13806 skanuj0056

cpejskich panów, którzy z reguły narzucali swój język. Z początku bowiem jedynie misjo-runc zajmowali się miejscowymi językami.

Tak więc granice językowe pozostały, ale me tylko, one bowiem stanowią jedynie

h.    •'ardziej wyrazisty przejaw granic kulturowych⁶. Jednak tak ostre granice kulturowe mogli-r ♦ napotkać w obrębie Europy bardzo rzadko, najczęściej w obcowaniu z grupami margi-ji takimi jak Żydzi czy Cyganie, wykazującymi pewne podobieństwo do pozaeuropejskiej i ..nem. Istnieje bowiem jedynie ograniczony zasób możliwości ustosunkowania się do granic

I. :urowych; Jurgen Osterhammel opisuje sześć odgraniczających praktyk czy sposobów * postępowaniu z tym, co obce ':

1.    Inkluzja lub integracja oznacza włączenie we własny świat tego. co obce. takim m jest. pokojowo, bez nacisku na nawrócenie czy przystosowanie się. / zapewnieniem jego

praw nej, z gościnnością i tolerancją względem ludzi, choć niekoniecznie wobec ich poglą-j ^{1 2}. mówiąc krótko, etniczny pluralizm.

2.    Akomodacja oznacza wypracowanie modus mendi polegającego na wzajemnej i "zyści, bez rezygnacji z samodzielności i kulturowej tożsamości - w misjach jezuickich i uczuło to. w nieco zmienionej postaci, daleko idące przystosowanie się do obyczajów obcej

i. . ury. dopóki nic naruszało to istoty chrześcijaństwa.

3.    Asymilacja lub zupełna akulturacja prowadzi do pełnego przyrównania tego. co Ctce. do tego. co własne, w drodze misji czy świeckiego „cywilizowania” - może to nastąpić " n użycie przemocy lub ksenofilię; ta pierwsza tłamsi obcego, pragnąc wyzwolić go od ■ ;ia innym⁸, ta druga polega na milczącej, wynikającej z przyzwyczajenia akceptacji nowej : -Styki lub nawet św iadomej decyzji jej przyjęcia przez obcego.

4.    Ekskluzja oznacza przestrzenne odgrodzenie od lego co obce - zamknięcie kraju ji.² w przypadku Japonii w latach 1639-1854. ostrą kontrolę na granicy kraju.

5.    Segregacja natomiast oznacza odgraniczenie i izolowanie w ramach własnego ata tego. co obce. z. jego prawną i materialną szkoda - odnośnymi pojęciami są tutaj getto.

rerwat, apartheid, występują oczywiście także enklawy handlu w celu prowadzenia interesów : unikaniem konfliktów, jak np. chińskie treaty ports.

6.    Eksterminacja przez fizyczne wytępienie obcego łub przynajmniej przez znis/.cze-•: jego kulturowej tożsamości, jak w przypadku przymusowej asymilacji australijskich pra-~ eszkańców. jaką do niedawna praktykowano.

Społecznie harmonijne są najwyżej dwie pierwsze metody, a żadna z nich nie obywa »ę bez przemocy. Widać najwyraźniej, ze bezkonfliktowy kontakt kultur stanowi wyjątek i reguły zetknięcie kultur sprowadza się do konfliktu kultur. Ma to dwie przyczyny.

Po pierwsze, członkow ie jakieś grupy uważają siebie za lepszych od członków inny ch :²up i ta świadomość wyższości uzyskuje konkretny wy ra/, w ich przeświadczeniu o przewadze

339

1

⁶ Jurgen Osterhammel. (ieschichtswissenschaft jenseils des Sutionulstuats. Studia: zu Beziehungsge-.< hu- wid /.MU$Qitonsver%kich. Gotiingcn 2001, s. 216.

‘ Tam/c. s. 222 i n.

2

Heter A. Mcn/cl, Fremdwmtehen und A/igsl, Bonn 19^l>3.