19570 Scan50 (2)

dotychczasowych struktur, bezsilność centralnego kierowania, brak spójności i małą skuteczność resortowych systemów ratowniczych oraz bezradność formacji obrony cywilnej¹⁰³. Podjęte po 1997 roku doraźne regulacje prawne częściowo poprawiły sytuację, jednakże nie stworzyły podstaw pod budowę kompleksowego systemu ochrony ludności. Współczesne wymagania stawiane systemowi bezpieczeństwa kładą szczególny nacisk na jego spójność i jednolitość w warstwie koordynowania działań, wspólnych procedurach, planowaniu, łączności i wymianie informacji oraz szkoleniu. Duży nacisk kładzie się na podniesienie na wyższy poziom tzw. bezpieczeństwa obywatelskiego. Istotą systemu bezpieczeństwa obywatelskiego jest przygotowanie struktur i narzędzi, specjalnych procedur, norm i gwarancji prawnych w celu stworzenia formalnych i praktycznych warunków ochrony obywateli przed zjawiskami groźnymi dla życia i zdrowia lub powodujących duże straty materialne.

W tej działalności podstawą skuteczności są informacje i kompleksowe przedsięwzięcia w tym zakresie (m.in. budowa infrastruktury geoinformacyjnej państwa), szczególnie dla „uniknięcia trwonienia publicznych pieniędzy na wycinkowe, spektakularne acz kosztowne przedsięwzięcia w tej dziedzinie” - jak to obiektywnie stwierdzono w uzasadnieniu do Ustawy o bezpieczeństwie obywatelskim (projekt), a kwestie te dotyczą również budowania infrastruktury geoinformacyjnej, gdzie w dalszym ciągu jest wiele prowizorki, tymczasowości, niespójności i rozrzutności społecznych pieniędzy.

Odpowiedzialna rola w ramach tego sektora przypada obronie cywilnej, służbom specjalnym, policji, straży granicznej, straży pożarnej, jednostkom ratownictwa i innym wyspecjalizowanym agencjom, inspekcjom i służbom. Dla wszystkich tych podmiotów dostrzegalna jest powszechnie możliwość, a nawet wręcz konieczność, wdrożenia zintegrowanej infrastruktury geoinformacyjnej, a działalność naukowa na gruncie geografii bezpieczeństwa może się w istotny sposób do tego przyczynić:

Udział w obronie narodowej polega na odpowiednim przygotowaniu i wykorzystaniu sił oraz środków będących w dyspozycji sił zbrojnych w celu przeciwdziałania wszelkiego rodzaju zagrożeniom dla bezpieczeństwa państwa oraz ochrony interesów Polski. Podstawową misją sił zbrojnych RP w czasie pokoju jest utrzymanie sił i zdolności potrzebnych do realizacji zadań w zakresie ochrony i zapewnienia bezpieczeństwa Polski oraz udzielanie władzom cywilnym niezbędnej pomocy wojskowej, głównie w wypadku zagrożeń niemilitamych (klęsk żywiołowych i katastrof). Z członkostwa Polski w NATO wynika konieczność rozwoju sojuszniczej interoperacyjności, zapewnienia zdolności w ramach ustalonej specjalizacji narodowej¹⁰⁴ oraz gotowości do budowy zdolności obronnych opartych na współpracy międzynarodowej. Wobec ogromnej niestabilności świata, a w tym dalszego ^{1 2} i bliższego otoczenia Polski, działalność w sferze bezpieczeństwa militarnego jest dalej istotnym komponentem bezpieczeństwa narodowego.

Państwo realizując konstytucyjną odpowiedzialność za bezpieczeństwo i obronność prowadzi szereg działań ochronnych za pośrednictwem powołanych do tego celu instytucji. Ponadto odpowiedzialność ta jest realizowana również poprzez nałożenie wynikających z tej działalności obciążeń na instytucje realizujące zadania innego rodzaju (niezwiązane bezpośrednio z bezpieczeństwem).

3.1.1. Wybrane instytucje i inne struktury państwa oraz zakres ich działalności na rzecz bezpieczeństwa

Konieczność podejmowania decyzji wynika wyłącznie z niepewności, gdyby niepewność nie istniała, nie byłoby potrzeby podejmowania decyzji

W tej części omówią instytucje prowadzące działalność na rzecz bezpieczeństwa narodowego oraz podstawowy zakres ich działalności:

Ministerstwo Spraw Zagranicznych (MSZ)³

We współczesnym postrzeganiu bezpieczeństwa państwa wzrasta znaczenie czynnika międzynarodowego i rola współdziałania międzynarodowego. Polityka bezpieczeństwa RP kładzie nacisk na potrzebę zacieśniania współpracy międzynarodowej, wzmacniania roli prawa międzynarodowego i instytucji wielostronnych. Instytucje międzynarodowe dostosowują obecnie swoje metody działania do nowych wyzwań. Sprawność instytucji międzynarodowych i ich zdolność do podejmowania nowych wyzwań wpływać będą korzystnie na nasze bezpieczeństwo.

Zapewnianie bezpieczeństwa państwa w nowych warunkach międzynarodowych wymaga zwiększonej aktywności w sferze polityki zagranicznej. Celem polityki zagranicznej realizowanej głównie przez rząd i jego struktury, w tym szczególnie MSZ, jest kształtowanie korzystnego międzynarodowego środowiska bezpieczeństwa Polski. Do jej najważniejszych zadań w tym zakresie należy: dbanie

0    sprawność mechanizmów sojuszniczych, skuteczność instytucji międzynarodowych i prawa międzynarodowego, przyjazne stosunki z partnerami, w tym z państwami sąsiednimi, wspieranie procesów transformacji w Europie Wschodniej

1    Południowej, udział w umacnianiu mechanizmów kontrolnych w dziedzinie nieproliferacji broni masowego rażenia i środków jej przenoszenia, gotowość do uczestnictwa w akcjach zapobiegania konfliktom i utrzymania pokoju, zaangażowanie w międzynarodowe wysiłki na rzecz ochrony środowiska naturalnego, udział w działaniach na rzecz promocji demokracji i poszanowania praw człowieka.

¹⁰³ Tamże.

IM

101

1

Między innymi specjalizacja sił zbrojnych RP w zakresie geografii, kartografii wojskowej

2

satelitamegorozpoznania obrazowego.

3

Szerzej: Strategia Bezpieczeństwa Narodowego RP, Warszawa 2003 oraz URL: <http://msz.gov.pl>, (stan akt. 21.11.2003 r.).