35325 IMG#39

26 Polska wobec zagrożenia terroryzmem morskim

• Konwencja o przestępstwach i niektórych innych czynach popełnionych na pokładzie statku powietrznego, podpisa^ na w Tokio 14 września 1963 r. (dalej: Konwencja Tokiw ska 1963)²⁸;

• Konwencja o zwalczaniu bezprawnego zawładnięcia statkami powietrznymi, podpisana w Hadze 16 grudnia 1970 r. (dalej: Konwencja Haska 19 70)²⁹;

• Konwencja o zwalczaniu bezprawnych aktów przemocy skierowanych przeciw bezpieczeństwu lotnictwa cywilnego, podpisana w Montrealu 32 września 1971 r. (dalej: Konwencja Montrealska 1971)³⁰.

Kolejnym uniwersalnym uregulowaniem antyterrorystycznym jest Konwencja w sprawie zapobiegania i karania przestępstw przeciw osobom korzystającym z ochrony międzynarodowej, podpisana w Nowym Jorku w 1973 r. (dalej: Konwencja Nowojorska 1973)³¹. Bardzo podobne rozwiązania zawiera Konwencja o zapobieganiu i karaniu aktów terrorystycznych i związanego z tym wymuszenia, przyjmujących formę zbrodni o charakterze międzynarodowym, przyjęta 2 lutego 1972 r. w Waszyngtonie w ramach prac Organizacji Państw Amerykańskich (dalej: Konwencja OPA 1971)³².

Zobiektywizowaną typizację aktu przemocy nie uwzględniającą motywów, któiymi kierowali się sprawcy, zawiera również Konwencja o zwalczaniu terroryzmu przyjęta przez Radę Europy w Strasburgu (dalej: Konwencja Europejska)³³.

W porównaniu z wymienionymi wcześniej uregulowaniami międzynarodowoprawnymi Konwencja Europejska duży nacisk kładzie na ekstradycję sprawców objętych nią przestępstw, czyniąc z ekstradycji jeden z podstawowych instrumentów

²⁸    Dz.U. 1971, nr 15, poz. 147, załącznik.

²⁹    Dz.U. 1972, nr 25, poz. 181, załącznik.

³⁰    Dz.U. 1976, nr 8, poz. 168, załącznik.

³¹    Dz.U. 1983 nr 37, poz. 168, załącznik.

³²    „The American Journal of International Law” 1971, t. 65, nr 5 s. 898

³³    Zbiór Dokumentów, „Roczniki Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych” 1977, nr 1-2, poz. 18.

Terroryzm i jego rola we współczesnych stosunkach międzynarodowych 27

zwalczania terroryzmu. To niewątpliwie słuszne podejście zostało jednak osłabione przez dopuszczenie możliwości składania zastrzeżeń do klauzuli wprowadzającej obligatoryjną ekstradycję sprawców aktów terrorystycznych¹.

W 1979 r. ZO ONZ przyjęło tekst Międzynarodowej Konwencji o walce z przestępstwem wzięcia zakładników (dalej: Konwencja Nowojorska 1979)². Dokument ten był przedmiotem ostrych kontrowersji między państwami bloku komunistycznego oraz częścią państw niezaangażowanych a pozostałymi członkami ONZ, które dotyczyły kwalifikacji prawnej pewnych działań podejmowanych przez ruchy narodowowyzwoleńcze. W wyniku kompromisu wyłączono z zakresu obowiązywania konwencji akty wzięcia zakładników w czasie konfliktów zbrojnych (określonych przez Konwencje Genewskie o ochronie ofiar wojny z 1949 r. oraz Protokoły Dodatkowe z 1977 r.), w których narody walczą przeciw kolonialnej dominacji, obcej okupacji i rasistowskim reżimom w celu odzyskania swoich praw do samostanowienia określonych w Karcie Narodów Zjednoczonych i Deklaracji zasad prawa międzynarodowego, dotyczących przyjaznych stosunków i współdziałania państw zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych³. Ograniczenie to wobec licznych kontrowersji interpretacyjnych w istotny sposób może zmniejszyć efektywność Konwencji Nowojorskiej.

W 1988 r. w Rzymie przyjęto: Konwencję w sprawie zapobiegania bezprawnym aktom zagrażającym żegludze handlowej, wraz z Protokołem w sprawie zapobiegania bezprawnym aktom przeciw bezpieczeństwu stałych platform umieszczonych na szelfie kontynentalnym (dalej: Konwencja Rzymska z Protokołem 198 8)⁴.

1

   B. Wierzbicki, Model zwalczania..., s. 88.

2

   UN Doc. A/ RES/34/146, Annex.

3

³⁸ T. Aleksandrowicz, Problemy ochrony..., s. 37-38.

4

M. Czemis, Akty terroru na morzu, a prawo międzynarodowe, „Przegląd Zachodniopomorski” 1989, nr 3-4. Tekst polski w: Dz.U. 1994, nr, 129, poz. 636.