13691 Jeżdze motorowerem Komar7

!Po zapoznaniu się z powyższymi zjawiskami możemy przystąpić do wyjaśnienia zasady działania cewki wysokiego napięcia. Na rysunku 7-9 widzimy dwa oddzielne uzwojenia nawinięte na rdzeniu 3 z miękkiej stali. Uzwojenie pierwotne 1 składa się z kilku zwojów nawiniętych grubym przewodnikiem, uzwojenie wtórne 2 składa się z dużej liczby zwojów nawiniętych cienkim przewodni*

•Rys. 7-8. Powstanie pola nu-ignotycanego pod wpływem cewki I rdzenia

kiem. Oba te obwody nie mają bezpośredniego połączenia, jednak oddziałują na siebie na zasadzie indukcji elektromagnetycznej^ Obwód pierwszy składa się z uzwojenia 1, baterii B i przerywacza P. Obwód drugi składa się z uzwojenia 2 i galwanometru G, umożliwiającego stwierdzenie przepływu prądu w tym obwodzie.

Po zamknięciu przerywacza P, z baterii B zaczyna płynąć w uzwojeniu pierwotnym 1 prąd. Wywołuje on powstanie w rdzeniu pola magnetycznego. Linie sił 4 tego pola przecinają uzwojenie

'Rys. 7-0. Schemat cewki indukcyjnej wysokiego napięcia 1 — uzwojenie pierwotne. ? — uzwojenie wtórne, i — rtUed CC w-1 W. < — unie sil pola magnetycznego; b — bateria. P — przerywacz,

O — galwanometr

wtórne 2 powodując indukowanie się w nim SEM (siły elektromo- .i torycznej), pod wpływem której powstaje prąd w obwodzie, czego dowodem jest wychylenie wskazówki galwanometru. Prąd powsta- i ły w uzwojeniu wtórnym przestaje jednak zaraz płynąć, czego do,-wodem jest szybki powrót wskazówki galwanohietru do zera. Przez cały czas, kiedy przerywacz P jest zamknięty i prąd płynie w uzwo-jeniu pierwotnym, wskazówka pozostaje w położeniu zerowym, co dowodzi, że w obwodzie wtórnym prąd Już nie płynie. Z chwilą otwarcia przerywacza P ponownie stwierdzani^ powstanie prądu

130

■ i

w obwodzie wtórnym, gdyż wskazówka przyrządu wychyli się w drugą stronę i znów powróci szybko do zera.

Widzimy więc, że prąd w obwodzie wtórnym powstaje jedynie w chwili, gdy zamykamy lub otwieramy przerywacz P, tzn. w chwili powstawania lub zanikania prądu w uzwojeniu pierwotnym. Powstawaniu i zanikaniu prądu w uzwojeniu pierwotnym towarzyszy bowiem powstawanie lub zanikanie linii sil pola magnetycznego, które przecinając zwoje uzwojenia wtórnego wywołuje znane już nam zjawisko indukowania siły elektromotorycznej. Wartość SEM będzie tym większa, im więcej zwojów będzie mieć uzwojenie wtórne i im szybsze będą zmiany strumienia magnetycznego.

7.3.2. Działanie iskrownika _ Ą

Opisana wyżej zasada zilustrowana rysunkiem 7-9 jest podstawą działania iskrownika. Rzeczywisty iskrownik zamontowany do naszego motoroweru, mimo iż działa na opisanej wyżej zasadne, wygląda nieco inaczej. Przedstawiamy go na schemacie elektrycznym (rys. 7-10 i rys. 7-11)!

(Rys. 7-10. Schemat elektryczny iskrownika

I - uzwojenie pierwotne, ł — uzwojenie wtórne, J — rdzeń, J — przerywacz, 5 — kondensator. « — koło zamachowe. 7 — magnezy. s — nabicsunnlkt. 9 — krzywka na piaście koła zamachowego, a — przewód do wyłączniku zapłonu (stacyjki), u — świeca zapłonowa. Ci

W skład iskrownika wchodzą, tak jak w wyżej opisanym przykładzie, uzwojenie pierwotne 1 złożone z niewielkiej liczby zwojów z grubego przewodu, przerywacz, uzwojenie wtórne 2 złożone z dużej liczby zwojów z cienkiego przewodu, rdzenia 3, na który nawinięte są oba uzwojenia. Poza tym w skład iskrownika wchodzi to samo kolo zamachowe, które omówiliśmy przy opisie prądnicy oraz kondensator 5, który opiszemy nieco później. Wewnątrz tan zamachowego na jego piaście znajduje się krzywka 9, która powoli duje rozwieranie styków przerywacza 4. W obwodzie pi _ iskrownika rzeczywistego nie ma baterii, tak jak w układzie _:

i*