1703 art501

— ;ii —

między pólosią wielką (ao)i/ig.4) a pól osią małą (co) podzielimy przez półoś małą ^a"„',^cu. Zaledwie dodać tu potrzeba, że przy dochodzeniu ogólnej postaci ziemi, góry i doliny nie mogą być brane pod uwagę. Wyobrażamy tu sobie ziemię wygładzoną, tak jakby wszelkie lądy zostały usunięte, a morze rozprzestrzeniło się po ealój bryle ziemskiej; wtedy ta powierzchnia morza stanowiłaby jakby powierzchnię idealnej elipsoidy czyli steroidy ziemskiej; dlatego to wyniki wszystkich pomiarów sprowadzają się czyli redukują drogą rachunku do powierzchni morza. Nie zapominajmy przytem, że wszelkie wyniosłości i niziny ziemskie są niezuaczuami zaledwie na jej powierzchni nierównościami, zmarszczkami; najwyższe bowiem góry niewiele przenoszą tysiączną część jej promienia.

Jak nieznacznem jest zresztą i samo spłaszczenie ziemi, okazuje się najlepiej z tego, że nie dałoby się ono przedstawić wyraźnie na bardzo nawet wielkim globusie. Gdybyśmy bowiem promieniowi równikowemu nadali wielkość choćby łokcia, to na promień biegunowy wypadnie wziąć długość mniejszą o 7_au(1 łokcia t. j. mniej aniżeli o jednę liniję. Różnicy tak nieznacznej nietylko byśmy dostrzcdz nie mogli, ale same nieuniknione chropowatości i nierówności przy wyrobie kuli wynosić mogą więcej; dlatego sztucznemu wyo--brużeniu bryły ziemskiej nadaje się postać kuli.

Nie sądźmy wszakże, aby już owe pomiary a-