Uwzględnienie celów dostosowanych do zaistniałej sytuacji wychowawczej
Rezygnacja z nadmiernej ilości celów wychowania
V Ważne jest także stanowienie i formułowanie celów wychowana w zależności od zaistniałej sytuacji wychowawczej. Nie sposób bonem skutecznie je realizować, gdy nie liczą się z realiami życia dzieci i młodzieży, z ich potrzebami psychospołecznymi oraz rzeczywistymi ■nie urojonymi) brakami w sferze zachowań i postaw społeczno-mo-iialnych. Chodzi również o to, aby były akceptowane przez nauczycieli ^Schowawców, uznane przez nich za w pełni wiarygodne, a nie od-Bśrane jako narzucone im z zewnątrz. Dlatego nie bez znaczenia jest acii współudział w stanowieniu i formułowaniu celów wychowania, Jaskie wypadnie im realizować. Wówczas cele te przybierają bez więk-sych trudności charakter autonomiczny, zostają uznane za własne.
■ Innym warunkiem wiarygodności celów wychowawczych jest Hhdomie zredukowana ich ilość. Nadmierna liczba celów —jak była ■tym mowa wcześniej — powoduje wyraźną dezorientację co do przy-■iajrwanej im wartości. Jest też niemal regułą, iż cele takie traktowane są przez nauczycieli i wychowawców jako na wskroś formalne, a tym ^Bym są realizowane raczej w poczuciu przykrego obowiązku, nie zaś w wewnętrznym przekonaniu o ich słuszności i doniosłej roli, jaką ma-Hdo spełnienia w procesie wychowania.
*
I W każdym razie stanowienie i formułowanie celów wychowania St ciągle jeszcze problemem otwartym. Wymaga dalszych przemy-mm. ilbadań. Ważne jest zarówno uświadomienie sobie zasadności te-g» rodzaju celów i istniejących wokół nich kontrowersji, jak również ^Buznanie się z niektórymi ich koncepcjami. Niemałą przysługę wyznawcom i nauczycielom może oddać także doraźny namysł nad Hkoii wychowania, których realizacja wydaje się niezbędna w odbywającym się obecnie procesie oddziaływań wychowawczych.
^Ponadto nie ma nadal zgodności co do tego, czy — a jeśli tak, to — istnieje najwyższy (naczelny) cel wychowania, który mógłby ^Bnznany przez wszystkich ludzi lub co najmniej przez większość Hfch, i to niezależnie od ich światopoglądu, przekonań religijnych ^Spowiadania się za jakąś ideologią. Nie ma też pewności, kto lub ^■gremia czy społeczności powinny ponosić główną odpowiedziałaś za stanowienie i formułowanie celów wychowawczych. Można ^nrtać więc, czy nauka, państwo lub społeczeństwo są w wystarczają-■» mierze upoważnione i kompetentne, żeby je ustalać i zobowiązywać Stoch do ich realizacji, czy też— być może — odpowiedzialnymi za nsątakże religie lub uznawane powszechnie autorytety moralne (por.
Wnioski o stanowieniu i formułowaniu celów wychowania 143