1703 art001

IX.

Jeżeli idzie o znalezienie wielkości ziemi, jedyną drogę jej oznaczenia stanowią pomiary; gdy wszakże mamy na celu wyłącznie tylko oznaczenie jój postaci, a raczej spłaszczenia, to do tak ograniczonego celu posłużyć nam może ów prosty przyrząd fizyczny, który pićrwszy kazał się tego spłaszczenia domyślać.

Widzieliśmy, że jedno i to samo wahadło kołysze się najwolniej na równiku, a ruchy jego stają się szybsze w miarę zbliżania się kii biegunom; wahadło up., któreby na równiku na poziomie morza dokonywało w ciągu dnia 8G400 wachnięć {któreby tam przeto było sekundowóm), odbywa ich w Warszawie (również odniesione do powierzchni morza} o 140, a na biegunie o 224 więcej. Wypływa stąd wniosek bezpośredni, że natężenie siły ciężkości czyli przyciąganie ziemi jest najsłabsze na równiku a najsilniejsze na biegunie.

Tego wzrostu siły ciężkości, w miarę przesuwania się od równika ku biegunowi, dwie są przy-