4631369637

1128

Z LOIOWSK1 4. KWASY ŻÓŁCIOWE W CHEMII KOMBINAIORYC ZNEJ

Omówione dotychczas struktury makromolekularne wykazują cechy syntc-tycznych receptorów w stosunku do piostych substialow 01 panicznych i biologicznych Naturalne receptory, np. antyciała, zdolne są do rozpoznawania i wiązania

znacznie większych układów oligomeryc/nych z wysoką selektywnością. Chemia

kombinatoryczna otwiera nowe możliwości w syntezie sztucznych receptorów, posiadających podobne właściwości jak natuialne. Wygodnym nai/.ed/iem w ustalaniu najbardziej optymalnej struktury receptorów oligopeptydów są tzw. biblioteki kombinatorycznc. Ich konstrukcja oparta jest o sztywny szkielet „rusztowanie”, do którego dołączone są kilkupcptydowe łańcuchy boczne o określonej sekwencji aminokwasów, wzajemnej odległości oraz orientacji przestrzennej. Kwasy żółciowe, ze względu na obecność sztywnego, letraeyk licznego szkielet u oraz współbieżnie ustawionych grup funkcyjnych, wyznaczających przestrzenne ustawienie łańcuchów peptydowych w stosunku do powierzchni proteiny, okazały się być najbardziej odpowiednimi substratami w konstrukcji szkieletu biblioteki 1115 119]. Schemat 18 przedstawia dwie przykładowe biblioteki receptorów 70 i 71. zakotwiczone na nośniku polimerowym (szare kule) za pośrednictwem łańcucha hucznego na C-17, otrzymane przez różną kombinację aminokwasów (AAn) w dwóch łańcuchach peptydowych w pozycjach C-3 i (’ 7. Konstrukcja 70 oparta została o cząsteczkę kwasu 5a-chcnodcoksyeholowego, a 71 kwasu 5« elienodeoksycholo-wego. Biblioteki tc posłużyły Stillowi i wsp. 1115, 1 U»| do znalezienia najbardziej optymalnego receptora dla pochodnych pentapeptydu eneolaliny |{1.) Iyr-Cily-Gly-(L)Phc-(L)-Lcu].

NH Aa*§	NH Aa,
Aa 4	Aa?
Ac	Ac

PODSUMOWANIE

Z zaprezentowanego przeglądu jasno wynika, że koml>mac|a unikalnej bu dowy oraz niezwykle specyficznych właściwości kwasów żółciowych czyni je niemalże idealnymi elementami budulcowymi w projektowaniu i syntezie molekularnych rc-