277

9 dniach. Zmiany te stanowią dość równomiernie rozsiane ogniska, guzki wielkości główki szpilki, ale czasem leż większe, na całej BKO. Ich liczbę oznacza się umownie następująco: — = brak zmian; + = 1—20 ognisk: + + = 21—100 ognisk; + + + — ponad 100 ognisk na BKO. Jeżeli guzki te są zgromadzone na małej powierzchni, należy podejrzewać, że są one nieswoiste i stanowią wyraz reakcji GVH po przypadkowym zdeponowaniu inokulum na BKO lub blisko niej. Dalszą zmianą dość często występującą po zakażeniu zarodków jest znaczne powiększenie śledziony (splenomegalia).

Wynik uważa się za dodatni tylko wtedy, kiedy po zakażeniu badanym materiałem powstanie 20 lub więcej ognisk u przynajmniej 30% inokulowanych zarodków. Swoistość zmian można potwierdzić odczynem IF, precypitacji w żelu i OWD. Najwięcej wirusa zawiera śledziona i torba Fabrycjusza zarodków.

Zakażanie hodowli komórek. Metoda ta jest równic czuła jak zakażanie zarodków, w przypadku gdy badane inokulum stanowią żywe komórki, natomiast przy badaniu inokulum bezkomórkowego metoda ta daje gorsze wyniki. Używa się hodowli komórek nerki kurcząt lub fibroblastów zarodków kaczki. Do izolacji szczepów o niskiej patogenno-ści (szczepionkowych) przydatne są też hodowle fibroblastów zarodka kury. Najlepsze usługi oddają hodowle komórek sporządzonych z tkanek kurcząt linii o specjalnej genetycznie uwarunkowanej wrażliwości na zakażenie wirusem choroby Mareka — omówiono to przy próbie biologicznej.

Hodowle zakłada się najlepiej w płytkach Petriego i inkubuje je w cieplarkach z przepływem C0₂, tak aby pH płynu odżywczego wynosiło 7,2—7,4. W celu późniejszej identyfikacji wirusa w odczynie IF wkłada się do płytek szkiełka nakrywkowe.

Sposób zakażania hodowli (powinny stanowić jednolitą warstwę) zależy od rodzaju inokulum. Jeżeli jest nim zawiesina komórek, to dodaje się ją do płynu hodowli, pozostawia na 12—24 godziny, po czym wymienia płyn odżywczy. Inokula bczkomórkowe wprowadza się bezpośrednio na przepłukaną warstwę komórek hodowli, inkubuje przez 30 minut w 37'C i dodaje płyn odżywczy.

Po zakażeniu hodowli zbędne jest, W' celu uzyskania łysinek, stosowanie jakiegokolwiek pokrycia, ponieważ wirus jest ściśle związany z komórką, nie uwalnia się do płynu hodowli i nie przenosi na inne części powierzchni warstwy komórek. Czasem jednak pojawiają się wtórne łysinki, jeżeli hodowle inkubuje się dłużej niż 5 dni po pojawieniu się łysinek pierwotnych.

Zakażone hodowle komórek nerki kurcząt obserwuje się przez 7    10

dni, a fibroblastów zarodka kaczki przez 10—14 dni. Przy badaniu inokulum bezkomórkowego czas pojawiania się łysinek może się przedłużyć o kilka dni. Pewne dane wskazują na korzystny wpływ wyższej temperatury (38,5—40 C) na rozwój łysinek. Łysinki są bardzo drobne; stwierdza się je mikroskopowo. Niepatogenne szczepy powodują łysinki wcześniej i z czasem są one widoczne makroskopowo.

Izolację herpeswirusa indyków (HVT) ułatwia wykonanie jednego pasażu hodowli w 7—10 dni po jej zakażeniu.

W zakażonych hodowlach powstają wewnątrzjądrowe ciałka wtrętowe. Identyfikację wirusa wykonuje się odczynem IF lub precypitacji w żelu.

Badanie serologiczne

Do badania ptaków na obecność przeciwciał dla wirusa choroby Mareka stosuje się odczyny precypitacji, pośredniej IF, pośredniej hemaglutynacji i seroneutralizacji.

W badaniach masowych wchodzi w rachubę jedynie łatwy do wykonania odczyn precypitacji w żelu. Najczęściej używa się precypitują-cych antygenów zawierających główne antygeny „A” wirusa choroby Mareka. Sporządza się je albo z zakażonych hodowli komórek, albo z powłoki skórnej zakażonych piskląt. W obu tych przypadkach preparaty mogą zawierać także inne komponenty antygenowe. Antygeny dodatkowe ,.BC*^ł sporządza się z hodowli tkanek zakażonych wirusem z wysokich pasaży, który utracił główne antygeny „A”.

Odczyn wykonuje się w cienkiej warstwie 0.75% agarozy lub 1% (do wykrywania przeciwciał dla antygenów „BC” 0,5%) agaru Noble w 8% roztworze NaCl. Odczyt wykonuje się po 48 godzinach in-kubow-ania komponentów reakcji w temperaturze pokojowej lub 37'C.

Wykrywalne stężenia przeciwciał precypitujących pojawiają się w surowicy ptaków w 4 tygodnie po zakażeniu i utrzymują się przez całe życic. Wartość praktyczna wyników przeglądów cpizootiologicznych za pomocą badań serologicznych jest raczej mała, gdyż obecność przeciwciał

277