16096 P1030154

O Fot. 7.1. Brodawki korzeniowe u Phcscolm mUgań■ (po lewej) l Ońthcbu,

zgoda Bayerlsche Landesansttó' MrAe^

Pfianzenbau)

Orithopus

Subba-Rao i Vasautha, 1965). Wyniki ostatnich badań wskazują, że obecność wymienionych związków wpływa na wzrost stężenia NHj" w korzeniach. Jon amonowy blokuje syntezę nitrogenazy (Tubb, 1974), najważniejszego enzymu w systemie biologicznego wiązania N_a. Wiadomo również, że wiązanie N_a nasila się, gdy roślina-żywiciel jest dobrze zaopatrzona w fosfor i potas (Gukova i Tjulina, 1968; Wu i in., 1969; Mengel i in., 1974). Kobalt i molibden należą także do niezbędnych pierwiastków dla wszystkich mikroorganizmów wiążących azot (Bond, 19/0).

Brodawki korzeniowe zawierają więcej wolnych aminokwasów w porównaniu z innymi organami roślin. Wynika to z danych przedstawionych w tabeli 7.3 (Haghparast, 1975). Rozkład produkcji i transportu aminokwasów

Tabela 7.3. Zawartość wolnych aminokwasów w brodawkach korzeniowych i w nadziemnych częściach lucerny i koniczyny (Haghparast, 1973)

	Zawartość	aminokwasu	pmol/100	g suchej
		masy
Aminokwas	lucerny		koniczyny
	brodawki	części nadziemne	brodawki	części nadziemne
Kwas asparaginowy	199	33	806	23
Kwas glutaminowy	364	178	410	83
Alanina	371	362	320	167
Asparagina	1488	206	1407	208
Glutamina	435	ślady	ślady	ślady

z brodawek w czasie odpowiada ściśle cyklowi rozwojowemu rośliny żywi-cielskiej. W ciągu pierwszych kilku dni po zainfekowaniu korzeni młodych roślin motylkowatych bakterie są całkowicie uzależnione od rośliny żywicielskiej, a syntetyzowane aminokwasy są zużywane na wzrost brodawek. W późniejszych okresach symbiozy większość wytwarzanych w brodawkach aminokwasów jest przemieszczana do rośliny. Przemieszczanie to ustaje dosyć nagle pod koniec okresu kwitnienia. Roślina motylkowata jest zatem zaopatrywana w azot za pośrednictwem bakterii brodawkowych w całym okresie wzrostu wegetatywnego. Rozmiar tego procesu zależy oczywiście w znacznym stopniu od efektywności fotosyntetycznej i tym samym od zaopatrzenia brodawek w węglowodany przez roślinę-żywiciela (Lindstrom i in., 1952; Bach i in., 1958).

Oprócz wiązania biologicznego pewne ilości azotu atmosferycznego są wiązane w wyniku wyładowań atmosferycznych, które powodują utlenianie N₂. Ilość ta jest jednak niewielka i w warunkach klimatu umiarkowanego wynosi kilka kg N-NO_s/ha/rok. W warunkach klimatu tropikalnego wiązanie w wyniku wyładowań jest bardziej intensywne, ale również nie przekracza na ogół 10 kg N/ha/rok.