img004 (74)

celulozy, nie będących Jednakże glikanamj. Z reguły wyróżnia nię dwie główne grupy hemiceluloz: a) stanowiące składniki podłoża ścian komórkowych, b) będące substancjami zapasowymi, zlokalizowanymi w ścianach komórkowych (Olszewska, 1971). Hemicelulozy wchodzące w skład podłoża zbudowane są / reszt kwasu glukuronowego (powstałego w wyniku utlenienia glukozy przy C_f) lub Jego metylowanej pochodnej oraz pentoz (arabinozy i ksylozy). Reszty kwasów glukoronowych oraz pentoz połączone są wiązaniami glikozydowyml CK lub p , występującymi między węglami 1-4, 1-3, 1-2 reszt cukrowych (North-cote, 1958 i 1963).

Ze względu na skład chemiczny poszczególnym rodzajom herniceluloz nadaje lę nazwę w zależności od cukrów dominujących ilościowo np. mannany,galak-I iny, galaktomannany, ksylany itp. Rozgałęzione cząsteczki tworzą szczególnie ksylany, arabogalaktany i fruktany. Stopień polimeryzacji hemice-luloz Jest bardzo różny od 32-120 (Krietowicz, 1935).

16.3.2.2. Substancje pektynowe występują w formie:kwa-.".ów pektynowych (proste polimery kwasu galakturonowego), pektyn (metylowa-ne pochodne tego kwasu) i protopektyn (zawierają poza wyżej wymienionymi Jeszcze inne składniki).

Druga kategoria herniceluloz pozbawiona Jest kwasu glukuronowego. Zawierają one heksozy (glukozę,galaktozę,mannozę) i pantozy (arabinozę,ksylozę). Spotyka się Je szczególnie wśród Fabales (Leguminosae). Poszczególne reszty cukrowe są połączone wiązaniami glikozydowyml 1-4 lub 1-6

C00H

Kwas ct-galakturonowy

C00H

o—

C00H

Kwas poligalakturonowy (kwas pektynowy)

C00H

ch₂oh

O^OH    CH₂0H

or -Mannoza    of -mannan

Jeszcze inny rodzaj herniceluloz, a m y 1 o i d, spotyka się w ścianach komórek nasion i liścieni z rodzin Annonaceae, Caesalpiniaceae i Pri-mulaceae. Swą nazwę zawdzięcza właściwości barwienia się, podobnie Jak skrobia, odczynnikiem Lugola na kolor fioletowy. W cząsteczce tego związku najwięcej Jest reszt glukozowych połączonych wiązaniami 1-4 glikozydowyml. Przy szóstym atomie węgla glukozy może być przyłączona reszta ksylo-zowa mogąca się Jeszcze dodatkowo łączyć z galaktozą.

Badane na przykład podfrakcje uzyskane z komórek Jawora zawierały substancje pektynowe, których szkielet stanowił polimer kwasu galakturonowego i ramnozy, a odgałęzienia boczne zbudowane były z arabinozy. Analiza dalszych obiektów wykazała możliwość obecności Jeszcze innych cukrów i większej złożoności cząsteczek. Proste polimery kwasu galakturonowego spotyka się tylko u pewnych roślin, podczas gdy najpowszechniejszą formą substancji pektynowych są protopektyny.Stwierdzono także,że skład substancji pektynowych może ulegać dynamicznym zmianom w czasie życia komórki (Northcote, 1972).Grupy kwasowe substancji pektynowych są często, neutralizowane kationami pochodzącymi z soli pobranych przez roślinę Ca⁺⁺,Mg⁺⁺,Fe⁺⁺. Szczególnie istotne są związki z Ca⁺⁺ zwane pektynianami wapnia.Dwuwartościowe jony Ca⁺⁺ tworzą bowiem silne mosty lub wiązania poprzeczne pomiędzy sąsiednimi grupami COCH.

Doświadczalne ekstrahowanie Ca wykazało, że cementujące właściwości blaszki środkowej w ogromnej mierze zależą właśnie od impregnowania jej pektynianem wapnia.

W mikroskopie elektronowym substancje pektynowe nie wykazują organizacji supramolekularnej, a obszary przez nie zajęte mają wygląd homogenny.