261

252 Rośliny uprawne

Pielęgnowanie. W razie gdy powierzchnia gleby po zasiewie zaskorupi się na skutek ulewnych deszczów, należy skorupę pokruszyć ostrą, lekką bronką lub kolczatką. W miarę ukazywania się chwastów trzeba między-rzędzia gracować ręcznym opielaczem planetowym lub konnym; rzędy opleć ręcznie i zastosować 1—2-krotne obredlenie. Przy podanej ilości wysiewu nie stosuje się przerywki roślin.

Sprzęt, suszenie, przechowywanie. Kozieradka kwitnie dosyć długo; dojrzewanie strąków jest nierównomierne. Sprzętu dokonuje się zwykle na początku września, gdy większość strąków dojrzeje, najlepiej w dni pogodne, gdyż podczas dni deszczowych otrzymuje się ziarno o zabarwieniu ciemniejszym, brunatnym. Sprzęt dokonany zbyt późno powoduje stratę ziarna, zbyt wczesny natomiast daje duży procent nasion drobnych, zielonkawych, niewykształconych.

Sprzętu dokonać możemy:

1) przez wyrywanie całych roślin na mniejszych powierzchniach, zwłaszcza na glebie lżejszej, gdyż rośliny dają się wyciągnąć z korzeniami, 2) przez ścinanie sierpem albo kosą lub 3) maszynowo.

Pokosy wiąże się w małe snopki powrósłami z żytniej słomy i dosusza się w dni pogodne na polu. Podczas dni deszczowych snopki w mniejszej ilości możemy dosuszać w przewiewnych stodołach lub na strychach.

Młóci się zwykle na młocarni, mniejsze zaś ilości cepami. Wymłócone ziarno po całkowitym oczyszczeniu na wialni należy dosuszać w spichrzu rozpostarte cienką warstwą, często przerzucając, aby ziarno się nie zagrzało, co powoduje pleśnienie i dyskwalifikację surowca. Dobry surowiec powinien mieć ziarno o barwie żółtawobrunatnej. ■

Wysuszone snopki pozostawia się niekiedy w stertach w stodole i młóci po 2—3 miesiącach.

Plon. W naszych warunkach klimatycznych plon ziarna waha się od' 5—15 q/ha; w latach chłodnych, deszczowych plon jest niższy. Wysokość i jakość plonu zależą od warunków glebowych, atmosferycznych oraz od czasu i techniki sprzętu.

Ziarno przechowuje się w suchych pomieszczeniach; wysyła się w workach po 50 kg.

31. Kozłek lekarski — Valeriana officinalis L.

(Inne nazwy; waleriana, baldrian, odolan, stoniebo)

Rodzina: Kozłkowate — Valerianaceae

Kozłek (waleriana) jest byliną. W pierwszym roku wydaje różyczkę pierzastych liści odziomkowych, w drugim wyrasta wysoka do 1,5 m łodyga, zakończona baldachogronem drobnych, białych lub różowych kwia-