27733 ScannedImage 15

Inne zachowane okruchy informacji zawarte są w greckich i łacińskich dokumentach. Strabon⁵⁷ mówi nam, że w Arabii Południowej panowała poliandria tego typu, w której pewna liczba braci żeni się z tą samą kobietą, że ludzie żyli kazirodczo i że przestrzegane było prawo pierworództwa, na mocy którego najstarszy stawał się wodzem. W dalszym ciągu stwierdza, że wino wyrabiano przeważnie z daktyli i że zamiast oliwy używano oleju sezamowego ^5a.

W swej geografii, napisanej w latach 150-160 n. e., Ptolemeusz, którego obraz poznanego świata miał przez długie wieki determinować pojęcia geograficzne zarówno europejskie, jak i azjatyckie, daje nam pewną próbę naukowego ujęcia relacji i osobistych wrażeń kupców i podróżników swoich czasów. Jego mapa Arabii jest pierwszym szkicem opartym na takich informacjach.

⁵⁷    Ks. XVI, rozdz. 4, § 25.

⁵⁸    Tamże, § 26; Pliniusz, ks. VI, rozdz. 32.

V. PAŃSTWA AEABII POŁUDNIOWEJ: SABEJSKIE I INNE

ARABOWIE POŁUDNIOWI JAKO KUPCY

Sabejczycy byli pierwszymi Arabami, którzy wstąpili na drogę cywilizacji. Występują oni w późnych napisach klinowych. Najstarsza wzmianka o nich w greckiej literaturze jest u Teofrasta (zm. 288 r. p. n. e.) w jego Historia plantarum¹. Kolebką Sabejczyków było południowo-zachodnie wybrzeże półwyspu.

Urodzajność gleby, uprzywilejowanie pod względem opadów deszczowych, niewielka odległość do morza oraz położenie na szlaku handlowym wiodącym do Indii — były to główne czynniki decydujące o rozwoju tego kraju. Tutaj produkowano wonne korzenie, mirrę i inne „aromata^a do przyprawiania potraw lub spalania podczas ceremonii dworskich i obrzędów kościelnych. Spośród nich pierwsze miejsce zajmowało kadzidło, ten najbardziej ceniony towar starożytnego handlu. To właśnie tam znajdował się punkt tranzytowy, przez który szły na rynki zachodnie rzadkie i wysoko cenione produkty, takie jak perły z Zatoki Perskiej, przyprawy do potraw, tkaniny i miecze z Indii, jedwabie z Chin, niewolnicy, małpy, kość słoniowa, złoto i pióra strusie z Etiopii. Autor dzieła Periplus Maris Erythraei² (50 -60 r. n. e.) zostawił nam opis z lotu ptaka targu w „Muza^K, obecnie Mokka (Mocha).

Towary sprowadzane tam obejmują: tkaniny purpurowe, zarówno delikatne, jak i poślednie, szaty w stylu arabskim, z . rękawami: gładkie, zwykłe, haftowane lub przetykane złotem; szafran, trzcinę cukrową, muślin, płaszcze, maty (niewiele), niektóre gładkie, a inne wykonane według miejscowej mody; szarfy w różnych kolorach, wonne maści w umiarkowanej ilości, niewiele wina i pszenicy.

Sabejczycy byli Fenicjanami Morza Południowego. Znali jego szlaki handlowe, rafy i porty, opanowali zdradzieckie monsuny i w ten sposób zmonopolizowali jego handel na 1250 lat p. n. e. Opłynięcie wkoło Arabii, stwierdzone jako teoretyczna możliwość przez admirała Aleksandra—Nearchusa, było w ich sy-

45

1

Ks. IX, rozdz. 4, § 2.

2

* Tłum. W. H. Schoff, New York 1912, § 24.