V
Działanie ogólne
- pobudzająco na OUN: pobudzenie psychiczne i ruchowe (nadmierna ruchliwość, wielomówność, ataki płaczu i śmiechu, euforia), znoszenie uczucia zmęczenia (umysłowego i fizycznego)
- po zakończeniu działania kokainy pobudzenie przechodzi w zahamowanie: spałoś, senność, zaburzenia myślenia, poczucie mniejszej wartości, załamanie psychiczne).
Działanie obwodowe
wzmaganie napięcia układu współczulnego: (przyspieszenie czynności serca, arytmia, niedokrwienia), zahamowanie perystaltyki (bóle brzucha, wymioty), wytrzeszcz gałek ocznych, skurcz naczyń krwionośnych (wzrost ciśnienia)
Zatrucia ostre:
OUN: bóle głowy, zniesienie uczucia głodu, euforia, uczucie lęku, pobudzenie psychoruchowe, delirium, napady szału z jednoczesnym zamroczeniem, objawy ostrej psychozy, szczękościsk, drżenia mięśniowe i drgawki, hipertermia, możliwość wystąpienia krwawienia wewnątrzczaszkowego, śmierć spowodowana porażeniem ośrodka oddechowego
Narząd wzroku: rozszerzone źrenice, słabo reagujące na światło
Serce i układ krążenia: wzrost ciśnienia tętniczego, tachykardia, zaburzenia iytmu serca, możliwość wystąpienia wstrząsu oraz objawów zawału mięśnia sercowego (skurcz naczyń wieńcowych i zakrzepy w naczyniach wieńcowych)
Skóra: silny świąd
Przewód pokarmowy: nudności, wymioty, możliwość wystąpienia owrzodzeń, niedokrwienia i martwicy ściany jelita
Układ oddechowy: krwioplucie, bóle w klatce piersiowej, zaburzenia oddechu Zatrucia przewlekła (kokainizm):
- prowadzi do szybszego niż morfinizm wyniszczenia ogólnego organizmu, zwyrodnienia narządów miąższowych (wątroba, nerki) i zwyrodnienia komórek OUN
- blada twarz, spadek masy ciała, ogólne osłabienie, zawroty głowy, wymioty
- halucynacje, omamy, urojenia, stany podniecenia prowadzące do ataków szału, depresja i załamanie psychiczne
- bardzo silne uzależnienie psychiczne
- anemia, wysuszenie błony śluzowej, nadżerki (tzw. „wrzody kokainowe”), perforacja przegrody nosowej (po wąchaniu)
Ratowanie: płukanie żołądka, podawanie węgle aktywnego i środka przeczyszczającego (Natrium sulfuricum)
Kofeina (alkaloid w liściach herbaty i nasionach kawy alkaloid purynowy, pochodna metyloksantyny)
Postać: biały proszek lub krystaliczne igiełki
Zastosowanie: lek analeptyczny, dodatek do leków przeciwbólowych, używka
Dawki: toksyczna - 1 g, śmiertelna - 10 g (150 mg/kg masy ciała); bezpieczne dawki kofeiny to 300 mg/dobę dla kobiet w ciąży i 600 mg/dobę dla pozostałych osób; w szklance kawy jest 0,1-0,15 g Odtrutka: propranolol Drogi wchłaniania: pokarmowa
Działanie: bardzo silnie pobudza ośrodek naczynioruchowy i oddechowy oraz ośrodek nerwu błędnego w pniu mózgowia. Pobudza korę mózgu, działa psychoanaleptycznie.
Rozszerza naczynia obwodowe, zwęża naczynia mózgowe. Pobudza układ bodźcoprzewodzacy i kurczliwość mięśnia sercowego. Wywołuje zaburzenia rytmu, zwiększa zapotrzebowanie serca na tlen, silnie pobudza wydzielanie kwasu solnego.
Objawy działania toksycznego (po przedawkowaniu powyżej 0,5 g): pobudzenie OUN (pobudzenie, gonitwa myśli, lęk, niepokój, kołatanie serca (częstoskurcze), spadek ciśnienia, napady drgawek), uporczywe wymioty, nudności, osłabienie, bardzo silne zwiększenie diurezy, hipokaliemia, hipoglikemia, kwasica metaboliczna. W skrajnych przypadkach porażenie ośrodka oddechowego. Śmierć zazwyczaj w wyniku migotania komór serca.
4