35428 skanowanie0011

snej dziecka w wypełnianiu zadań opiekuńczo-wychowawczych, zwłaszcza w^syjiiigii gdy    ypHyice pracują zawodowo albo'dotknięci

są,długotrwałą chorobą lub innym zdarzeniem losowym utrudniającym sprawowanie opiekilWystcpuję ona głOwniglaKoooiekaczęściowa.chociaż może mieć miejsce i w opiece całkowitej do czasu ustania przyczyny uniemożliwiającej sprawowanie opieki ze strony rodziny.

ępiekł^tala podejmowana jest w sytuacji, gdy dziecko całkowicie pozbawione iest opieki ze strony własne) rodziny z powodu sieroctwa naturalnego lub społecznego. Trwa od momentu jej podjęcia aż do osiągnięcia

pt2cz_dziccko sa opieki całkowi lej

lzielności życiowej i występuje głównie w formach

/Pojęcia o charakterze syntetycznym

I Omówione tu szczegółowe pojęcia opieki nad dzieckiem powstały w drodze analizy elementów składowych tego działania oraz ich właściwości. Oprócz pojęć szczegółowych służących bliższemu określaniu elementów składowych opieki nad dzieckiem jako działania, konieczne jest stosowanie pojęć ogólniejszych, o charakterze syntetycznym, ukazujących związki elementów składowych opieki nad dzieckiem, na przykład: potrzeba opieki (potrzeba opiekuńcza, potrzeba opiekuńczo-wychowawcza), proces opiekuńczo-wychowawczy, system opieki nad dzieckiem, polityka opiekuńcza. , 4^^ak dotąd w zakresie opieki nad dzieckiem nie dysponujemy powszechnie przyjętą klasyfikacją potrzeb. W literaturze pedagogicznej problematyka ta rozważana jest zwykle w kontekście wiedzy o potrzebach człowieka. Ogólna teoria potrzeb ludzkich ma jednak tylko ograniczoną przydatność, nie odzwierciedla bowiem specyfiki opieki jako działania społecznego wyraźnie określonego typuoNie ma także wystarczających, z uwagi na niedostatek badań empirycznych, przesłanek do bliższego sprecyzowania potrzeb dziecka w różnym wieku i w różnych środowiskach.

(\V określeniu „potrzeba dziecka" punkt odniesienia tkwi w samym dziecku; ono przeżywa określony stan psychiczny i odczuwa brak czegoś, co najczęściej staje się bodźcem do podjęcia przez nie ókreślonego działania. Mówiąc natomiast o potrzebie opieki (określanej/także jako opiekuńcza łub jako opiekuńczo-wychowawcza) mamy na myśli inny, podmiotowy punkt odniesienia. Potrzebę opieki odczuwa podmiot i dla niego staje

się ona motywem podjęcia opieki. Rodzaj sytuacji, w której się dziecko znalazło, stwarza niewątpliwie potrzebę opieki.

W poznawaniu potrzeb w zakresie opieki nad dzieckiem najbardziej przydatna jest. klasyfikacja potrzeb opieki według sytuacji zagrożenia oraz głównych terenów ich występowaniu Ten rodzaj klasyfikacji prezentuję też w swoich opracowaniach. _w f Sformułowanie „potrzeba opiekuńcza” czy „potrzeba opiekuńczo-wy^N chowawcza" jest skrótem myślowym i oznacza-zespóKzj uników stwa- j iząjących sytuację zagrożenia, której przezwyciężenie wyrittga dostarczenia / odpowiednich środków i wykonania określonych czynności, a więc podjęcia opiek i.'Potrzeba opiekuńcza zatem tojMęonnego jak potrzeba podjęcia opieki ze względu na okreśjóną sytuację.!/ fprzez proces opiekuńczb-wychowawczy rozumiemy ogół wzajemnych oddziaływań wychowawcy-opiekuna i wychowanka-podopiecznego odbywający się w ramach określonej formy opieki nad dzieckiem. Na proces opiekuńczo-wychowawczy składa się ciąg czynności następujących po sobie w uzasadnionej kolejności, które służą tak wykonaniu poszczególnych zadań, jak i wyznaczonych celów podjętej wobec dziecka opieki.

Proces opiekuńczo-wychowawczy może mieć charakter jednostkowy; w tym przypadku jego podstawę stanowi relacja: wychówanek-wycho-wawca, a może także mieć charakter zbiorowy, w którym występują relacje bardziej złożone: wychowanek-gnipa wychowawcza, wychowawca-grupa wychowawcza. Relacje te zależą od rodzaju formy opieki nad' dzieckiem i występujących w niej elementów strukturalnych oraz od przyjętej koncepcji wychowania.^

Pojęcie systemu opieki nad dzieckiem może być rozumiane w dwóch zakresach:

a) w ujęciu globalnym, obejmującym założenia i podstawy organizacyjno-prawne, zakres podejmowanych potrzeb społecznych, kierunki i formy opieki nad dzieckiem, a także wzajemne powiązania funkcjonalne, instytucje opieki nad dzieckiem i zakres ich kompetencji, kadrę - jej wykształcenie i status zawodowy. System opieki nad dzieckiem w ujęciu globalnym stanowi istotny składnik zabezpieczenia społecznego, a jego funkcjonowanie zależy także od efektywności działania w różnych zakresach zabezpieczenia społecznego. Z tego względu mówi się obecnie o systemie opieki nad dzieckiem w kontekście systemu socjal-no-opiekuńczego państwa;