m15

56 Metafory w rtatzym życiu

Tak jak podstawowe doświadczenia orientacji przestrzennej człowieka stanowią podstawę metafor orientacyjnych;, jego doświadczanie przedmiotów fizycznych (zwłaszcza własnego ciała) dostarcza podstawy do tworzenia niezwykłej rozmaitości metafor ontologicznych,-to jest sposobów na to. by pojmować wydarzenia, czynności, uczucia, wyobrażenia itd. jako rzeczy i substancje.

Metafory ontologiczne służą rozmaitym celom i różne rodzaje metafor, jakie istnieją, odzwierciedlają te cele. Rozważmy doświadczenie wzrastających ceń, które można pojmować metaforycznie jako rzecz, posługując się pojęciem inflacji. Dzięki temu możemy mówić o takim doświadczeniu następująco:

INFLACJA TO RZBCZ [iNTLATION 1SAN liNTITYj

Inflacja obniża nasz poziom życia.

Jeśli nastąpi wzrost inflacji, nie uda się nam wyżyć.

Musimy zwalczać inflacją.

Inflacja wpycha nas w ślepy zaułek.

Inflacja zbiera żniwo przy kasie sklepowej.

Kupowanie ziemi to najlepszy sposób uporania się z inflacja[.

Inflacja przyprawia mnie 0 chorobę.

W tych przypadkach widzenie inflacji jako rzeczy pozwala nam mówić o niej, kwantyfikować ją. rozpoznawać pewno jej aspekty, dostrzegać jąjako przyczynę czegoś, postępować przy jej uwzględnianiu, a nawet można wierzyć, że się ją rozumie. Takie metafory' ontologiczne są. niezbędne przy każdej próbie racjonalnego traktowania naszych doświadczeń.

Zakres metafor ontologicznych. jakich używamy w takich celach, jest ogromny. Zamieszczona tu. lista daje pewne pojęcie o rodzajach tycb celów wraz z reprezentatywnymi przykładami metafor ontologicznych, które im służą.

Odnoszenie się do czegoś

Mój strach przed owadami denerwuję moją. żonę.

To był piękny chwyt. Działamy na rzecz pokoju.

Klasa średnia jest potężną milczącą silą w polityce amerykańskiej.

W tę wojnę zaangażowany jest ńonor naszego kraju.

Kwanty fika wonie

.Potrzeba będzie wiele cierpliwości, by skończyć tę książkę.

• Tak wiele jest nienawiści na świecie.

Dupont ma wielką siłę polityczną w Delaware.

Masz w sobie zbyt dużo wrogości.

Boniek wykazuje dużo energii i sprytu jako piłkarz.

Rozpoznawanie aspektów

Ciemna strona jego osobowości ujawnia się w sytuacjach skrajnych.

Brutalność wojny odczłowiecza nas wszystkich.

Wie mogę nadążyć za tempem współczesnego życia.

Jego zdrowie psychiczne podupadło ostatnio.

W Wietnamie nie doznaliśmy euforii zwycięstwa.

Rozpoznawanie przyczyn

Ciężar odpowiedzialności, jaką ponosił, spowodował jego załamanie.

Zrobił to ze złości.

Nasz wpływ w świecie zmalał, bo brakuje mm zasad moralnych.

Wewnętrzne spory kosztowały ich utratę proporca.

Ustalanie celów i motywowanie działań

Pojechał do Nowego Jorku, by szukać sławy i szczęścia.

Powiem ci. co masz zrobić, żeby uzyskać zahezpiecze-nie finansowe.

Zmieniam swój tryb życia, żeby móc znaleźć prawdziwe szczęście..

FBI będzie działać szybko w obliczu zagrożenia bezpieczeństwa państwa. ■

Sądziła, że małżeństwo rozwiąże jej problemy.