Holmgr.. Pleolophus hrachypterus Grav., jeden przedstawiciel męczclkowatych Uclmeutes reunitor Nccs) i jeden gatunek rączycy. Również czynniki chorobowe są mało efektywne, a wirozy nie zostały dotąd na zawodnicy stwierdzone.
Zawodnica świerkowa występuje głównie w górskich i podgórskich okolicach Europ\ Środkowej, w Polsce na Śląsku. Podkarpaciu i na Mazurach. Masowe pojawy mają miejsce w drzewostanach 10-30-lctnich, a ogniska gradacyjnc tworzą się w miejscach nasłonecznionych. Gradacje ciągną się długo i prowadzą do osłabienia drzewostanów, które dzięki zachowaniu pączków dążą do regeneracji. Niemniej w związku z usychaniem pędów następuje deformacja koron, które przybierają kształt krzaczasty lub kulisty z pojedynczymi nagimi pędami Zmniejsza się przyrost drzew i wydziela się posusz, głównie przy udziale szkodników wtórnych. Największe szkody powstają w świerczynach na nizinach w nieodpowiednich warunkach siedliskowych.
Opaślica świerkowa - Pachynematus scutcllatus Htg. Ta największa z roślima-rck zerujących na świerku roi się w kwietniu i początkach maja (rys. 8.163). Samice dostają się w korony drzew, pełzając po pniu. Jaja są składane pojedynczo w kieszonkowate nacięcia młodych, rozwijających się igieł i prawie całkowicie zagłębione w tkankę igły. Wylęgłe po kilku dniach larwy żerują na młodych igłach, głównie w wierzchołkowej części korony Wygryzają one początkowo rowek w igle. a także wyżerają jej wewnętrzne części, w związku z czym igły pokrywają się żywicą i bieleją. Od II stadium larwy przechodzą na stare igły i prowadzą zer rozrzutny Żer trwa 5-8 tygodni i od drugiej połowy czerwca larwy spadają z drzew, wpełzają pod ściółkę, gd/ic sporządzają czamobrunatnc. szorstkie opr/ędy, długości 10-12 mm. o jednym końcu zaostrzonym, drugim zaokrąglonym irys. 8.164. 8 165). Pr/epos/warczenie następuje na wiosnę generacja jest więc jednoroczna.
Rysunek 8.161
Skutki Zeru larw zawodnicy świerkowej na pędach świeika (wg Kudeli. 1970) A - Zer tegoroczny. B -zer zeszłoroczny
Rysunek 8.162 Oprzęd zawodnicy świerkową (wg Kudeli. 1970
Opaślica świerkowa występuje w Polsce na Śląsku, głównie w drzewostanach 40-60-Ielnich, rzadziej w młodszych lub starszych. Ogniska gradacyinc iwor/ą się w miejscach nasłonecznionych, w latach suchych i ciepły ch Ma-o we pojawy utrzymują się wiele lat. prowadząc do zamierania drzew i drzewostanów. Szczególnie niebezpieczne są uszkodzenia tegorocznych pędów, które skręceniu i więdną (brunatnieją).
Podobną biologię ma opaślica górska - Pachymmatus numt.win /.id.l ' ■ stępuje w wyższych położeniach górskich w drzewostanach 50-70-letnich na wvm\ 600-900 m n.p.m. (rys. 8.166. 8.167).
Borecznik świerkowiec - Gi/puiia połytoma Htg. Ma dwie rojki w i.s wszą na przełomie kwietnia i maja. drugą na przełomie czerwca i lipca Samu .i >kł.nl.i