1703 art
501

11

nakreślone, a gdy znalezioną tę długość podzielimy przez znaną liczbę arcliimedesową, wskazującą ile razy okrąg koła większy jest od swo-jój średnicy, znajdziemy średnicę, a zatem i promień kuli ziemskiej. Takim sposobem zadanie pomiaru ziemi sprowadza się do zmierzenia wielkiego jśj koła, to jest południka. W takiej rozciągłości przedstawione to zadanie nie byłoby zapewne wiele łatwiejszem, aniżeli zmierzenie średnicy ziemskiój, ale przecież nie trudno tu będzie wprowadzić istotne a niezmierne ułatwienie. Dla zupełnej prawidłowości okręgu koła o-znaczymy bezpośrednio całą jego długość, skoro znaną nam będzie pewna, oznaczona jego część.

A od niepamiętnych już czasów zwykło się okrąg koła dzielić na 360 równych części, zwanych stopniami; dla znalezienia przeto długości całego południka wystarczy nam znajomość długości jednego jego stopnia,—i rzeczywiście całe olbrzymie zadanie zmierzenia ziemi sprowadza się do pomiaru stopnia południka. Wychodząc tedy z któregokolwiek miejsca na ziemi, należy «    się posuuąć w kierunku południka na północ lub

na południe o długość jednego stopnia i przestrzeń przebieżoną zmierzyć. Ale, niestety, do wykonania rzecz ta równie jest trudną, jak łatwą jest do pojęcia.

Bo najpiórw na ziemi nie masz zgoła drugoska-zów, któreby nas ostrzegały, żeśmy się o jeden stopień na jej powierzchni posunęli; pomiar roz-