18033 IMG155 (4)

formaty sformalizują nie tylko relacje pomiędzy różnymi opisami bibliograficznymi, ale też przedmiotami, obrazami czy filmami, dokumentami prymamymi (full tex(), a nawet rozdziałami w sposób podobny do hipertekstu. Zmierzać się będzie w ten sposób w stronę hiperkatalogów — niektórzy, jak Roland Hjerppe czy Sandra Sinno-Romy, wyobrażają je sobie jako katalogi OPAC nowej generacji.

Na poziomie tradycyjnym znane są dziedziny, w których formaty trzeba udoskonalić: najbardziej znaczący przykład dotyczy nagrań dźwiękowych; pojęcia autora, aranżera, wykonawcy, dyrygenta, producenta nie mają jeszcze ścisłych odpowiedników w UNIMARC-u; nie do końca to dziwi, jeśli uwzględni się brak tradycji dyskograficznych (w przeciwieństwie do tradycji bibliograficznych) w muzykologii. We Francji format BN-OPALINĘ jest szczególnie bogaty i efektywny, ale brak jego wersji dostępnej na CD-ROM-ie jest ciągle żywo krytykowany przez potencjalnych użytkowników. Baza ta, z 220 000 rekordami dyskograficznymi, jest dostępna od roku 1996.

Niektóre elementy formatu będzie można uprościć. Kwerendy Online i coraz liczniejsze punkty dostępu powinny pozwolić na zaniechanie stosowania niektórych kodów, przewidzianych przede wszystkim do selekcji, klasyfikowania i drukowania zestawień.

Moc obliczeniowa komputerów powinna umożliwić te uproszczenia, choć nie wydaje się, żeby definitywne porzucenie wydruków miało rychło nastąpić.

Możemy zakończyć ten rozdział opinią Marca Chauveinca: „Współczesne formaty nie są już w centrum debat nad automatyzacją bibliotek i tak jest lepiej”. Znane są ich ograniczenia i zalety. Bibliotekom pozostaje użytkować je jak najlepiej, gdyż bardziej istotne jest dziś wypracowanie np. szerokich strategii importu opisów w kontekście katalogowania retrospektywnego w wielkich bibliotekach niż kontynuowanie rozważań nad zaletami rozmaitych kodów.

Bibliografia

Anderson Dorothy, Standard Practices in the Preparation of Bibliographic Records, rev. ed., London, IFLA, 1989.

Authorities: a Marc Format, flrst ed., Washington, Library of Congress, 1981.

Avram Henriette D., Freitag Ruth S., Guiles Kay G., A Proposed Format for a Standardized Machine-Readable Catalog Record, Washington, Library of Congress, 1965.

Baker Barry B. (ed.), The US-Marc Format for Holdings and Locations: Developmenl, Implementation and Use, New York, Haworth Press, 1988.

Bossraeyer Christine, Linking techniques in Unimarc, Unimarc in Theory and Practice. Papersfrom the Unimarc Workshop, Sidney, Australia, August 1988, London, IFLA, 1989, s. 19-30.

Cazabon Marie-Renće, Unimarc: manuel de calalogage, Paris, Editions du Cercie de la Librairie, 1993.

CCF: the Common Communication Format, edited by Peter Simmons and Alan Hopkmson, Paris, Unesco, 1984 (PGI-84/WS/4).

Chauveinc Marc, Marc, Henriette, Monocle et les autres, Les Bibliothdąues. traditions et mutations. Melanges ojferts d Jean-Pierre Clavel, Lausanne, Bibliothłque cantonale et universitaire, 1987, s. 325-354.

Dossier. Normalisation, Bulletin des bibliothhqu.es de France, 1993, t. 38, n° 5, s. 10-39.

Duchemin Pierre-Yves, Delcourt Thierry, Bmckmann Denis, Opaline: ćtapes d’une ćvolution, Bulletin d'informations de 1’Association des bibliothdcaires Jranęais, 1990, n^# 148, s. 51-52.

Duchesne R.M., Guentes D.A., Tsai S., Propriete des donnees bibliographiąues lisibles par machinę, Ottawa, Biblioth&que nationale du Canada, 1983.

Les ficbiers d’autoritć de la base BN-Opale [Sćrie de 4 articles coordonnćs par Marcelle Beadiąuez], Bulletin d’informations de 1'Association des bibliothdcaires Jranęais, 1990, n° 148, s. 30-44.

Goosens Paula, Hierarchical Relationships in Bibliographic Descriptions, Intermarc Software Subgroup Seminar (1981), Essen, Gesamthochschulbibliothek, 1982 (Publi-cations of Essen University Library, 2).

Gorman Michael, Bibliographic Description: Past, Present and Futurę, International Cataloguing, Oct./Dec. 1987, s. 43-44.

Graftieaux Jean, Pascal Marie-Christine, Voltzenlogel Bernard, L’Informatisation des bibliotheques: vers un reseau departemental, Bourg-en-Bresse, ADBDP, 1994.

Guidelines for Authority and Reference Entries (GARE), London, IFLA International Programme for UBC, 1984.

Guidelines for Subject Authority and Reference Entries, approved by the Standing Com-mittee of the IFLA Section on Classification and Indexing, MUnchen, Saur, 1993.

L’information bibliographique: sources, pratiques, acces, Bulletin d’informations de 1'Association des bibliothdcaires franęais, 1994, n° 163, s. 9-208.

ISO 2709-1981, Format for Bibliographic Information Interchange on Magnetic Tape, Geneva, International Standard Organisation, 1981.

Leeves Juliet, EDIBIB. Harmonising Standards for Bibliographic Data Interchange, London, British Library, 1993.

LePape Philippe-Corentin, Cataloguer en Unimarc: un jeu d'enfant. Monographies impri-mdes, publications en serie, Rimont, Paris, Ćquinoxe, Fćdćration franęaise de co-operation entre bibliotheques, 1993.

McCallum Sally H., Basic Structures of Unimarc, Unimarc in Theory and Practice. Papers from the Unimarc Workshop, Sidney, Australia, August 1988, London, IFLA, 1989, s. 5-18.

Manuel Unimarc, version franęaise, Fedćration intemationale des associations de biblio-thćcaires et d’institutions, trąd. par Mireille Chauveinc, MUnchen, New York, London, Paris, Saur, 1991.

The Marc II format. A Communication Format for Bibliographic Data, prepared by Henriette D. Avram, John Knapp and Lucia J. Rather, Washington D.C., Library of Congress, 1968.

161