18075 P1520641

Rys. 4.6. Kierunek i prędkość rozprzestrzeniania się bodźców w układzie bodź-coprzewodzącym

skurcz przedsionka lewego. Umiejscowiony w prawym przedsionku węzeł zatokowo-przedsionkowy wyzwala falę depolaryzacji, poprzedzającą skurcz i rozprzestrzeniającą się promieniście w mięśniu przedsionków. Do całkowitej depolaryzacji przedsionków dochodzi w czasie ok. 0,1 s, przy szybkości przesuwania się fali depolaryzacji 1 m/s. W fazie skurczu przedsionków krew przepływa do komór będących jeszcze w fazie rozkurczu. Opóźnienie skurczu komór spowodowane jest zwolnieniem przemieszczania się depolaryzacji w obszarze węzła przedsionkowo-komorowego do 0,05 m/s. Przemieszczająca się wzdłuż pęczka przedsionkowo-komorowego (1 m/s) i włókien Purkinjego (4—5 m/s) fala depolaryzacji obejmuje komory serca i rozpoczyna się ich skurcz (rys. 4.6). Zamknięcie zastawek przedsion-kowo-komorowych następuje w okresie izowolume-trycznym skurczu komór, jako wynik rosnącego ciśnienia. Wzrost ciśnienia krwi w komorach w pierwszej fazie skurczu spowodowany jest przez wzrost napięcia włókien powstały w wyniku skrócenia długości osi komór i wzrostu ich obwodu, przy czym objętość komór nie ulega zmianie. Tę fazę skurczu nazywamy skurczem izowolumetrycznym. Faza ta trwa ok. 0,1 s. Mięśnie komór wywierają ucisk na krew znajdującą się w komorach. Ciśnienie w czasie tej fazy skurczu wzrasta u krowy w lewej komorze do 24 kPa (180 mmHg), w prawej natomiast do ok. 9,3 kPa (70 mmHg). Kiedy wzrastające ciśnienie w komorach przekroczy ciśnienie panujące w tętnicy płucnej i aorcie, następuje otwarcie zastawek półksiężycowatych i krew zostaje wypchnięta na obwód do krążenia płucnego i obwodowego. Proces ten ma miejsce w fazie skurczu izotonicznego. Objętości krwi opuszczające prawą i lewą komorę są zbliżone i noszą nazwę objętości wyrzutowej. Wartość objętości wyrzutowej jest różna u zwierząt domowych (tab. 4.1). Objętość wyrzutowa stanowi ok. 50% objętości skurczowej komór. Podczas trwania skurczu komór, przedsionki ulegają rozkurczowi wchodząc w etap repolaryzacji i napełniają się

Tabela 4.1. Objętość wyrzutowa i minutowa u różnych gatunków zwierząt

Gatunek	Objętość wyrzutowa	t Objętość minutowa
	ml	całkowita ml	ml/kg
Koń	850	34 000	68
Krowa	600	36 000	72
Owca	50	4 000	75
Świnia	70	4 900	48