21092 kupisiewicz dydaktyka ogólna5

292 Dydaktyka ogólna

w szkolnictwie, a mianowicie nauczanie wspomagane przez komputer (Computer assisted instruction - CAI) oraz nauczanie organizowane z pomocą komputera (Computer managed instruction - CMI) (por. np. Cooley, Glaser, 1969: Housiaux, 1972, s. 120: Haefner, 1985, s. 85 i nast.).

W obu systemach środkiem służącym do realizacji nauczania jest układ złożony z elektronicznej maszyny liczącej, urządzeń peryferyjnych oraz odpowiedniego programu. Układ tego rodzaju jest zazwyczaj przystosowany do równoczesnej pracy w zakresie kilku przedmiotów nauczania, których może się uczyć w tym samym czasie kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu uczniów. Sprzężenia na linii „układ - uczeń" są zapewnione dzięki takim urządzeniom, jak dalekopis, rzutniki przeźroczy, projektory filmowe, magnetofon, monitory telewizyjne itp. Utrzymaniu sprzężeń na linii „uczeń - układ” służą z kolei zestawy przycisków (gdy wchodzi w grę wybór odpowiedzi) lub dalekopis (przy konstruowaniu odpowiedzi).

Schematyczne ujęcie omawianych sprzężeń, obrazujące główną zasadę funkcjonowania obu systemów, przedstawiono na rysunku 15.

Rys. 15. Zasada funkcjonowania systemów CAI i CMI

Komputer analizuje, ocenia i przechowuje w pamięci nie tylko odpowiedzi udzielane przez uczniów na pytania zawarte w programie, lecz również czas pracy każdego z nich z programem oraz rodzaje i liczbę popełnionych błędów. Dzięki temu nauczyciel dysponuje pełnym obrazem pracy wszystkich uczniów, przy czym na ów obraz składają się - oprócz końcowych wyników nauczania - także sposoby i drogi dochodzenia do nich.

Gdy zaś chodzi o cechy szczególne obu systemów, to w systemie CAI odpowiednio zaprogramowany komputer może spełniać takie funkcje dydaktyczne, jak: przekazywanie informacji; ich utrwalanie, czemu służą tzw. programy powtórzeniowe; kontrola i ocena wyników nauczania (programy kontrolne); wdrażanie uczniów do indywidualnego i grupowego rozwiązywania problemów, między innymi za pomocą programów symulacyjnych; sterowanie procesem uczenia się realizowanego na materiale „zmagazynowanym" w komputerze (programy korepetycyjne) lub znajdującym się poza nim (programy sterujące).

Z kolei w systemie CMI komputer stanowi swoisty bank informacji pedagogicznych, który gromadzi, przechowuje w pamięci i udostępnia nauczycielom dane na temat sytuacji materialnej i rodzinnej uczniów, ich stanu zdrowia, pozycji zajmowanej wśród rówieśników, postępów w nauce, zainteresowań, cech charakteru itp. Oprócz tego może być wykorzystywany dla celów dydaktycznych jako źródło informacji, środek służący do utrwalania i kontroli wiadomości, wyrównywania luk w wiadomościach, słowem - jako korepetytor.

Powitanie i rozwój obu scharakteryzowanych systemów skomputeryzowanego nauczania wskazuje, że również w pracy dydaktycznej.....mo

nopol mózgu został podważony przez techniczny system przetwarzania informacji” (Haefner, op. cit., s. 65). Nie jest to jednak zjawisko szkodliwe. Sprawia ono bowiem, że analogicznie do rewolucji przemysłowej, która zwielokrotniła siłę ludzkich mięśni, również rewolucja elektroniczna, jakiej obecnie jesteśmy świadkami, przyczynia się do wzrostu siły i rozszerzania możliwości ludzkiego umysłu w takich między innymi zakresach, jak: rozwiązywanie zadań, rozumienie prostych problemów (łącznie z wyszukiwaniem konstytutywnych cech tych problemów), tworzenie nowych struktur pojęciowych oraz przebudowa struktur już istniejących.

Sprawdzian 18

1.    Opisz teoretyczne założenia programów liniowych, rozgałęzionych i mieszanych, eksponując ich podobieństwa i różnice.

2.    Na czym polega różnica między zasadami nauczania konwencjonalnego a zasadami nauczania programowanego?

3.    Wskaż podobieństwa i różnice między nauczaniem programowanym i nauczaniem konwencjonalnym, przyjmując za kryterium tkwiące u ich podstaw' zasady nauczania.

4.    Scharakteryzuj koncepcję blokowego programu dydaktycznego, posługując się przy tym graficznym obrazem jego struktury.

5.    Jakie zadania dydaktyczne można realizować za pomocą komputera? Wymień je i opisz, posługując się odpowiednimi przykładami.

Bibliografia

Burger W. Aujbau und Verwendung uon Leitprogrammen in Curricula. W: Frey K.

(red.) Curriculum Handbuch. Tom 2. Miinchen-Zurich 1975, R. Piper und Co.

Yerlag.