w
/O jący, żc choć nie da się przewidzieć efektów procesu rozwojowego, to mimo różnorodności warunków kulturowych czy środowiskowych, utrzymany jest H | i rytm kolejność zadań staracychjaęecd jednooka Od lego jak onaaT V dama tc potraktuje, czyli jak ru/\viąż^ljyzys)icfiniow-anyjako cg/ystćńcjalna Q i duchowa trudność, zależy, czy i w jakim tempie przejdzie do następnejTSzy
** rozwojowej. Kryzys jest niezwykle ważnym momentem życiowym, wskazującym na dojrzałość do podjęcia nowych wyzwań lub jej brak. Aby przybliżyć istotę tego, czym jest kryzys w koncepcji Erikaona warto przywołać medyczne porównanie do przesilenia w chorobie, po którym następuje albo poprawa stanu zdrowia pacjenta i powolna rekonwalescencja albo przeciwnie utrata sił witalnych organizmu i w konsekwencji jego śmierć. Podobnie jak podczas choroby i tu od zgromadzonych sił witalnych, potencjału rozwojowego, na który składają się pozytywne doświadczenia społeczne z przeszłości zależy pokonanie kryzysu. Zauważyć trzeba, że doświadczenie takie wzmacnia siły jednostki, wyposażając ją w efekcie w niezbędne do dalszego rozwoju przekonanie o własnych możliwościach i umiejętności radzenia sobie w trudnych u .momentach.
' Pojęciem określającym przechodzenie z jednej fazy rozwojowej do drugiej i " jcsKctos^dełimować go można jako sposób doświadczania świata przez ' jednBnCę, to. jakie zwyczaje, normy i ideały kierują jej postępowaniem, jakich uzasadnień używa, aby uprawomocnić swoje postępowanie. Chociaż sam etos pochodzi z koncepcji L. Kohlberga i odnosi się do trzech typów moralności i związanych z nimi stadiów rozwoju etycznego jednostki, nic można zaprzeczyć, że istnieje związek między nimi a sposobami pokonywania ; sytuacji kryzyaowycł^Mondaość przedkonwencjonalnaj towarzyszący jej i stan anomii wiążą się zbnlierrmNiadomoJci istmcma norm społecznych, nie < ’ pojawia się zatem wewnętrzny opór ani sprzeczność w momencie dokonywały ^ nego wyboru czy sposobu przezwyciężania kryzysu, osoba postępuje tak, jakby * . • w żaden sposób nie była związana z otoczeniem społecznym, a jej postę->— . powinie nie wywierało wpływu na samopoczucie i funkcjonowanie osób ^ z najbliższego kręgu- W późniejszym okresie, w stadium hr t r roaomU pojawia £ się orientacja na zakazy, przestrzegane wobec niskiego poziomu aamoświa-domości jednostki tylko i wyłącznic ze względu na grożące za ich złamanie ® sankcje.
Tabela 2 Ro?wO| psyciiospofaic/ny wutitug tuKn Erlh