13404 Kwas zas1286

Rozdział    _

Pierwotne i wtórne zaburzenia równowagi kwasowo-zasadowej

A.

DEFINICJE ORAZ ZASADY PODSTAWOWE (tab. 38-1; 38-2,38-3 i 384) Kwasica i zasadowica

1. Kwasica (acydoza) jest stanem klinicznym lub procesem patologicznym spowodb-wanym akumulacją kwasów (lub utratą zasad) w ustroju, w wyniku której dochodzi do zmniejszenia pH krwi poniżej 7,36 lub wzrostu [H⁺] we krwi powyżej 43,6 nEq/l przy braku zmian kompensacyjnych.

2. Zasadowica (alkaloza) jest stanem lub procesem patologicznym spowodowanym akumulacją zasad (lub utratą kwasów), w wyniku której dochodzi do zwiększenia pH krwi powyżej 7,44 lub zmniejszenia [H⁺] we krwi poniżej 36,3 nEq/l przy braku zmian kompensacyjnych.

Oddechowy i metaboliczny

1. Przymiotnik oddechowy oznacza, że pierwotne zaburzenie dotyczy wentylacji pęcherzykowej i prowadzi do nadmiernie wysokiego lub zbyt małego całkowitego stężenia C0₂ w płynach zewnątrzkomórkowych (ECF)¹. Tabela 38-2 zawiera prawidłowe wartości pH, Pco₂ oraz [HC0₃'j. Należy zauważyć, że [H⁺] jest wyrażone w nano-ekwiwalentach na litr (nEq/l) a [HC0₃"] w miliekwiwalentach na litr (mEq/l).

a.    Kwasica oddechowa odnosi się do stanu nadmiernie wysokiego ciśnienia cząstkowego C0₂ (Pco₂) we krwi tętniczej, zwanego hiperkapnią (hiperkarbią).

b.    Zasadowica oddechowa odnosi się do stanu zbyt niskiego ciśnienia cząstkowego C0₂ (Pco₂) we krwi tętniczej, zwanego hipokapnią (hipokarbią).

2. Przymiotnik metaboliczny oznacza, że pierwotne zaburzenie dotyczy nadmiernego gromadzenia się lub utraty kwasów niewęglowych w ECF i wpływa na stężenie [HC0₃'j.

a.    Kwasica metaboliczna odnosi się do zaburzenia, które prowadzi do akumulacji kwasów niewęglowych w ECF lub utraty jonów HC0₃' z ECF.

b.    Zasadowica metaboliczna odnosi się do zaburzenia charakteryzującego się utratą kwasów niewęglowych z ECF lub gromadzeniem się jonów HC0₃" w ECF.

C.

Czynniki pierwotne i wtórne

1. Spośród czynników zawartych w wyrażeniu [HC0₃‘]/S • Pco₂ ten czynnik, który ulega większemu przesunięciu (tzn. proporcjonalnie większej zmianie), wskazuje na zaburzenie pierwotne (zob. tab. 38-3; 38-4).

a. Jeżeli w wyniku zmniejszenia licznika lub zwiększenia mianownika stosunek [HC0₃"]/S • Pco₂ staje się mniejszy niż 20:1, to pH się zmniejsza (f [H^łj) i powstaje kwasica.

1

Całkowite stężenie CO₃ odnosi się do rozpuszczonego C0₂ (S • Pco₂) oraz (HC0₃'J.