18048 P1020511

|f> TYPY FI1MIN1ZMÓW

płck wobec siebie (i świata)

Mizoginizm to powszechna postawa mężczyzn wobec kobiet — uważa Mary Dttly. Ujawnia się także w ich obscenicznym fetyszyzowaniu kobiet, „w ich znaczącym milczeniu, w uśmieszkach, kpinach, przesadnym ugrzccznicniu, paternalistycznym chwaleniu i upominaniu, w agresywnym kontakcie cielesnym (obejmowanie za szyję, poklepywanie po pupie), w napastliwych spojrzeniach.** Albo dlaczego cyklony nazywają kobiecymi imionami?*¹⁶. Nic należy dawać zwodzić się ich szarmancji. „[...) rycerskość mężczyzn, niesienie pomocy, troskliwość, ich sztuka, ich romantyczność, ich szacunek dla nas, nagradzanie nas, błogosławieństwa i miłość** — to wszystko kryje w sobie inne treści niż na pozór się wydaje i służy utrzymaniu kobiet na właściwym im miejscu ofiar seksizmu⁵¹⁷.

Spojrzenie kobiety i spojrzenie mężczyzny jest różne, zauważa wielka orędowniczka kobiecej przyjaźni, Janiec Raymond. „Spojrzenie kobiety na mężczyznę*⁵ nadaje mu podmiotowość, bo kobiety widzą mężczyzn jako działających w święcie. „Spojrzenie mężczyzn na kobiety, gapienie się, 'Pożądliwe wpatrywanie się — uprzedmiotawia kobiety.” Kobiety powinny wreszcie zacząć patrzeć na siebie i czynić siebie wzajemnie podmiotami. Mężczyźni niech martwią się o siebie sarni⁵¹*. Winna pojawić się „Gyniaffection”: /CinaFektywnośJ można ogólnie określić jako przyciąganie .sic wzajemne kobićtyidókobiety, wpływanie na siebie i ruch.” Heterostosunki kobiety—mężczyźni są sterowane przez mężczyzn, trzeba się z nich wypijać*".

Miłość to pułapka. Mary Dały przestrzega przed uleganiem miłości jv stosunkach z mężczyznami. Jest to sposób na.inkorporowanie kobiet w męski świat To zagrożenie określa autorka jako „inkorporacja/asymilacja”. Miłość • zatracenie się w niej, które proponują kobietom mężczyźni, autorka metaforycznie łączy z dionizyzmem przeciwstawianym apollinizmowi. Oba są jednak antykobiecc, także „kobiecy” Dionizos. „Apollo otwarcie uciska/ niszczy poprzez nakładanie ograniczeń/hierarchii/praw/ról, kobiecy Dionizos zaślepia zn^ysjy, uwodzi, mąci ofiarom w głowie—poprzez oszołomienie doprowadzając je do przestępczego współdziałania," oferując swe »scrcc« jako napój miłosny, który zatruwa.**⁹²⁰ Jednym z dionizyjskich oszustw jest słynna „rewolucja seksualna**⁹²¹. Dionizos „zabija kobiety łagodnie** i doprowadza je do szaleństwa (madmss), które po angielsku autorka pisze MADtiess (co przekłada: Malt A pprcwalDeńre, pożądanie aprobujące mężczyzn). Zwodzi kobiety do akceptacji „kobiecości”, która „jest z istoty swej wynalazkiem mężczyzn”⁰².

M Daty Gynjlicoiagy, op. cit., t. 323.

•” Ibidem, &. 32.

^,u j. G. Ruyinond A ponton for Jriends. Towar d a philosophy offemale afftelion, London 1986, a. 240—241.

*** ibidem, s. 7.

“* ML Dały Gynflicology, op. dt., a. 67.

•w Ibidem, a. 68.

*** Ibidem, s. 69.

Kobiety potrafią jednak odpłacać pięknym za nadobne. Ich Troska o urodę może mieć podłoże polityczne. Makijaż to zdaniem Mary Dały „kłamanie ciałem”⁵¹¹.

Lakoff i Schcrr, podobnie jak w równolegle ukazującej 3ię książce Susar Brownmillcr⁵³⁴, zwracają uwagę na instrumentalną funkcję urody w rękach samej kobiety. „Polityczny charakter"urody" łączy się z tym, żc „piękno jen narzędziem politycznej władzy”, źe „jakkolwiek jest bierne, ma wielką siłę”, jest bronią kobiet, mężczyźni radzą sobie w inny sposób⁵³⁵. Z drugiej strony „uroda (...) jest czymś separującym kobiety od siebie. od mężczyzn, a nawet rasę od rasy”⁵²⁶.

Niektóre kobiety nic akceptują drogi do władzy nad mężczyznami^ yw przez urodę. Chcą uzyskać władzę nad sobą jakby wbrew zdefiniowaniu kobSet przez mężczyzn. Dlatego też anoreksja u kobiet to niekoniecznie skutek pragnienia przypodobania się partnerom poprzez spełnianie obowiązujących norm piękna kobiecego ciała. W ujęciu feministycznej socjolog anoreksja jest uwarunkowana kulturowo znacznie głębiej, samo dało jest bowiem „pojęciem”. „Anoreksja [...] to swymowny przykład* tego, jak kobiety równocześnie stawiają opór kulturowemu pojęciu kobiecego dała i są przez nie zniewolone. Anoreksja (...) to strategia oporu, która okazuje się w końcu uwięzieniem samej siebie. Usiłuje się tu indywidualnie osiągnąć to, co daje się osiągnąć jedynie wspólnym wysiłkiem — zmienić tworzenie i kontrolowanie ciał kobiet.”⁵³⁷ Zdaniem autorki kobieta anorektyczka zwalcza w sobie głód i pragnienie nie swoje tylko, lecz kobiece w ogóle, gdyż odrzuca zdefiniowanie kobiccośd jako bicmośd. Niestety, na tej drodze nic dochodzi się do stania się „podmiotem”, gdyż podmiot to ktoś, kto zaspokaja „pragnienie”, a nie wyrzeka się go⁵³*.

Stosunek mężczyzn do dąży także ujawnia ich mizoginię. Objaśniając typową u męzczyzn solidarność z płodem — kiedy kobiety walczą o swobodę aborcji — Mary Dały odwołuje się do metafory statku kosmicznego. Kobieta jv dąży Ja siatek, wktórjmi^pitenem jest płód i którym sterują mężczyzn! niczym supermatka, takjak sterują iakietąlTE^

Kontrolując dążę, mężczyźni przejmują rolę matki, stają się nadmatką. Mężczyźni utożsamiają ^nieśmiertelną* duszę z zarodkiem biologicznym, kobiety zaś powinny dziękować fortunie za możność pełnienia mli inkubatp~ rów, skorupek, hoteli, schronisk7 domostw, wylęgami dusz ludzkich. (...) W~ten sposób mężczyźni uważając się za matki (śdślcj: supermatki, które sprawują kontrolę nad matkami biologicznymi^ chronią w rzeczywistości swe fetalne jaźnie. Chcą byc fetusami/astronautami i supermatkami/naziemnymi dowódcami, ale nie biologicznymi naczyniami/statkami kosmicznymi, którym

⁵²³ Ibidem, s. 92.

^iU S. Brownmillcr Femininity, (I wyd. 1984), London 1986

⁵²⁵    R. T. Lakoff, R. L. Schcrr Face valua. The poiitia qf beauty_t Boston 1984, *. 277 B78,

⁵²⁶    Ibidem, s. 277.

⁵²⁷    M. MucSwcen Anorexic bodies. A fimtmu and soaologkalpenptam m amnxia nk London 1993, wstępne omówienie.

^5M Ibidem, s. 2 jo—251.