39044 P1090036

Grosz krakowski z czasów Kazimierza Wielkiego (awers i rewers)

stwierdzenie, że już w tym wczesnym okresie polokacyjnym Kraków miał ów system wagowy własny. Musiał się z nim wiązać odpowiedni wzorzec przechowywany przez władze miejskie i wyrobione już zaufanie w tym zakresie. Analogicznie odwołano się w tym dokumencie do zbożowej miary krakowskiej (mensura eiusdem cmłatis), według której osadnicy mieli świadczyć daninę trzech zbóż. Czyni to z jednej strony prawdopodobnym pogląd, że ówczesny Kraków miał własny pełny system mierniczy, z drugiej pozwala się domyślać, że był w pewnym zakresie punktem handlu zbożowego, przynajmniej na potrzeby znacznej już zapewne ludności miejskiej i tej, która wprawdzie znajdowała się poza gminą miejską, ale oddawała się zajęciom pozarolniczym, nie wyłączając także pewnej części elity władzy, a może nawet potrzeb dworu książęcego.

Istnienie pod Krakowem złoża solnego, które od dawien dawna było eksploatowane, przyczyniało się zapewne również od niepamiętnych czasów do aktywizacji gospodarczej krakowskiego zespołu osadniczego. Sytuacja poprawiła się jeszcze, gdy w połowie XIII w. natrafiono najpierw w Bochni, a wnet zapewne także w Wieliczce na sól kamienną. Rocznik kapitulny krakowski odnotował to jako wydarzenie pod r. 1251: sal durum in Bochna est repertum, ąuod nunąuam antę fuit'⁰, sól twarda została w Bochni odkryta, której nigdy przedtem nie było. Już w dwa lata później lokowano Bochnię na prawie niemieckim¹¹. Sól stała się zaczynem jej rozwoju jako miasta. Wieliczce nadano prawa miejskie później, bo dopiero w 1290 r.¹²; jej urobek solny trafiał w większym stopniu na rynek krakowski, a więc na miejscu działał słabiej jako czynnik miastotwórczy. Nie mamy żadnych przesłanek źródłowych z XI11 w., które by nam pozwalały to stwierdzić na pewno, ale rola, jaką Kraków odgrywał w handlu solnym w XIV w., czyni prawdopodobnym domysł, że ten czynnik gospodarczego rozwoju działał w Krakowie znacznie wcześniej. Poświadczony tu już w 1343 r. targ solny (forum salis)¹³ miał niewątpliwie znacznie starszą tradycję i łączył się

¹⁰ MPH seria II, t. V, s. 84.

| KDM U. nr 439.

| KDM 11, nr SIS.

'» NKiRMK I, nr 1506.

179