1703 art201

18

miłowali się w astronomii i geografii. Wtedy to, w dziewiątem stuleciu, z polecenia Kalifa Al-Mainuna, dwaj uczeni arabscy (Jlialif ben Abdel-inallc i Ali ben Iza zmierzyli prętami odległość dwu punktów na powierzchni ziemi; puukta te l»yly oddalone o 2" t. j. o    część południka,

a odległość ich oznaczono na 450(500 łokci: według tego zatem długość całego południku wynosi 450000x18()=81108000 łokci.

O ile znamy długość łokcia arabskiego, wielkość powyższa niewiele różni się od dawnych egipskich pomiarów, a uczonym arabskim zarzucają nietylko, że pracowali zbyt pośpiesznie, ale nawet, że ułatwili sobie pracę, przekładając po-prostu miary greckie na arabskie.

Sześć wieków upłynęło wszakże, zanim praca ta nanowo podjętą została. W r. 1550 lekarz francuski, Jan bYrnel, udał się z Paryża drogą do Amiens powozem tak urządzonym, że mógł przeliczyć liczbę obrotów kół, i posuwał się tak daleko, dopóki z wysokości słońca w południe nie osądził, że przebiegł jeden stopień na północ. Pomimo uderzającej niedokładności tego postępowania, długość tę oznaczył z błędem stosunkowo niewielkim, tak, że i on wzbudził podejrzenie, iż przedstawił jedynie wyniki prac dawnych swych poprzedników.