12630 P1210002

2

Józef Kostrzewski

aparat fotograficzny, którego zatrzask, zaopatrzony w wyklucznik elektryczny, można było otwierać w odpowiednim momencie z dołu przy pomocy baterji elektrycznej, połączonej z nim przewodem. Zdjęć z balonu wykonano ogółem 60 z wysokości od 5—150 m. Pozatem pilot-obserwator 4 pułku lotniczego w Toruniu, p. por. Lakoński, wykonał kilka zdjęć półwyspu z wysokości 300 i 200 m. Fotograf je balonowe wykonywał p. Wojciech Koczka, słuchacz Uniw. Pozn.

Charakter osady wymagał współpracy z przedstawicielami nauk pokrewnych. I tak wstępne badania geologiczne przeprowadził dr. Terlikowski, prof. Uniw. Pozn., badania paleobota-niczne dr. Adam Paszewskl z Poznania i dr. Bronisław J ar o ń z Krakowa, badania geograficzne dr. Józef Czekalski, adjunkt Uniw. Pozn., wreszcie badania paleontologiczne

obóz w kształcie podkowy o długości frontu 24 m. W budynku tym mieszczę -się cztery sypialnie uczestników, kreślarnia i modelarnia, ciemnia fotograficzna, magazyn zabytków, kancelarja, kuchnia z spiżarnię oraz jadalnia. Osobny hangar drewniany mieści balon ekspedycji,, a obok obozu znajduje się muzeum w domu drewnianym zbudowanym w technice łątkowej. ----—----

Członkowie Ekspedycji w roku 1935:

Prof. Dr. Józef Kostrzewski, kierownik, Mgr. Zdzisław Rajewski, zast. kierownika, prehistorycyW^r. Tomasz Szczygielski, Mgr. Jan Fitzke, słuchacze prehistorji Tad. Wieczorowski, Wojciech Koczka, Jan Żurek, Witold tfensel, Jadwiga Pęcherska, Szczawiński, miernlcy i rysownicy: dypl. technicy budowlani Wincenty Wincenciak, Kazimierz Łu-kasiewicz, słuchacz Politechniki Warsz. Tadeusz Andrzejaczek i Paweł Jjawotny, rzeźbiarka-art. Halina Szczerkowska, malarz-art. Zygfryd Wieczorek, Józef Szubert, Feliks Wydra, Władysław Maciejewski, Irena Rajewska. .Czasowo współpracowali Mgr. Jacek Dełekta z Torunia i Mgr.

Tadeusz Dziekoński z Warszawy.

1. Metoda badań.

Przed rozpoczęciem rozkopywali wykonano dokładny pomia'r półwyspu, dzieląc go na od-^- cinki kwadratowe po 100 m kw. (ary). Każdy ar oznaczony został liczbę bieżącą od 1 do 363.| Wymierzone odcinki wytyczono zapomocę palików długości 1 m, wystających na 20 cm z ziemi. Ponieważ część północno rzachodnia osady spoczywa pod wodę, niektóre działki trzeba było wytyczyć W wodzie jeziora. Powierzchnia półwyspu zajęta przez osadę wynosi ca 2*/* ha.

Dla oznaczenia poziomu poszczególnych części osady umieszczono na półwyspie stały punkt niwelacyjny. Pomiarów półwyspu i wytyczenia odcinków dokonał bezinteresownie p. Edward Olejnik, miernik przysięgły, z Poznania.

Rozkopywanie osady przeprowadzano warstwami z wyróżnieniem odcinków. Warstwę darni oraz próchnicę współczesnę zdejmowano łopatami, następne warstwy, natomiast przekopywano przy pomocy małych łopatek, przebierajęc każdą grudkę ziemi rękoma, żeby nie' pominąć najdrobniejszych zabytków. W każdej działce pracowało przeciętnie 15 robotników, ziemię przebraną odnoszono w koszach do wywrotek, które odwoziły ziemię na brzeg jeziora. Znajdowane zabytki składano w koszach z określeniem aru i warstwy, następnie płukano je ■ i sortowano. Cenniejsze zabytki zaraz po wykopaniu zapisywano w księdze inwentaryzacyjnej z podaniem worunków odkrycia i liczby bieżącej umieszczanej także na okazach. Następnie zabytki te wędrowały do magazynu lub pracowni rekonstruktor-skiej. o ile wymagały konserwacji łub nadawały się do zlepienia i odbudowania (ceramika). Ważniejsze zabytki rysowano i fotografowano.

Na miejscu czynna była pracownia rekonstruk-torska. w której odbudowywano rozbite naczynia

gliniane i utrwalano przedmioty żelazne'^:oraz. materjały organiczne wymagające konserwacji.

Wszystkie odkryte ślady budowli były rysowane na planie w lokali 1:10, poza tern wykonano plan przeglądowy całości rozkopanego terenu w skali' 1 :100, a warstwę czwartą, t. zn. warstwę gliny, pokrywającą podłogi domów i drogi, rysowa no _ w skali 1 :20. Na plany w skali 1:10 naniesiono szereg punktów niwelacyjnych. Przy rysowaniu planów osady posługiwano się ramą drewnianą pomiarową o rozmiarach 2,5 X 5 m z podziałem na pola kwadratowe o rozmiarach 0,50 X 0,50 m. Poza tern ciekawsze fragmenty osady fotografowano. Do zdjęć pionowych używano początkowo drabiny składanej, 10 m wysokiej, później balonu o średnicy 3,50 m, wykonanego na zamówienie w Wojskowych Warsztatach Balonowych w Legjonowie (ryc. 1). Do balonu przywiązywano

Ryc. 1. Balon używany do zdjąć fotograficznych w Biskupinie. — Fig. 1. Balon captif usite pour faire des photos.