38498 Zasady Wykładni Prawa L Morawski5

« ■ ■ Rozdział VI. Wykładnia językowa

nie danego pojęcia nie jest wprawdzie bezpośrednio określone w jednym przepisie, ale wynika ono ze sposobu jego użycia w kilku różnych przepisach, z których każdy może służyć do rekonstrukcji znaczenia definiowanego wyrażenia. Jak trafnie ujmuje SN „brak definicji wyraźnej (legalnej) nie wyklucza jeszcze możliwości odtworzenia ustawowego znaczenia określonego pojęcia w wyniku zestawienia kilku różnych przepisów"’ (uchwała SN z dnia 30 czerwca 2008 r., I KZP 10/08, OSNKW 2008/7/53, Biul SN 2008/6, Prok. i Pr. 2008/10). Tak na przykład nasz kodeks cywilny nie definiuje nigdzie wyraźnie terminu przedawnienie, ale jego sens wynika z zestawienia przepisów art. 117-120 k.c. W kontekstowy sposób jest scharakteryzowana ogromna większość pojęć naszego języka prawnego, by wymienić tylko pojęcia różnego rodzaju umów w k.c., czy przestępstw w części szczegółowej k.k. Warto zwrócić też uwagę, że w tekstach prawnych obok definicji, które określają w sposób zupełny dane pojęcie (tzw. definicje zupełne lub równoważnościowe, a także równościowe), występują także definicje cząstkowe, które jedynie częściowo określają sens danego terminu (por. np. wyrok NSA z dnia 5 września 2006 r., II FSK 1081/05, LEX nr 232511, PP 2007/4)'^A. Przykładem tego ostatniego rodzaju definicji może być art. 115 § 9 „rzeczą ruchomą lub przedmiotem jest także [...] pieniądz lub inny środek płatniczy lub dokument uprawniający do otrzymania sumy pieniężnej”. Sądy bardzo często są świadome, że używane w tekście prawnym definicje mają charakter niezupełny i w związku z tym nawet odmawiają tego rodzaju wypowiedziom statusu definicyjnego. Klasycznym tego przykładem może być następująca wypowiedź NSA: „Wyliczenie praw majątkowych w przepisie art. 18 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych z dnia 26 lipca 1991 r. ma jedynie charak-instrukcyjny oraz przykładowy i nie stanowi (zupełnej - L.M.) definicji ■ormatywnej „praw majątkowych”. [...] Jest to jednak, co już podkreślo-katalog otwarty, a zatem jest możliwe zaliczenie do niego także in-■prh praw, nigdzie w ustawie nie wymienionych. W związku z powyż-brak jest podstaw do przyjęcia, iż pojęcie „prawa majątkowe” wy-rnione w treści art. 24 ust. 6 ustawy p.d.o.f. nie obejmuje praw mająt-

Szerzej na ten temat L. Morawski, O dwóch sposobach definiowania pojęć w prawie, Universitatis Nicolai Copcmid, „Prawo” 1981/XIX; por. też T. Pawłowski, Tworzenie i dejiniowanie w naukach humanistycznych, Warszawa 1978, s. 115; M. Przełęeki, tyki pojęć otwartych, [w:J Semiotyka polska 1894—1969, Warszawa 1971.

■ ■ 105 ■*