38357 P1680563

rozpatrzenia jego sprawy m.in. konkretyzuje norma art. 176 ust. 1 ustalając, że "postępowanie sądowe jest co najmniej dwuinstancyjne". ty ^ 175 ust. 2 wprowadzono nadto zakaz ustanawiania sądów wyjątkowych lu(J trybu doraźnego. Te nadzwyczajne formy sprawowania wymiaru sprawiedliwo, ści mogą być wprowadzone tylko na czas wojny. Zgodnie z art. 78 Konstytuuj ograniczenia te muszą być określone w drodze ustawy, gdyż tylko ustawa może ograniczać prawo do zaskarżania orzeczeń wydanych w pierwszej instancji Przepisy k.p.k. wymóg przewidziany w art. 176 ust. 1 Konstytucji w odniesieniu do spraw o przestępstwa należycie urzeczywistniają. Postępowanie kamę jest dwuinstancyjne, a nadto w rozdziale 55 k.p.k. przewidziano, jako nadzwyczajny środek zaskarżenia, kasację od prawomocnego wyroku sądu od-woławczego, która stosowana jest w polskim systemie prawnym od 1996 r. Pewne ograniczenia zasady dwuinstancyjności występują tylko w odniesieniu do zaskarżalności przez oskarżyciela orzeczeń sądowych w sprawach o niektóre wykroczenia przekazanych sądowi na podstawie art. 508 § 1 k.p.k. (por. art. 512 § 6 k.p.k.)²⁶. Rozwiązanie to jednak należy traktować jako tym. czasowe, gdyż zgodnie z art. 237 ust. 1 Konstytucji kolegia do spraw wykroczeń orzekać mogą najdłużej przez okres czteroletni od dnia wejścia w życie Konstytucji. W tym okresie jednak zgodnie z art. 237 ust. 2 Konstytucji odwołanie od orzeczenia kolegium rozpoznawać powinien sąd (wymóg ten urzeczywistnia art. 508 § 3 k.p.k.), a karę aresztu orzekać powinien tylko sąd. Tę ostatnią zasadę określono w art. 508 § 1 k.p.k., rozszerzając ją dodatkowo na orzekanie zakazu prowadzenia pojazdów mechanicznych na okres powyżej roku.

VI. Konstytucja formułuje także niektóre podstawowe gwarancje oskarżonego w postępowaniu karnym. W art. 42 ust. 3 określono zasadę domniemania niewinności, która jest jedną z naczelnych zasad procesu kaniego (art. 5 k.p.k.).

Zgodnie z art. 42 ust. 2 Konstytucji "każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne ma prawo do obrony we wszystkich stadiach postępowania. Może cm w szczególności wybrać obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu”. W doktrynie prawa procesowego rozróżnia się prawo do obrony w znaczeniu materialnym oraz w znaczeniu formalnym²⁷. Konstytucyjna gwarancja prawa do obrony obejmuje oba jego znaczenia. W związku z tym przepisy k.p.k. muszą określać uprawnienia procesowe oskarżonego (podejrzanego) w taki sposób, aby umożliwiały mu rzeczy-wistą, należytą obronę.

W treści art. 6 k.p.k. nawiązano bezpośrednio do przepistu art, 42 ust.2 Konstytucji, nadając prawu do obrony rangę jednej z naczelnych zasad procesu karnego. Organy prowadzące postępowanie karne mają obowiązek pouczenia oskarżonego o tym jego prawie.

W zestawieniu z poprzednim k.p.k. w nowym kodeksie przepisy konkrfr

^M Szerzej na ten temat W, Daszkiewicz, jw,,», 53 i n.

Pot. m te# temat P, K rm/.yńsk i: Prawo podejrzanego do obrony w nowym k.pJ(i f*! Nfrwy k/xUk* po*tnpł/wania karnego,.,, jw., a, 141 oraz cyt, tam piśmiennictwo.