają uwagę przed spodziewanym zakończeniem wykładu (można im ten moment dodatkowo zasygnalizować), zatem bardzo istotne jest właściwe podsumowanie wykładu (tzw. Faza 4). Końcowe wnioskowanie, konstatacja nie może więc odbywać się kosztem przerwy międzylekcyjnej. Równie złym pomysłem będzie prośba do ucznia,

aby zwrócił nam uwagę, gdy do końca zajęć pozostanie np. 5 minut.

Innymi czynnikami wpływającymi na stopień koncentracji uwagi jest m.in. atrakcyjność tematyki naszego wykładu, sposób jej prezentacji, zrozumiałość. Skoro w początkowych minutach uwaga słuchaczy jest najwyższa, to należy maksymalnie wykorzystać ten czas, aby wzbudzić zainteresowanie, które później będziemy starali się podtrzymywać. Zatem wstęp powinien być choć trochę niekonwencjonalny. Można zacząć od cytatu, anegdoty, fragmentu filmu, nagrania magnetofonowego, ilustracji, zainicjować sytuację problemową. W trakcie monologu, kiedy widzimy, że zainteresowanie uczniów słabnie, wykorzystajmy również portrety, schematy, wykresy itp. co pozwoli np. wzrokowcom łatwiej zapamiętać (zakodować) poznane treści. Wszelkie zastosowane formy wizualizacji treści wykładu przyniosą istotne korzyści.

Treść wykładu będzie atrakcyjniejsza, jeśli zbudujemy ją wokół kontrowersji związanych z tematem. W związku z tym możemy zacytować

enty przeciwstawnych opinii lub recenzji na temat danego autora, ^.dzieła, przytoczyć krótkie, a celne fragmenty tekstów literackich,

, dstawić te informacje, które są sprzeczne z tzw. obiegową opinią, ste-~ami na jakiś temat itp. Niektórzy dydaktycy proponują zainicjowa-"^:problemu i stopniowe rozwiązywanie go na oczach słuchaczy, przyta-aiąc argumenty i kontrargumenty, snując narrację 1-osobową aż do pięcia tezy czy potwierdzenia wstępnej hipotezy. Takie myślenie na tes bardzo wciąga słuchaczy i uczy logicznego myślenia.

> można pokusić się o sformułowanie wniosku, iż wykład konwenty. (w którym treść przekazywana jest przez nauczyciela w gotowej

uczniów niż wykład konwersatoryjny (gdzie fragmenty wykładu przeplatane są wypowiedziami słuchaczyj, a jeszcze w mniejszym pobudzał do myślenia i angażował niż wykład problemowy.

Jak twierdzi K. Kruszewski: „Są dowody, że wykład problemowy jest w inny sposób przydatny uczniom zdolnym, w inny średnim, w inny słabszym. Ci słabi śledzą pracę myślową nauczyciela jako pewien wzorzec pracy nad problemem z zakresu danego przedmiotu nauczania. A najlepsi zgadują, jakie racje przytoczy nauczyciel, starają się wyprzedzać o 1 ogniwo rozumowanie nauczyciela i słuchają tego, co mówi nauczyciel po to, żeby uzyskać potwierdzenie swoich mniemań lub zrezygnować z nich. Pozostali słuchają wywodu problemowego, próbując świadomie za nim podążyć, wymyślić inne jeszcze dowody i konsekwencje przyjęcia danej hipotezy niż przytacza nauczyciel.” [40],

Argumentem przemawiającym za wykładem jest możność wysłuchania monologu zaprezentowanego piękną polszczyzną i zawierającego jednocześnie pewną wiedzę ustrukturyzowaną. Dlatego tak ważną sprawą jest dobór i selekcja materiału do wykładu i jego szczegółowy plan. Decydując się na tą metodę (wcale niełatwą ani z punktu widzenia nauczyciela ani z pozycji ucznia), nauczyciel bierze na siebie niemal całą odpowiedzialność za efekty pracy.

Wskazane byłoby, aby uczeń w trakcie wykładu robił notatki, mimo podanego planu na tablicy czy powielonych materiałów dla ucznia. Pozwala to na lepszą koncentrację na treści wykładu i koordynuje bodźce słuchowe (ewentualnie także wzrokowe) z mchem ręki. Notatka tworzona jest na użytek tylko ucznia. Nie oceniamy jej i nie kontrolujemy. Podstawową wartością notatki jest jej skuteczność przy odtwarzaniu informacji