28162 PICT0068 (6)

Drzewko pozytywizmu

Poezja

Adam Asnyk

-    cykl sonetów

-    Nad głębiami,

-    poemat Sen grobów, wiersze:

-    Do młodych,

-    Daremne żale...

Maria Konopnicka

-    Obrazki (Wolny najmita, Jaś nie doczekał). poezje,

-    liryki ludowe,

-    liryki miłosne

	Powieść
	Bolesław Prus
1	-Lalka, -Faraon, -Placówka, - Emancypantki Eliza Orzeszkowa
	- Nad Niemnem
	Henryk Sienkiewicz
	- Trylogia (Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski), 1 - Krzyżacy, l - Quo vadis, 1 - Rodzina Połanieckich

Nowela

Bolesław Prus

-    Antek, Kamizelka,

-    Powracająca fala Henryk Sienkiewicz

-    Szkice węglem,

-Janko Muzykant

Eliza Orzeszkowa -A., b... ć,

-    Dobra pani,

-    Glona victis Maria Konopnicka

-    Nasza szkapa,

-    Mendel Gdański

Literatura dziecięca

Henryk Sienkiewicz

-    W pustyni i w puszczy Maria Konopnicka

-    O krasnoludkach i sierotce Marysi,

-    Na jagody

Jadwiga Łuszczewska

-    Panienka z okienka

Gatunki literackie pozytywizmu

•    W pozytywizmie dominuje proza

Chyba nigdy przedtem w polskiej literaturze proza nie była tak ważna i nie miała tak wybitnych osiągnięć. Podstawowym gatunkiem literackim została, oczywiście, powieść. Najpierw modna była powieść tendencyjna (np. Marta, Pan Graba Orzeszkowej), potem powieść realistyczna (np. Nad Niemnem).

Powieść tendencyjna była skomponowana tak, by udowadniać założoną z góry tezę - np. konieczność kształcenia warstw niższych. Powieść realistyczna spełniała już inne założenia - ukazywała prawdę o ówczesnym świecie i o człowieku zatopionym w rzeczywistości. W materii struktury powieści realistycznej obserwowaliśmy pierwsze eksperymenty, próby uatrakcyjnienia kompozycji - na przykład w Lalce Prusa takim nowatorstwem jest podwójna narracja.

•    Nowela

Hi

Dużo krótszy utwór od powieści, o ograniczonej liczbie postaci, często jednowątkowy, bez odautorskich komentarzy, opisów, wtrąceń. W tej materii także pisarze uatrakcyjniali swoje formy wypowiedzi - oto są w ich dorobku nowele klasyczne takie jak Kamizelka, Katarynka, jak również takie, które bliskie są opowiadaniu: np.

Powracająca fala Prusa lub Szkice węglem, w których Sienkiewicz mistrzowsko operuje ironią.

•    Rozwinęły się także gatunki publicystyczne, takie jak:

-    artykuł programowy,

~ felieton,

-    reportaż.

•    Mniej modna była poezja. Na wyróżnienie zasługuje sonet

-    bowiem cały cykl sonetów Nad głębiami napisał Adam Asnyk.

Jacek Malczewski,

Dzieje piosenki. Portret Adama Asnyka

7