36887 skanuj0017 (207)

MOWA

MOWA

społeczność ♦ -

rzeczy

wistość

Jednostka

mówiąca

(Nadawca)

I

mówienie akty mowy

komunikat tekst

Jednostka t słuchająca'|¹ (Odbiorca)!

i]

rozumienie

interpretacja

funkcja referen	funkcja	funkcje:	funkcje:	funkcje:
cja Jn a	lokucyjna	-illoku-	-poety	-perfor-
s		cyjna,	cka,	maty-
\		-perloku-	-meta	wna,
\		cyjna,	języ	-impre-
		-ekspre-	kowa	sywna
\ \		sywna, -fatycz-		/
		na

funkcja komunikacyjna Rys. 15. Funkcje mowy

Józef Porayski-Pomsta

m. Kultura języka

1. Kultura języka i komunikacja językowa

Problematyka występująca pod hasłem „kultura języka” została powiązana w programie nauczania szkoły średniej z zagadnieniem komunikacji językowej¹. Uzasadnienie tego powiązania jest następujące: kultura języka winna służyć skutecznej komunikacji językowej. Aby jednak bliżej wyjaśnić, na czym w istocie polega KWlązck między kulturą języka a komunikacją językową, spróbujmy przede wszystkim określić, co oznacza termin „kultura języka”.

2. Pojęcie kultury języka

Termin „kultura języka” jest wieloznaczny. Oznacza on: 1) ‘działalność zmierzająca do udoskonalenia języka i umiejętności posługiwania się nim’, 7) 'utopień umiejętności posługiwania się językiem’, 3) ‘naukę o kulturze Języka’², Znaczenia tu podane bynajmniej nie wyczerpują listy znaczeń omawianego terminu. Ograniczmy się jednak, kierując się dotychczasową Inulycjąf do znaczeń tu wymienionych i spróbujmy je bliżej określić.

I )/iałalność zmierzająca do udoskonalenia języka i umiejętności posługiwania aię nim jest działalnością dwojakiego rodzaju: naukową i praktyczną.

Działalność naukowa ma charakter stosowany, tzn. polega ona na olmerwacji szeroko rozumianej praktyki językowej, opisie tej praktyki, obNcrwacji zmian zachodzących w owej praktyce i wyprowadzaniu na tej poditawie wniosków, które mają wartość zaleceń normatywnych, tzn. określają normę językową.

57

1

Pm Program liceum ogólnokształcącego..., op. dt., s. 13—14.

2

' |*or, II. Kurkowska, Teoretyczne zagadnienia kultury języka (w:) D. Buttler, H. Kurkowska, II, Malkiewicz, „Kultura języka polskiego. Zagadnienia poprawności gramatycznej”, Warszawa IW /1, n 38 59; W. Pisarek, Kultura języka (w.) „Encyklopedia wiedzy o języku polskim”, pod t«l, NI. Urbańczyka, Wrodaw 1978, s. 167—169; St. Gajda, Nauka o kulturze języka, , Polonistyka” 1987, nr 8, s. 581—592.