26723 SAM60 (2)

Mda potyka zagraniczna w XX i XXI wieku    Główne MerunM. Ukty. ludzie. wytUaenla

w ramach Imperium tosyjskiego. a następnie odzyskania niepodległości opartej na sojuszu z Rosta ■ Ententą. Przeciwnik związków z państwami centralnymi. w szczególności Niemcami. Delegat W SU na konferencję pokojową w Paryżu w 1919 r. I sygnatariusz ze strony polskiej traktatu wersalskiego. Przeciwnik polityczny Józefa Piłsudskiego i jego planów rozszerzenia granic II RP na wschód od M Curzona Twórca inkotporacyjnej koncepcji państwa narodowego. zakładającej polonizację ludności niepolskiej za tą Unią.

Pierwszy z nich początkowo nie przewidywał przemodelowania istniejącego porządku międzynarodowego w Europie. Główne pole konfliktu upatrywał w antagonizmie pomiędzy słowiańszczyzną a żywiołem germańskim, który jego zdaniem ujawnił się już w momencie historycznego zetknięcia tych dwóch grup etnicznych. Zakładał, iż skoro Germanie stale napierają na Wschód, a Polacy są stale narażeni na ich ekspansję, to jedynym ratunkiem pozostaje sojusz z Rosją - najsilniejszym narodem słowiańskim. Dmowski granice etniczne Polski wyznaczył na obszarze od Warty po Niemen i Bug. Zakładał przy tym zjednoczenie tych ziem jako autonomicznej części cesarstwa rosyjskiego. Po upadku caratu zmodyfikował swoje podejście i widząc szansę na odrodzenie Polski w innym kształcie, oparł koncepcję ładu przestrzennego kraju na kryteriach: historycznym (ziemie przedrozbiorowe), kulturowym (ziemie, na których Polacy dominowali kulturowo niekiedy jako mniejszość), geopolitycznym (ziemie niepolskie, ale ważne ze względów strategicznych).

Upatrując w Niemczech najważniejszego wroga, zakłada! ścisły sojusz z Rosją. Jednocześnie ostrożnie podnosił kwestię niepodległości, licząc na to. że ewentualny zwycięzca we własnym interesie odbuduje państwo polskie.

Itef Klemens Piłsudski (ur. 5 grudnia 1867 r. w Zułowie pod Wilnem. a* 12 maja 19351 w Warszawie) - działacz niepodleglo&io-w* dowódca wojskowy poty*. Naczelnik Państwa Polskiego w la-tadt 1918-3922 i Wódz Naczelny femi MsUcj od 11 Estopada 1918«. ptowsry Marszałek febkt od 1920 n dwukrotny premier Polski w L1926-1928 i w 1930 c, twórca tzw rządów sanacyjnych w II Rze-

CTypospoWg «»widwn(rti po pnwwM    w 1W61»

ąo wy«ne ** ngpodtopołcl I poftrfoóowłd ■ tato połpowe| *4"*tSo pnmWwIi > i pwnoiflą    W

«mU w fcittkfei nodfc

W odróżnieniu od pozytywistycznego podejścia Dmowskiego Piłsudski by! człowiekiem czynu, a zarazem zwolennikiem bardziej realistycznego kierunku w polityce. Jego zdaniem oś konfliktu przebiegała na linii dzielącej cywilizację łacińską od azjatyckiej. Dostrzegał przy tym głównego wroga ^w Rosji. Postulował odbudowę silnej Rzeczypospolitej, funkcjonującej w federacji z narodami środkowoeuropejskimi, która zdolna byłaby odeprzeć napór ze Wschodu. Zakładał przy tym pomoc dla narodów chcących oderwać się od Rosji.

W przeciwieństwie do Dmowskiego, który nie przewidywał znaczących zmian w europejskim systemie międzynarodowym. Piłsudski uważał je za prawie pewne. W zasadzie na pół roku przed wybuchem wojny przewidział z grubsza jej przebieg. Podczas wojny przyjął doktrynę „własnego wysiłku narodu polskiego” i na każdym etapie konfliktu starał się związać sprawę polską i organizowany przez siebie wysiłek zbrojny ze zwycięskimi, decydującymi o losach wojny mocarstwami.

W myśl swoich własnych przewidywań - „[...] Rosja będzie pobita przez Austrię i Niemcy, te zaś z kolei przez siły angło-francuskie. Europa Wschodnia będzie pobita przez Europę Środkową, a ta z kolei przez Zachodnią. To wskazuje Polakom kierunek działania - sprzymierzył się najpierw z państwami centralnymi, by w odpowiedniej chwili przejść na stronę zwycięskiej Ententy i doprowadzić do odrodzenia Rzeczypospolitej. Podobnie zresztą uczynił Dmowski, przenosząc się w 1917 r. do Francji i zakładając tam Komitet Narodowy Polski.

Tymczasem w 1914 r. wraz z wybuchem 1 wojny światowej mocarstwa zaborcze znalazły się w dwóch walczących ze sobą obozach. Po jednej stronie były Niemcy i Austro-Węgry, po drugiej - Rosja, walcząca u boku Francji i Wielkiej Brytanii, do których później dolą-