211 2

202 Rośliny uprawne

Pielęgnowanie plantacji ogranicza się do spulchniania międzyrzędzi w pierwszym okresie wzrostu oraz walki z chwastami.

Zbiór, suszenie, przechowywanie. Dziewanna zakwita w drugim roku uprawy. Zbioru kwiatów dokonujemy stopniowo, w miarę zakwitania. Zbiór należy przeprowadzać codziennie (w dni bezdeszczowe), w godzinach rannych (godz. 8—12), po obeschnięciu rosy i zakończyć przed rozpoczęciem intensywnej operacji słonecznej. Zbioru dokonuje się ręcznie. Ujmuje się lekko w palce brzeg korony kwiatowej i odrywa się od kielicha wraz z przyrośniętymi do niej pręcikami. Zebrane korony kwiatowe (zwane pospolicie kwiatami) zbiera się do płaskich koszyczków zawieszonych na szyi, po czym możliwie szybko i ostrożnie przenosi się do suszarni. Korony kwiatowe dziewanny są bardzo delikatne i kruche, nie można więc ich ugniatać, bo zgniecione już przy suszeniu stracą żółtą barwę i zbrunatnieją.

Zebrany surowiec suszy się w suszarni ogrzewanej, w temperaiurze około 35°. Ubytek na wadze przy suszeniu wynosi 90—95°/o. Na 1 kg suszonych kwiatów wypada 9 do 10 godzin pracy zbieracza.

Plon kwiatu suchego wynosi 3,5—6 q/ha.

Przygotowanie surowca. Dobrze ususzony surowiec powinien mieć barwę żółtą, możliwie zbliżoną do naturalnej, smak śluzowaty, słodki, zapach miodowy.

Aby utrzymać te cechy należy również po ususzeniu chronić surowiec od zetknięcia się z powietrzem, gdyż szybko staje się ciemnobrunatny, Proces ten jest nieodwracalny, tzn. że powtórne suszenie nie przywraca pożądanej barwy.

Ususzony surowiec bezpośrednio z sit należy zsypywać do hermetycznie zamykanych naczyp lub od razu prasować w cegiełki. Do prasowania używa się pras o systemie śrubowym lub blokowym. Prasuje się zazwyczaj w cegiełki o wadze ¹/i, ^xh lub 1 kg. Dla otrzymania cegiełki ¹/2-kilogramo-woj wymiary skrzynki prasy wynoszą: 35 cm wysokości, 25 cm długości, 12 cm szerokości podstawy. Cegiełka V2-kilogramowa po sprasowaniu powinna mieć 10 cm wysokości. Sprasowane cegiełki okleja się dokładnie celofanem, a następnie papierem pergaminowym. Tak opakowane prze-" chowuje się w miejscu suchym i przewiewnym chroniąc je przed światłem, Do przechowywania cegiełek używa się pudeł cynkowych lub skrzynek drewnianych, obitych wewnątrz blachą; również bywają stosowane skrzynie o podwójnym dnie, pomiędzy którymi umieszcza się wapno niegaszone. Drobne ilości surowca można przechowywać z dobrym skutkiem w szklanych balonach lub butlach dokładnie zakorkowanych.

Choroby i szkodniki. Na plantacjach dziewanny obserwujemy dość często porażenie roślin grzybem — Uromyces scrophulariae, występującym w postaci białego nalotu na liściach kwitnących roślin. Jeśli porażę-