33949 SNB13919

126

potrzeby seksualnej u człowieka, stanowiąca — jak trafnie zauważa M K wicz — „podstawowe niebezpieczeństwo i szansę dla pedagogiki"¹⁰. ^ Przygotowanie do życia w rodzinie lub inaczej wychowanie rodzinn towane jest najczęściej jako składowa część wychowania seksualnego" j ^ jednak tylko częściowo uzasadnione, to jest na tyle, na ile uznajemy rota ' formę organizacyjną dla zaspokajania potrzeby seksualnej. Wiadomo wsza]^¹ rodzina jest dzisiaj czymś więcej niż instytucjonalną formą życia seksualne Wykracza ona znacznie poza tę funkcję i zaspokaja wiele innych autonomiczny^ potrzeb ludzkich¹². Jednocześnie potrzeba seksualna może być zaspokajana w mach przed-i pozamałżeńskich, a — jak zauważa M. Kozakiewicz—f||g| rozerwał naturalny związek przeżycia rozkoszy płciowej z płodzeniem poton®,. w wyniku czego samo przeżycie rozkoszy staje się w jego życiu płciowym celto autonomicznym”¹³.

Mówiąc zatem o przygotowaniu do życia rodzinnego, trzeba uwzględniaj pozaseksualne elementy życia rodzinnego, rozpatrywane w aspekcie wychowu, czym. Wynikające stąd cele i zadania wychowawcze stanowią w sumie jcfc z podstawowych składników przygotowania podopiecznych do samodzielnej) życia. Realizacja tych zadań w warunkach placówek opiekuńczo-wychowawczy jest w porównaniu z wychowaniem w rodzinie o tyle trudniejsza i niepełna ze w tym w pewnej mierze sztucznym środowisku brakuje autentycznych wzwóa życia rodzinnego oraz naturalnych mechanizmów socjalizacji w tym zakresie. Sąi też tym większa potrzeba wykorzystywania i tworzenia tam celowych sytuacji opiekuńczo-wychowawczych, przygotowujących do życia rodzinnego i podporząi kowanych następującym ogólnym celom:

— rozwijania wiedzy i umiejętności samoobsługi w zakresie racjonalnej! żywienia, estetycznego i ekonomicznego ubioru, utrzymania higieny osobą i najbliższego otoczenia, zachowania zdrowia i pielęgnacji urody, domowej! lecznictwa, kulturalnego urządzenia mieszkania itp.;

—    spełniania funkcji opiekuńczo-wychowawczych wobec dzieci w rodzinie;

—    harmonijnego i kulturalnego współżycia z osobami bliskimi, a w tym podejmowania w różnych sytuacjach zadań opiekuńczych wobec nich oraz wzajemnego wywiązywania się z innych obowiązków;

— zgodnego współżycia z sąsiedzkim otoczeniem oraz aktywnego współdziałania społecznego w tworzeniu lokalnego środowiska sprzyjającego tadik® potrzebom i wymaganiom wychowawczym;

M. Kozakiewicz, op. cit., s. 33.

" ibidem, s. 314.

^lł H. Izdebska, Przygotowanie do życia w rodzinie, Warszawa 1972, s. 11—27. '1 M. Kozakiewicz, op. cit., s. 32.

—    rozeznania i racjonalnego korzystania z różnych instytucji służących potrzebom rodziny;

—    najbardziej korzystnej organizacji życia codziennego, a zwłaszcza właściwego łączenia i zachowania optymalnych proporcji między pracą zawodową, obowiązkami domowymi i czasem wolnym oraz między zależnością od innych a własną autonomią;

—    umiejętności przezwyciężania trudności i rozczarowań życiowych, osiągania zadowolenia z życia, szczęścia.

Już z treści tych zadań wynika, że niezależnie od wspomnianych trudności sformalizowanych placówek, posiadają one również wiele możliwości ich realizacji, polegających przede wszystkim na:

—    podtrzymywaniu, pielęgnowaniu, rozwijaniu i wychowawczym spożytkowaniu wszelkich pozytywnych więzi wychowanków z ich rodzinami;

—    adaptowaniu do warunków placówki określonych, wartościowych elementów życia rodzinnego;

—    wykorzystywaniu pozytywnych wzorów życia rodzinnego pracowników oraz rodzin zaprzyjaźnionych;

—    dostarczaniu pozytywnych wzorów opiekuństwa, a zwłaszcza postaw opiekuńczych i stosunków między opiekunem a podopiecznym;

—    wykorzystaniu do tych celów różnych form szeroko pojętej samoobsługi wychowanków, z opieką starszych nad młodszymi włącznie;

—    świadomym eliminowaniu z życia domu czynników hospitalizacyjnych, sprzecznych z wzorami przyszłego życia wychowanków;

—    tworzeniu środowiska wychowawczego, odpowiedniego poziomu kultury życia codziennego, a zwłaszcza wartościowych norm i form stosunków interpersonalnych;

—    rozwijaniu działalności wychowanków, służącej środowisku społecznemu;

—    wykorzystywaniu wartościowych programów kina, telewizji, radia oraz odpowiednich książek związanych z życiem w rodzinie¹⁴.

| Odpowiada im w dużym zakresie realizowany w latach 70. — 80. w szkołach ponadpod-stawowych program „przysposobienie do życia w rodzinie”, w którym podkreśla się „szczególne znaczenie" umiejętności: „współżycia i współdziałania w rodzinie, w środowisku sąsiedzkim i w grupach towarzyskich, prowadzenie gospodarstwa domowego, planowania i organizacji życia w rodzinie oraz pielęgnowania i wychowywania dzieci” — wkładka do „Problemów Opiekuńczo-Wychowawczych", 7/1977, s. LXXXV. Aktualnie zaś realizowane jest Zarządzenie Nr 26 Ministra Edukacji Narodowej z 18 sierpnia 1993 r. „w sprawie szkolnego programu nauczania obejmującego wiedzę

0    życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, tycia poczętego oraz metodach i środkach świadomej prokreacji” dla szkól podstawowych

1    ponadpodstawowych.