32601 Obrza09

przedmościa, gdzie wzmogły natarcie: 28 A, 70 A. Generał Vormann meldował, że uderzenie to było starannie przygotowane, wspierał je silny ogień artylerii i liczne czołgi oraz nieprzerwany atak samolotów szturmowych. Efektem toczącej się cały dzień bitwy było odrzucenie 5 DPanc SS „Wiking” do rejonu Rudy (7 km na wschód od Zegrza) oraz do Radzymina. Mimo że osiągnięte powodzenie nie było duże, to jednak gen. Reinhardt ocenił, iż zaostrzyło ono sytuację na przedmościu, co mogło doprowadzić do przełamania się wojsk radzieckich do Warszawy ^l3.

Trwał więc nieustanny nacisk zgrupowania operacyjnego wojsk 1 i 2 Frontu Białoruskiego na siły niemieckiej 2 i 9 Armii. Można go porównać z przegryzaniem metr po metrze nieprzyjacielskiej obrony. Wojskom niemieckim, mimo natężenia sił, nie udało się ustabilizować atakowanego frontu. Nietrudno sobie wyobrazić, jak bardzo wyczerpujące były te zmagania dla obu stron, zwłaszcza zaś nacierającej.

Tymczasem powstały nowe przesłanki, które zwiększyły trudności prowadzącego operację zaczepną zgrupowania 1 i 2 Frontu Białoruskiego. Wynikały one ze znacznej poprawy sytuacji Grupy Armii „Środek” na jej północnym skrzydle, co pozwalało gen. Reinhardtowi na skupienie wyłącznej uwagi na kierunku warszawskim. Właśnie na kierunku Rygi, gdzie działały związki 1 Frontu Nadbałtyckiego przeciwko 3 APanc, zakończyła się bitwa, w wyniku której wojskom niemieckim udało się odtworzyć przerwane poprzednio połączenie z 16 A Grupy Armii „Północ”. Bitwa na tym kierunku toczyła się od 16 sierpnia i angażowała znaczne siły obu stron. Pamiętamy, że do udziału w wykonywanym tu niemieckim przeciwuderzeniu odeszły z kierunku warszawskiego: XXXIX KPanc (gen. Sauckena), 4 DPanc, 12 DPanc. Kwatera Główna Naczelnego Dowództwa Armii Czerwonej po wyzwoleniu Brześcia przegrupowała na ten kierunek 61 Armię. Jeszcze wcześniej bo w dniach 12-22 sierpnia zatrzymane zostały siły 3 Frontu Białoruskiego i częścjj? Frontu Białoruskiego nacierające na 4 A i LV KA 2 A. Wojska niemieckie, wykorzystując dogodny do obrony teren Pojezierza Suwalskiego i jeszcze bardziej sprzyjającą temu zabagnioną dolinę Kanału Augustowskiego oraz Biebrzy, umocniły się na tej rubieży, a nawet zaczęły wykazywać dużą aktywność, przejawiającą się w licznych przeciwuderzeniach i kontratakach ^,4.

Sytuacja ta pozwoliła gen. Reinhardtowi powziąć decyzje mające na celu udzielenie pomocy 2 i 9 A w ostatecznym ustabilizowaniu także ich frontu. Jego zamiary były jeszcze śmielsze. Jak już wspomniałem, podjął on wspólnie z dowódcą Grupy Armii „Północna Ukraina” gen. Harpem rozważania nad wszczęciem kolejnej próby likwidacji radzieckich przyczółków na Wiśle.

Sprawy te zostały przedstawione OKH i uzyskały jego aprobatę. W związku

^,J Meldunek 9 Armii z 29 sierpnia 1944 r.. MiD WIH, t. 312. roi. 343, kl. 7916949 n.; meldunek Grupy Armii „Środek” z 29 sierpnia 1944 r., MiD WIH. t. 312, roi. 248. kl. 7803867-7803870.

¹⁴ Rozgrom niemiecko-faszystskich wojsk, s. 319-326; meldunek Grupy Armii „Środek” z 28 sierpnia 1944 r.. MiD WIH. t. 312, roi. 248. kl. 7803843-7803845.

111