27615 Image105 (2)

ccsora. Praktyka pokazuje, że przy wartościach tych rezystorów jak na schemacie, przełączanie transoptorów zachodzi poprawnie. Jeśliby przełączanie zachodziło niepewnie, można pokusić się o zmniejszenie ich wartości, ale trzeba uważać, żeby nie przeciążyć wyprowadzeń procesora. Rezystory R15-R63 ograniczają prąd baz tranzystorów sterujących katodami. Z uwagi na ewentualny kłopot ze zdobyciem takiej liczby rezystorów dodam, że ich wartości wcale nic są krytyczne i śmiało zamiast lOkQ można zastosować rezystory o wartościach większych; 12, 15, a nawet 22kfl Diody D1-D3 zabezpieczają przed przypadkowym zresetowaniem liczników podczas ustawiania godzin, minut i ewentualnie dnia tygodnia.

Wykaz elementów

Ptyta główna

Rezystor/

F1..................	.............820U2
R2,R3,R5,H61R81R9........	..............56kQ
P4.R7..............	.............3G0kn
R1C................	.............1C0kQ
R11-R14 .............	.............5.6K2
R15-R18..........	..............22kft
R19-R64..........	..............10k£2
Kondensatory
C1....................	.........10p7400V
C2.C4.C6.Cb.............	.............10OnF
C3.................	............. 470gF
C5.................	.............220jiF
C7.................	.............1C0pF
C9.C10..................	..............33pF
Półprzewodniki
BI.................	. . .mostek 1 A.250V
B2............... mostek B250C5000/S300
D1-D3................	........ 1N4148
T1-T46..............	. MPSA-42 lub BF393
US1-US6 ..........	............4017
US7................	..............4061
US8..................	...... AT90S2313
US9-US12............	............CNY-17
US13...............	............7815
US11................	............ 7805
Pozostałe
B21...............	........bezpieczn k
L1-L6 ................	.....lanpy LC-513
S1-S4 ..................	.........mikroswitch
XTAL1..................	..............4Mhz
2 x ARK2
Transformator TS2/G0fc
Listwy goldpin gniazda i wtyki
Zasilacz LC513
R1.....................	........820kki 0.5W
R2-R8 ...............	............12Ck£
Cl...................	.........10gF/400V
BI......................	.....mostek 1A'250V
BZ1 ....................	.. bezpiecznik 250mA
TR1...................	transformator TS2/008
ARK2

Dodatkowo na płytce lamp zostało przewidziane miejsce do wlutowania dodatkowych niewielkich lamp lub neonówek, służących do wyświetlanie kropek. Elementami tymi steruje tranzystor T46 bezpośrednio z mikroprocesora przez rezystor R64.

Zegar nie ruszy z miejsca, gdy nie otrzyma impulsów od procesora. Z kolei ten na nic się nie zda bez odpowiedniego programu, którego treść przedstawiona jest w Listingu 1 (dostęp ny w Portalu EdW).

Program zegara jest właściwie w całości „zerżnięty” z Mikroprocesorowej Oślej łączki z numeru EdW 5/2003, więc zainteresowanych szczegółami jego działania odsyłam do tegoż artykułu. Usunąłem tu obsługę wyświetlaczy LCD, pozostawiając jedynie obsługę inteligentnych przycisków oraz przekonfigu-rowałem odpowiednio porty. Procedura ,.Cnls” ma jedynie za zadanie ustawić jedynkę logiczną na pinie PB.O. Narastające zbocze pojawia się dokładnie co 1 sekundę i to właśnie na ten impuls reaguje pierwszy licznik dziesiątek sekund CD4017 (US6), zwiększając swój stan. „Wygaszenie” tego bilu nastąpi po czasie co najmniej 4ms, w procedurze ,,Co4ms^ł' poprzez przypisanie rejestrowi PB.O wartości 0. Na początku miałem wątpliwości, czy taki krótki impuls wystarcza do prawidłowego wysterowania IJS6 Okazało się, że wystarcza. W progiamic nic umieściłem obsługi ustawiania dni tygodnia Myślę, że Czytelnicy po przeanalizowaniu programu i artykułu z EdW 6/2003 pana Piotra Góreckiego, poradą sobie z oprogramowaniem dodatkowych przycisków S3, S4.

Montaż i uruchomienie

Zegar Nixic na lampach LC-531 zbudowany został na 4 oddzielnych płytkach, których rysunki można ściągnąć / PPEdW (D01).

Płyta główna zawiera procesor, liczniki i tranzystory sterujące oraz zasilacz części cyfrowej zegara. Na płytce lamp. oprócz nich samych, znalazło się miejsce na oporniki szeregowe i prostownik wraz z filtrem. Ostatnia płytka to płytka zasilacza, zawierająca bezpiecznik oraz transformator dla części cyfrowej zegara. Zasilanie wszystkich płytek połączone jest przewodami poprzez złącza śmbowc ARK, natomiast napięcia sterujące katodami lamp połączone są odcinkami taśmy, zakończonymi wsuwkami na złącza typu goldpin. Rozwiązanie takie zwiększa estetyezność wykonania i ułatwia montaż/dc-montaż całego urządzenia.

Montaż, jest klasyczny, najpierw lutujemy wszystkie zworki, których jest dosyć dużo, potem podstawki pod układy scalone, następnie elementy bierne, oporniki i kondensatory oraz rezonator kwarcowy Ql, półprzewodniki - diody i tranzystory. Na koniec wkładamy w podstawki układy scalone z wyjątkiem procesora, który musi być najpierw zaprogramowany w oddzielnym programatorze, np. w płytce testowej AYT-3500. Ostatnim etapem jest połączenie wszystkich płytek w jedną całość i umieszczenie zegara w odpowiedniej obudowie. W zależności od tego, czy chcemy wyeksponować lampy na zewnątrz, czy umieścić je wewnątrz obudowy, dobór jej pozostawiam inwencji Czytelników.

Układ zmontowany ze sprawnych elementów nie wymaga uruchamiania i działa od razu. Przy montażu szczególną uwagę należy zwrócić na polaryzację kondensatora Cl. Odwrotne podłączenie tego elementu mogłoby zakończyć się wybuchem i/lub wysadzeniem bezpieczników w mieszkaniu. Ze względu na to, że część układu zasilana jest bezpośrednio z sieci, wszystkie manipulacje przy układzie należy wykonać przy wyłączonym zasilaniu!

Możliwości zmian

Układ zmontowany według schematu działa poprawnie i może służyć jako najprawdziwszy zegar. Zmiany, jakie można by wprowadzić, to zasilanie całej części cyfrowej napięciem 5V i rezygnacja z transoptorów, co nieco uprości i tak już skomplikowany układ. Zdecydowałem się na rozwiązanie z transoptorami, gdyż mam negatywne doświadczenia z próbami „dogadania się” układów CMOS z TTL, zasilanych tym samym napięciem. Jako że zegar zasilany jest z sieci energetycznej 230V, która czasami ulega awarii, na pewno dobrym lego usprawnieniem byłoby dodanie zasilania awaryjnego, podtrzymującego napięcie części cyfrowej, by me trzeba było ponownie ustawiać zegara po każdym zaniku napięcia sieci. Cztery wolne wyprowadzenia procesora (PB.-1 PB.7) mogą posłużyć do rozbudowania zegara o budzik oraz układy z przekaźnikami, umożliwiające włączanie dowolnych urządzeń o zadanei porze, np. oświetlenia. Rozbudowie musiałby wtedy ulec także program, zawarty w procesorze.

Dodatkowo wyprowadzenie J7 zawiera zasilanie 15V, masę oraz odczep sygnałowy, gdzie dodatnie zbocze pojawia się co 24 godziny. Może ono być pomocne w rozbudowie

Rys. 2 Schemat ideowy zasilacza dla lamp LC-531.

R8120k

56 Sierpień2005 Elektronika dla Wszystkich