33299 P1240347

74

gólnl* pozytywni* wyróżnia sit 7 *» - tik w zakreśl# aeortymentu,Jaki liczebności mleczy. Największy Jest wówczas udziel rodzimej wytwórczości platnersklej w produkcji mleczy, często spotytkowującej (eeymllującej bądd przekształcającej) obce wzorce Produkcje lokalne uzupełniana przez import stare alf sprostać podwyższonemu popytowi. Jego źródeł miel ^Dtl#ty wezak szukać wśród czynników matury militarnej, ale raczej tłuma-czyć wzrostem samotności, równoległym z Intensyfikacją wymiany dalekoaląt. naj.

Rozdział II

WARUNKI KSZTAŁTOWANIA SIĘ WYTWÓRCZOŚCI METALURGICZNEJ W EUROPIE PÓŁNOCNEJ

Dla jasności wywodu w niniejszym rozdziale dystansujemy się od kontrowersji na temat waloru merytorycznego „kręgu nordyjskiego", odsyłając czytelnika do odpowiednich uwag zrobionych we Wprowadzeniu, a rozwiniętych w końcowym rozdziale V. V polu zainteresowania utrzymujemy ziemie północe oeuropejskie, leżące w zlewisku zaohodniego Bałtyku, a konkretnie południową część Półwyspu Skandynawskiego, Półwysep Jutlandzki, wyspy duńskie, a dodatkowo fragment Niziny Niemieckiej, zawarty miej więcej pomiędzy Wezerą 1 Odrą oraz środkową Łabą.

Przyczyny gwałtownego rozwoju północnoeuropejakiej wytwórozoścl brązowej już u progu epoki brązu nie są dostatecznie wyjaśnione; ich złożoność nie ulega jednak kwestii. Początkowy impuls sprawczy zwykło się - chyba słusznie - przypisywać oddziaływaniu bliższego 1 dalszego Południa, gdzie technologia obróbki miedzi i pochodnych metali ma ewidentnie starszą tradycję .W I BB południowa Skandynawia utrzymywała 1 rozwijała, nawiązane w neolicie, kontakty (głównie handlowe) z Europą Środkową, w tym z jej południową rubieżą obejmującą ziemie naddunajskie, charakteryzujące •ię wczesnym 1 bujnym rozkwitem wytwórczości metalurgicznej, opartej w wielu regionach (np. węgiersko-siedmiogrodzko-słowackim) na własnych złożach surowcowych¹⁶*. Wymierne znaczenie w zaznajamianiu Nordyki z brązem odegrała wraz ze swymi grupami kllentalnymi kultura unietycka, przekazująca na północ osiągnięcia naddunajskie ora* niebagatelne zdobycze własne¹^¹. Rola Odry jako łącznika Południa z Północą jest w tym względzie wyraźna Już wówczas i bedzle utrzymywała się ze zmiennym natężeniem w następnych stuleciach¹⁶⁵.Zorganizowania stałego dopływu br**u południowego w postaci wytworów 1 surowca staje się faktea Jednak dopltro pod konltc

¹⁶³ r o g o i 1383. a. 1W, 1*3.    *•

'“loaiijt 1974, s. 1C0.

¹⁶⁵ D ą b r o w s k 1 1982, a. 11ÓJ S 1 a o h a i 4 a k 1 19S3. ». 149.